AB-Trump ticaret anlaşması eleştiriliyor: Gümrük vergileri ne olacak?

TURNBERRY, İskoçya— ABD ve Avrupa Birliği (AB) , Avrupa ürünlerine yüzde 15 gümrük vergisi getiren ve enerji ticareti ve yatırımında toplam 1 trilyon doları aşan taahhütler içeren bir ticaret anlaşmasına vardı.

Açıklama, ABD Başkanı Donald Trump'ın Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile İskoçya'daki golf kulübünde yaptığı görüşmenin ardından yapıldı.

Trump , "Çok ilginç bir müzakereydi. Her iki taraf için de harika olacağını düşünüyorum." dedi.

Von der Leyen, anlaşmayı, transatlantik ekonomik ilişkilere istikrar getirecek "iyi bir anlaşma" olarak nitelendirdi.

"Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında çok büyük bir anlaşma" diye ekledi.

Trump, bu anlaşmadan önce gümrük vergilerini %30'a çıkarmayı önermişti. Açık bir ticaret savaşından kaçınmak için Brüksel, müzakere ve uzlaşma yolunu seçti.

AB Ticaret Komiseri Maros Sefcovic, anlaşmanın eski tarifeler (ortalama sadece %1,4) ile cezalandırıcı tarife tehdidi arasında bir uzlaşmayı temsil ettiğini açıkladı.

Ayrıca AB, üç yıl içinde 750 milyar dolar değerinde enerji (gaz, petrol ve nükleer yakıt) satın alma ve ABD'ye 600 milyar dolar daha yatırım yapma sözü verdi.

Diplomatik çabalara rağmen, anlaşma birçok AB başkentinde olumlu karşılanmadı. Fransa Başbakanı François Bayrou ise açık sözlüydü: "Özgür halkların ittifakının teslim olmaya karar vermesi karanlık bir gündür."

İspanya Başbakanı Pedro Sánchez , anlaşmayı destekledi ancak pek de coşkulu değildi:

"Müzakere çabalarını takdir ediyorum, ancak Avrupa'nın ticari ilişkilerini çeşitlendirmesi gerekiyor. Daha fazla stratejik özerkliğe ihtiyacımız var."

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ise anlaşmaya destek verdiğini ifade etti ancak ayrıntılarının incelenmesi ve olası zararların tazmin edilmesi gerektiğini belirtti.

Avrupa'nın tavrını yumuşatmada Almanya'nın rolü büyüktü ancak Almanya'nın liderleri de hoşnutsuzluklarını dile getirdiler.

Başbakan Friedrich Merz, "daha fazlasının başarılamayacağını" kabul ederek, kararlaştırılan tarifelerin Almanya'nın ihracata dayalı ekonomisini önemli ölçüde etkileyeceğini söyledi.

Sektörden de uyarılar geldi. Alman Kimya Sanayicileri Derneği (VCI) Başkanı Wolfgang Groe Entrup , anlaşmanın "önemli olumsuz sonuçları" olacağını söyledi.

"Daha fazla tırmanış önlendi ama fiyat yüksek. İhracat rekabet gücünü kaybediyor" dedi.

Avrupa tarım ve şarap sektörleri, %15'lik gümrük vergisinin etkileri konusunda endişelerini dile getirdi.

İspanya Şarap Federasyonu Direktörü José Luis Benítez , bu önlemin Avrupa'yı, daha düşük tarifelere sahip bölgelere kıyasla dezavantajlı duruma düşürebileceği konusunda uyardı.

İtalyan şarap birliği UIV Başkanı Lamberto Frescobaldi ise yeni tarifelerin şarap ihracatçıları için bir yılda 317 milyon avroluk bir kayba yol açacağını tahmin ediyor.

Anlaşmanın ekonomik içeriğinin ötesinde, bağlamı da rahatsızlık yarattı. Macaristan'da Başbakan Viktor Orbán , müzakerelerdeki dengesizlikle ilgili esprili bir konuşma yaptı:

"Donald Trump kahvaltıda von der Leyen'i yedi. Tüy sıklet bir başkana kıyasla ağır sıklet sayılır."

Fransız Bakan Benjamin Haddad da şüpheciydi: "Pakt geçici istikrar getiriyor ama dengesiz."

Avrupa Komisyonu, anlaşmayı ticaret savaşını önlemenin tek yolu olarak savundu.

Maros Sefcovic, bu anlaşma olmasaydı milyonlarca işin riske gireceğini vurgulayarak, ABD'den enerji satın almanın Rusya'ya enerji bağımlılığını azaltma hedefiyle örtüştüğünü söyledi.

Sefcovic, eleştirilere rağmen taahhüdünü şu sözlerle savundu:

"Birlikte çok zaman geçirdik. Birbirimizi daha iyi tanıdık. Amerika Birleşik Devletleri'nin anlaşmaya saygı göstereceğinden eminim."

Salı sabahı Fransa , Avrupa Birliği ile ABD arasındaki anlaşmanın başlıca eleştirmenlerinden biri olarak ortaya çıktı ve anlaşmayı "endişe verici" olarak nitelendirenlere katıldı.