Corfo'dan Şili Hazine Bakanlığı'na yapılan milyoner transferlerinin anahtarları, Mario Marcel ve Bütçeler Müdürü için işleri zorlaştırıyor
Sol görüşlü yönetimin kilit isimleri olan Gabriel Boric Hükümeti'nin Maliye Bakanı Mario Marcel ve Bütçeler Müdürü Javiera Martínez , Şili'de üretimi teşvik etmekle görevli kurum olan Üretim Geliştirme Şirketi'nden (Corfo) 2023-2024 yılları arasında devleti finanse etmek üzere Hazine'ye 3,4 trilyon peso -3,5 milyar dolara eşdeğer- aktarmasını istemeleri nedeniyle Şili'de açıklama yapmak zorunda kaldılar. Bu, Şili'nin Şubat ayına damgasını vuran bir tartışmadır; çünkü önemli bakanlar ve cumhurbaşkanı birkaç gün yaz tatiline çıkmıştır.
Hukuka aykırı bir hareket değil ama alışılmadık bir durum. Şili'deki önceki yönetimler de aynısını yapmıştı, örneğin Sebastián Piñera'nın ikinci döneminde (2018-2022), dönemin Maliye Bakanı Ignacio Briones , Covid salgınıyla mücadele için kurumdan 1 milyar dolar talep etmişti. Eleştiriler, tam da başkan yardımcısı José Miguel Benavente liderliğindeki, yeşil hidrojen ve lityum gibi endüstrilerin gelişimini destekleyen örgütün parasının, 2023-2024 yılları arasında ülkede herhangi bir kriz veya olağanüstü bir olay yaşanmadan kullanılması nedeniyle geldi. 18 Şubat'ta milyonlarca dolarlık transferleri açıklayan The Clinic'e göre, şirketin tutanaklarında Bakan Marcel'in, Yönetim Kurulu'nun "borç seviyesinin" "tükenmiş" olması nedeniyle kaynakların gerekli olduğunu belirttiği belirtiliyor.
Muhalefet, parlamento faaliyetlerinin Mart ayında yeniden başlamasıyla birlikte Kongre'de bir soruşturma komisyonu kurulmasını düşünüyor. Ayrıca, geleneksel sağ ile aşırı sağ Cumhuriyetçi Parti'nin koalisyonu olan Chile Vamos'un milletvekilleri de Martínez'in istifasını istedi. Ancak, özellikle Dipres başkanı tarafından, yanlış hesaplamalar yapmak ve gelirleri abartmakla eleştirilen hükümet, tartışmayı önemsiz göstermeye çalışıyor. Ekonomi Bakanı Nicolás Grau, “yapay bir tartışma”dan söz ederek, her şeyin “tamamen düzenli ve şeffaf” bir şekilde yapıldığını söylüyor.
Dava, Ocak ayı sonunda Çalışma Bakanı Jeannette Jara ile birlikte Kongre'de tarihi emeklilik reformunun onaylanmasında başrol oynayan Marcel'in imajını zedeledi. Ancak Şili siyasetinin nabzını haftalık olarak ölçen Cadem anketi, bakanın yönetimi boyunca en düşük onay oranına sahip olduğunu, yüzde 55'ten yüzde 45'e düştüğünü gösterdi.
Bunlar şirketin Hazine'ye yaptığı milyonlarca dolarlık transferleri anlamak için bazı anahtar noktalardır.
Corfo'nun Şili'deki rolüCorfo, Şili'yi ağır bir şekilde etkileyen 1929 ABD Büyük Buhranı'nın ardından ülkedeki tüm üretim sektörlerinin gelişimini ve sanayileşmeyi teşvik etmek amacıyla 1939 yılında kuruldu. Ulusal Petrol Şirketi (Enap), Ulusal Elektrik Şirketi (Endesa), Ulusal Şeker Endüstrisi (Iansa), Laboratorio Chile, çokuluslu Pasifik Çelik Şirketi (CAP) gibi devlet şirketlerinin kuruluşunda yer aldı. Girişimcilik, yenilikçilik ve rekabetle ilgili proje, program ve stratejilerin hayata geçirilmesinden de sorumludur.
Ancak son dönemdeki en önemli ayaklarından biri de Boric'in 2023'te sunduğu, değer zincirinin farklı aşamalarını kapsayan ulusal lityum politikası ve yeşil hidrojenin geliştirilmesini içeren yeni bir sanayi politikasının geliştirilmesidir.
Borç argümanıŞili'de yaz tatili sırasında Bakan Marcel, 20 Şubat'ta Santiago'da düzenlenen doğaçlama bir konferansta basına yanıt vermek üzere tatiline ara verdi. Dipres Başkanı'nın eşlik ettiği Mali Portföy Başkanı, bu ödemelerin artan borçlanmayı , faiz ödemelerindeki artışı ve mali varlıklardaki bozulmayı önlediğini söyledi. "Hazine, Corfo'dan gelen fonları aktarmak yerine aynı miktarda borcu 10 yıllık tahvillerle üstlenseydi, ilk olarak kamu borcu GSYİH'nın sadece yüzde 1'inin biraz üzerinde artacaktı. Yani yüzde 42,3 yerine yüzde 43,3 olacak” dedi Marcel.
Boric, 2023 yılında ulusal lityum stratejisiyle elde edilen gelirin tasarruf edilip yatırıma dönüştürüleceğinin sözünü verdi: “Kamu maliyesinde sorumlu davranacağız. Bu nedenle, Özerk Mali Konsey'in önerileri doğrultusunda lityum gelirleri için harcama eşiğini tanımlayan bir kural oluşturulacak." Corfo, SQM ve Albemarle şirketleriyle Salar de Atacama'daki metal işletme sözleşmeleri için gayrimenkul kiralarını artırdı ve 2022-2023 yılları arasında 5,4 milyar peso ek gelir elde etti.
Denetçinin soruşturmasıBu kaynakların bir kısmı, ülke bütçesinin 2023 yılı için yüzde 4,5'ine tekabül eden kısmı lityumun işletilmesinden elde edilen fazladan kaynaklansa da, Hazine o yılın kasım ayında Corfo'nun finansal varlıklarının satışı ile elde edilen 1,5 milyar dolarlık yeni bir transfer talebinde bulunmuştu. Ve tartışma tam da bu noktada, kaynak transferinin olası bir mali zarara yol açıp açmadığı noktasında yoğunlaşıyor.
Michelle Bachelet'in ikinci döneminde 2014-2018 yılları arasında Corfo'nun başkan yardımcılığını yapan Eduardo Bitran'a göre bu operasyonun şirketin varlıklarını önemli ölçüde azalttığına şüphe yok. LinkedIn hesabından yaptığı açıklamada, bu durumun "endişe verici" olduğunu belirterek, son dört yönetimde farklı miktarlarda ve Hazine'nin takdiriyle bu kaynak transferlerinin gerçekleştirildiğini hatırlattı. Bunun, kurumun küçük ve orta ölçekli şirketler veya temiz teknoloji projeleri için finansman garantileri, girişim sermayesi, finansman hatları gibi çeşitli finansal araçlar aracılığıyla yatırım ve inovasyonu teşvik etme rolünü yerine getirme kapasitesini orta vadede etkileyeceğini belirtiyor.
Corfo'nun kamuoyuna yaptığı açıklamaya göre, Hazine'nin talep ettiği transferler olağanüstü gelirin yalnızca bir kısmını etkiliyor: "Şirket Yönetim Kurulu'nun mutabakatı doğrultusunda, yukarıda belirtilen transferlere uyum sağlamak için gerekli olan yatırımların tasfiyesinin kademeli ve stratejik bir şekilde gerçekleştirildiğini belirtmek önemlidir. Bu sayede bu operasyonlarda sermaye kayıplarından kaçınabildik, dolayısıyla bu yönetimin Konsey'e ilettiği endişeleri giderdik ve kurumun varlıklarını koruma görevini layıkıyla yerine getirdik."
Kurum, söz konusu transferlerin ardından 2024 mali yılı sonunda Corfo'nun finans piyasasındaki yatırımlara ayırdığı varlıklarının 1,5 milyar doları aştığını, bu rakamın 2022 yılı öncesinde kaydedilen 160 milyon dolara yakın seviyelerin çok üzerinde olduğunu belirtiyor. Bu arada, Cumhuriyet Sayıştay Başkanlığı, aktarılan paraların nereye gittiği ve ne amaçla kullanıldığı konusunda bilgi edinmek ve maddi bir kayıp yaşanıp yaşanmadığını tespit etmek amacıyla soruşturma başlattı.
Uluslararası kredilerEx-Ante'nin internet sitesinde ve bazı finans kuruluşlarının internet sitelerinde yer alan bilgilere göre, Corfo Hazine'ye para aktarırken , projelerinin finansmanını sağlamak amacıyla Inter-American Development Bank (IDB), Dünya Bankası, CAF ve iki diğer Avrupa bankasından yaklaşık 1 milyar dolar tutarında uluslararası kredi talep ediyordu. IDB'nin durumunda, 400 milyon dolarlık kredi Haziran 2023'te onaylandı. Uluslararası kuruluşun bir basın bülteninde , kredinin "Şili'de yeşil hidrojen endüstrisinin ve türevlerinin gelişimini desteklemek" için verildiği belirtiliyor.
EL PAÍS
