Petrol projeleri geçersiz sayıldı: Norveç'te Oslo ile STK'lar arasında hukuki çıkmaz

Norveç hükümeti ve iki çevre STK'sı, iklim etkilerine ilişkin yetersiz çalışmalar nedeniyle geçen yıl geçersiz kılınan üç petrol projesi nedeniyle Perşembe günü yeniden mahkemeye çıktı. Ocak 2024'te Oslo'daki bir bölge mahkemesi, içerdikleri hidrokarbonların yanması sonucu oluşacak gelecekteki CO2 emisyonlarının önceden hesaba katılmadığı gerekçesiyle Kuzey Denizi'ndeki üç sahanın geliştirme izinlerini geçersiz ilan etti.

Davacılar Greenpeace ve Natur og Ungdom örgütü için zafer kesin gibi görünse de, Breidablikk, Tyrving ve Yggdrasil sahalarına ruhsat veren Enerji Bakanlığı temyize başvurmuştu. Avukatları Omar Saleem Rathore ve Gøran Østerman Thengs bu hafta, bakanlığın "prosedürel bir hata olmadığına ve projeleri durdurmak için hiçbir gerekçe bulunmadığına" inandığını söyledi.

Ayrıca okuyun : On bir İsrail şirketindeki hisselerini satacak olan Norveç Egemen Fonu nedir?

Devlet, yatakların işletmecileri Equinor ve Aker BP'nin 2024 yılında ek etki çalışmaları yürüttüğünü ve bu nedenle karara uyduğunu savunuyor. Greenpeace'in Norveç Başkanı Frode Pleym ise, "sonradan, yani yatakların yasadışı olarak kabul edilmesinden sonra yapılan bu değerlendirmelerin, üzerine yazıldıkları kağıt kadar bile değeri yok" diye karşı çıkıyor.

"Ölçülmesi gereken şey, yanma sonucu oluşan gerçek emisyonlar ve daha da önemlisi, bu emisyonların insan yaşamı, doğa ve iklim için ne anlama geleceğidir," dedi. Batı Avrupa'nın en büyük petrol ve gaz üreticisi olan Norveç, hem refahın hem de iklim değişikliğinin kaynağı olan hidrokarbonları sömürmesi nedeniyle düzenli olarak eleştiriliyor.

Dava , iklim meselesinin giderek artan bir şekilde yargısallaştırıldığını gösteriyor. BM'nin en yüksek mahkemesi olan Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Temmuz ayında verdiği güçlü bir tavsiye kararında, devletlerin küresel ısınmanın "acil ve varoluşsal tehdidi" ile mücadele etme yükümlülüğü olduğuna hükmetti. UAD , "fosil yakıt üretmek veya kullanmak ya da fosil yakıtlar için arama izinleri veya sübvansiyonları vermek de dahil olmak üzere, iklimi sera gazlarının zararlı etkilerinden korumak için uygun önlemlerin alınmamasının uluslararası hukuka aykırı bir eylem teşkil edebileceğine" hükmetti.

Ayrıca okuyun: Tarımda sera gazı emisyonlarını azaltacak bir bakteri

Oslo'da, 4 Eylül'e kadar sürecek yargılamanın sonunda, temyiz mahkemesi hükümet tarafından verilen izinlerin geçerliliği ve tartışmalı yataklardaki faaliyetlerin devamı hakkında karar vermek zorunda kalacak. İlk aşamada hâkim, devletin bu yataklarla ilgili yeni kararlar almasını yasaklayarak, yasal yollar tükenene kadar üretimlerini veya geliştirmelerini fiilen durdurmuştu. Ancak, davacıların büyük hoşnutsuzluğuna rağmen, hükümet, bu konunun mahkemelerce kesin olarak karara bağlanmadığını ileri sürerek faaliyetlerin devamına izin verdi. Breidablikk ve Tyrving faaliyette olup, tahmini rezervleri henüz yukarı yönlü revize edilen Yggdrasil'in 2027'de faaliyete geçmesi bekleniyor.

STK'lar, faaliyetlerin derhal durdurulması için geçici tedbirler talep ediyor. Mahkeme belgelerinde, yalnızca bu yataklardan kaynaklanan toplam sera gazı emisyonlarının "2100 yılına kadar yaklaşık 109.100 ısı kaynaklı ölüme" yol açacağını ve dünya çapındaki buzulların boyutunu "6,6 milyar metreküp" azaltacağını belirten uzman raporlarına atıfta bulunuyorlar. Hükümet ise, geçici bir kesintinin ekonomik, sosyal ve endüstriyel sonuçlarının orantısız olacağına inanıyor. Bakanlığın avukatları Bay Rathore ve Bay Thengs, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve Avrupa'ya Rus gazı arzının azalmasından bu yana Norveç'in kıtada "istikrarlı bir enerji tedarikçisi olarak önemli bir rol oynadığını" belirtiyor.