İklim değişikliği: Sonunda sigorta maliyetini kim ödeyecek?

19. yüzyılda endüstriyel gelişmenin darbelerini hafifletmek için kurulan işçi dayanışma derneklerinden, günümüzün çokuluslu şirketlerinin hissedar mantığına kadar sigortacılık her zaman döneminin büyük risklerini yansıtmıştır.

Eşi benzeri görülmemiş sıklıkta ve şiddette iklim olaylarının baskısı altında olan sektör, yeni bir denklemle karşı karşıya: Hasar talepleri (bir sigorta şirketinin hasarlar için ödediği tutarlar) primlerden (tahsil edilen) daha hızlı artarken, nasıl ayakta kalabilir ve sosyal olarak meşru kalabilir? Yükselen fiyatlar, garantilerden muafiyetler ve tüm bölgelerin sigortalanamaz hale gelme tehdidi arasında, sigorta dayanışması kendini nasıl yeniden inşa edebilir?

Herkes herkes için, herkes biri için

Milyarlarca avro değerinde bir finans sektörü haline gelmeden önce, sigortacılık basit bir ortak fon olarak doğmuştur: üyeler katkıda bulunur, afetten etkilenenler para çeker ve fazlalık (varsa) üyelere gider. Hanse Birliği (13. ve 17. yüzyıllar arasında Kuzey Avrupa'da bir tüccar şehirleri ağı olan Hanse Birliği) çerçevesinde oluşturulan dayanışma ve karşılıklı sigorta örgütlerinden, aynı mesleği veya faaliyeti yürüten insanların bir araya geldiği ortaçağ loncalarına kadar, mantık zaten risk havuzu , yani sıfır toplamlı risk paylaşımıdır. Herkes herkes için, herkes de herkes için ödeme yapar.

Orta Çağ Avrupa loncalarında, her usta zanaatkar, yangında yıkılan bir atölyenin yeniden inşasını veya ölüm halinde bir dul kadının geçimini finanse eden yıllık bir ücret öderdi. Ekonomi tarihçisi Patrick Wallis'e göre bu, ilk yapılandırılmış yardım fonuydu. Bir felaketten sonra zorunlu "yangın yardımı" (veya brandstød ) uygulayan 1256 tarihli Danimarka tüzükleri, sosyal politika araştırmacısı Bernard Harris'in de gösterdiği gibi, mükemmel bir örnek teşkil eder.

Bu ilke yüzyıllardır varlığını sürdürmektedir. 19. yüzyılda, karşılıklı yardım dernekleri, hasar taleplerinin beklenenden daha hafif olduğu durumlarda indirimler sunmuştur. Bugün bile, yangın, kaza ve çeşitli riskler (P&C) sigortası poliçe sahiplerinin neredeyse ikisi, yasal ortak sahibi oldukları bir karşılıklı sigorta şirketine katılmaktadır.

Finansal denklem kırılganlığını koruyor: İklim, tehlikeyi neredeyse kesinliğe dönüştürdüğünde, prim artık basit bir "pasta dilimi" değil, gelecekteki harcamalar için giderek artan bir avans haline geliyor. Swiss Re grubu, 1990'dan bu yana doğal afetlerle bağlantılı sigortalı hasarların yılda %5 ila %7 oranında arttığını hesapladı - 2024'te 137 milyar ABD doları, 2025'te ise 145 milyar ABD dolarına (sırasıyla 118 milyar ve 125 milyar avro) doğru bir eğilim var.

Taleplerin göreceli nadirliği ve coğrafi çeşitliliğe dayanan mutualist model , frekans iki katına çıktığında ve şiddet patladığında dayanışmasını yeniden icat etmek zorunda kalacak... aksi takdirde kapitalist sigortacılarınki kadar ince bir segmentasyona doğru kayacaktır.

1990'lardan itibaren finansallaşma yeni bir zorunluluk getirdi: prim, hasarları karşılamalı, finansal pazarlamayı desteklemeli, hisse senedini ödüllendirmeli ve zaman zaman üç aylık hedefler için bir ayarlama değişkeni olarak hizmet etmelidir. " Fiyat optimizasyonu" terimiyle popülerleşen fiyat optimizasyonu, bireysel rezerv fiyatını, yani bir satıcının bir işlem sırasında kabul etmeye veya bir alıcının ödemeye razı olduğu minimum fiyatı tahmin etmek için binlerce davranışsal değişkeni (imzalamadan önceki tıklama sayısı, bankacılık ataleti, bağlantı süreleri) inceler.

Başka bir deyişle, artık yalnızca aktueryal açıdan en "adil" primi (aktuer, risk yönetimi uzmanıdır) (1963'te Kenneth Arrow tarafından verilen anlamda) değil, aynı zamanda sigortalının ödemeye hazır olduğu en yüksek primi de tahmin ediyoruz. Adil prim, beklenen ortalama hasar maliyeti , yani sigortacının benzer riskler için gelecek yıl ödemeyi beklediği tutardır.

Avustralya Aktuerler Enstitüsü, Sadakat Bedeli adlı raporunda, sadık müşterilere uygulanan sistematik cezalandırmayı, güven vergisine benzeterek kınadı. Birleşik Krallık'ta düzenleyici kurum Finansal Yürütme Otoriteleri (FCA) sert bir çıkış yaptı. 1 Ocak 2022'den itibaren, yenileme kotası, aynı riske sahip yeni bir müşterinin kotasıyla aynı olmak zorunda; kurum, haneler için on yılda 4,2 milyar sterlin tasarruf öngörüyor.

Bu düzenleyici mücadele fiyatın çok ötesine geçiyor. Havuzlama mantığını arka plana iterek, davranışsal optimizasyon, yaş, dijital uçurum veya konut istikrarı gibi dolaylı sosyoekonomik göstergeleri güçlendiriyor ve bu göstergeler, fiyatın belirlenmesinde salt teknik riskten daha ağır basıyor.

Sigortacılar artık özel veri göllerine (ham veriler) erişebiliyor ve bu veri göllerinde poliçe sahipleri primlerini neyin daha pahalı hale getirdiğinin farkında değil. Sözleşmeler, yapıları gereği basitleştirilmiş karşılaştırmalara karşı dirençli kalıyor. Birinde 2.000 € muafiyet, diğerinde daha düşük bir tazminat tavanı veya istisnalar küçük maddelerle sınırlandırılmış durumda; bu nedenle, bir Avrupa Komisyonu raporunda vurgulandığı gibi, teklifleri gerçekten uyumlu hale getirmek için yarı yasal bir inceleme gerekiyor.

Aşırı olaylardaki artış, bu aşırılıkları açıkça ortaya koyuyor. Avustralya'da, 2025'in ilk yarısında meydana gelen üç iklim olayı, Alfred Kasırgası da dahil olmak üzere, 1,8 milyar Avustralya doları (AUD) veya 1 milyar avro sigorta talebine yol açtı. Sigorta Konseyi, konut sigortası primlerinde çift haneli artışlar görüleceği ve en çok etkilenen bölgelerde bazı poliçelerin yıllık 30.000 Avustralya dolarına (veya yıllık 16.600 avroya) ulaşabileceği konusunda uyarıyor.

Amerika Birleşik Devletleri'nde, Kaliforniya'da bir dizi iptal ve teminat reddi yaşanıyor. Los Angeles Times'ın aktardığı bir rapora göre, üç büyük sigorta şirketi 2023 yılında neredeyse her iki talepten birini reddetti . Toplu dava, 25 sigorta şirketini, talep sahiplerini, teminatları azaltılmış, son çare olarak sigortacılardan oluşan bir havuz olan FAIR Planı'na yönlendirmek için işbirliği yapmakla suçluyor.

Sistemsel "sigortalanamazlığa" doğru

Bu olgu marjinal değil. Sigortacılar risklerini azaltıyor. ABD'li sigorta şirketleri State Farm ve Allstate, 2023'ten itibaren Kaliforniya'da yeni poliçe düzenlemeyi durdurdu. Florida'da , hiçbir özel sigortacı makul bir fiyata bir evi kapsamayı kabul etmediğinde müdahale ettiği için, son çare olarak kamu sigortacısı Citizens, portföyünün krizin zirvesinde yaklaşık 1,4 milyon poliçeye çıktığını, ardından özel oyunculara yapılan transferler ( paket alımlar ) sayesinde 2024'ün sonunda bir milyonun altına düştüğünü gördü - gerçek bir ilerleme, ancak yine de hala kırılgan bir pazarı ortaya koyuyor. Küresel olarak Swiss Re'nin 2024 kayıplarının 181 milyar ABD doları tutarındaki kısmı mağdurlar veya devletler tarafından karşılanacak, yani toplamın %57'si.

Bu büyüyen koruma açıklarıyla karşı karşıya kalan sigortacılar, risklerini azaltıyor. Arzdaki bu daralmanın gayrimenkul finansmanı üzerinde de etkileri oluyor: Ekonomist Bill Green, Financial Times'a yazdığı bir mektupta, en ufak bir sigorta temerrüdünün, Amerikan orta sınıfını güvence altına alması gereken ipotek kredilerinin birkaç hafta içinde iptal edilmesine yol açtığını belirtiyor. Sigortacılar geri çekildiğinde veya prim karşılanamaz hale geldiğinde, çöken şey mülk değeri ve bununla birlikte yerel bankacılık sisteminin bir bölümünün istikrarı oluyor.

Ancak bazı yollar ortaya çıkıyor. Amerikan İlerleme Merkezi, çok yüksek riskli bölgelerde setleri, güçlendirilmiş çatıları ve taşınmaları finanse etmek için ikramiyeler ve federal hükümet tarafından ortak finanse edilen dayanıklılık fonlarının oluşturulmasını öneriyor.

Avrupa'da Fransa, Caisse Centrale de Réassurance (CCR) tarafından reasüre edilen bir risk için 2025 yılında %20 oranında tek tip zorunlu ek ücrete dayalı bir CatNat rejimi uygulamaktadır. Bu mekanizma, afetleri ülke genelinde bir araya getirirken sınırsız tazminat garantisi sağlar. Teşvik fiyatlandırmasıyla (önleme tedbirlerine göre ayarlanan muafiyet) birlikte kullanıldığında, bu sistemler bireysel primlerde ani artışlara neden olmadan sigortalanabilirliği koruyabilir.

Ele alınması gereken konu ise yukarı akış sorunudur: yapılaşmanın olmadığı bölgelerde izinlerin dondurulması yoluyla maruziyetin sınırlandırılması, banka finansmanının iklim uyumluluğuna bağlı hale getirilmesi ve ulusal düzeyde, tarife şoklarını yumuşatırken yapısal adaptasyonları finanse edecek kademeli bir iklim önleme ek ücretinin sürdürülmesi.

Bu fiyat üzerinden sigortacılık bir kez daha ortak bir mal haline gelecek: Ne salt bir finansal ürün ne de basit bir ortak kaynak, toplumun ve artık yalnızca sigortacının değil, iklim faturasının üstlenmeyi kabul ettiği payını bilerek seçtiği temel bir altyapı.