Deneysel Müzik | DJ Koze: Tarif edilemez!

Eskiden plaklar milyonlarca satarken, müziği tarif etmek basit bir işti. Gitarlar uluduğunda rock oluyordu. Funk'ın doğrudan karın ve bacaklara gitmesiyle tanınıyordu. Pop ise güzel melodilerle coşan fahişeydi.

Müzik türleri çoğu zaman toplumsal koşullara bağlıydı. Dindar siyahi insanların kilisede şarkı söylerken coşkuyla haykırmalarına gospel adı verildi. Öte yandan, beyaz çobanlar kamp ateşi etrafında hayatlarına dair hikayeler anlattıklarında kırsaldan söz ediliyordu. Popüler kültürün zaferiyle birlikte pek çok şey birbirine karıştı. Country müzikle büyüyen ama punk'ı tercih eden çobanın oğlu, ikisini harmanlayarak cowpunk'ı yarattı. Ve Red Hot Chili Peppers gibi rock grupları müziklerini funk ritimleriyle dans edilebilir hale getirdiler.

Çok geçmeden eleştirmenler melez türleri etiketlemeye artık yetişemez oldular. Her zaman doğru kelime dağarcığını bulamıyorlardı. Trip hop'u rap olarak düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Çünkü hip-hop beat'leri sözlü anlatıma ihtiyaç duymaz. Ve Oasis gibi gitar gruplarının Britpop (ve Britrock değil) olarak sınıflandırılmasının nedeni, orada kullanılan ölçü birimleri kadar kafa karıştırıcıdır.

Bazen bir türün etkilerinin izini sürmek neredeyse imkansızdır. Drum and bass'ın aile ağacını anlatmak için bir doktora tezi yeterli değildir. 2-step, dubstep ve breakstep arasındaki farkı aklından geçen her an açıklayabilen kişi Jauch'taki milyon dolarlık soruya katılmaya hak kazanır.

Bu durum müzik eleştirmenleri için bir ikilem yaratıyor: Sesleri kelimelere çevirmeleri gerekiyor. Peki kelime bilgisi anlaşılmazsa bu nasıl başarılabilir? Daha da kötüsü, 1990'lara kadar müzisyenler stilistik malzemeleri bir LP'ye yetecek kadar karıştırıyorlardı. İncelemecinin tek bir şarkıyı analiz etmesi, tüm albümü (Modern Talking örneğinde tüm albümleri) anlatmaya yetiyordu.

Ancak Spotify'da şarkı değiştirme döneminde, her şarkının farklı hedef gruplara hitap edebilmesi için farklı yüzeysel uyaranlar sunması gerekiyor. Ed Sheeran veya Miley Cyrus'un kayıtlarını aynı anda dinleyemezsiniz çünkü tarz çeşitliliği çok fazla. Bu nedenle eleştirmenlerin, okuyuculara kapsamlı bir resim sunabilmek için her şarkıyı tek tek incelemeleri gerekiyor.

Bu da bizi DJ Koze'nin yeni albümüne getiriyor. “Müzik Bizi Duyabilir” her eleştirmeni çıldırtan bir eser. En geniş anlamıyla, analog öğelerle ritmik olarak desteklenmiş elektronik bir ses manzarası olarak tanımlanabilir. Biraz belirsiz, değil mi?

Koze'nin albümünün eleştirilerine göz atan herkes, eleştirmenlerin, ağaçlardan ormanı görmeyi imkânsız kılan bir şarkı derlemesine adalet getirme çabalarını hissedebilir. Hatta “Musikexpress”in eski genel yayın yönetmeni Albert Koch bile, “duyusal aşırı yüklenmenin bir manifestosu”nu ortaya çıkaran “çılgın eklektizme” teslim oluyor.

"Taz" eleştirmeni Julian Weber de şaşkın: "Müzik (...) yoldayken o kadar çok kültürü benimsiyor ki, Körber Vakfı'nda kültürel benimseme üzerine birkaç konferans düzenlenebilir." Yine de bu müzik piçine bir isim vermeye çalışıyor: "Buna şarkı yazarı evi diyelim, yanardağın kızgın lavları üzerinde çıplak ayakla zıplamak için mükemmel."

İngiliz günlük gazetesi »The Guardian« içinse bu, »parıldayan elektro-pop şarkılarının, aralara serpiştirilmiş coşkulu house ve techno parçalarından oluşan bir albüm«. Ancak bu durum, bireysel şarkıların "lüks hit kartına" ("Rolling Stone") dayandığı gerçeğiyle uyuşmuyor.

Yani bu seni hiçbir yere götürmez. Teknik terimler yetersiz kaldığında metaforlara başvurulur. “Taz” için albüm, “sesin dağ sırasına doğru bir gondol yolculuğu” gibi. İnceleme platformu Pitchfork bunu "rehberli bir meditasyon" olarak görüyor. Ve RBB istasyonu Radio Eins, sanatçının kendisinin konuşmasını tercih ediyor: »Bir süredir uzay turizmini devrim niteliğinde değiştirme fikri üzerinde çalışıyorum. Daha spesifik olarak: hareket etmeden seyahat etmek. İşte buna en yakın şey bu."

Peki, “Music Can Hear Us” şimdi nasıl duyuluyor? Tam bir çılgınlık. Yıllardır bu kadar sıra dışı sesler duymamıştım. Bunun bir inceleme olmadığını biliyorum. Peki bu durum albüme aykırı mı?

DJ Koze: Müzik bizi duyabilir (Pampa Records)