Rio de Janeiro'daki polis operasyonunda 60'tan fazla kişi öldü

Rio de Janeiro'da güvenlik güçleri ile suçlular arasında saatlerce süren çatışmalarda dört polis memuru da dahil olmak üzere en az 64 kişi hayatını kaybetti. Brezilya medyasına göre bu, Rio de Janeiro eyaletinin Atlantik kıyısındaki tarihindeki en kanlı operasyondu. Ceza ve askeri polisin özel birlikleri, Brezilya metropolünün kuzeyindeki Alemão favelasına ve Penha bölgesine girdi.

Yetkililere göre, Comando Vermelho (Kızıl Komutanlık) üyesi 81 şüpheli tutuklandı. Bunlar arasında bir bölge lideri ve en üst düzey yöneticilerden birinin mali işler müdürü de bulunuyor. Güney Amerika ülkesinin en büyük suç örgütlerinden biri olan bu örgüt, esas olarak uyuşturucu kaçakçılığıyla uğraşıyor.

Sivil halk çapraz ateşe yakalandı

İki helikopter ve düzinelerce zırhlı aracın kullanıldığı operasyona en az 2.500 polis memuru katıldı. 90'dan fazla otomatik silah ve 200 kilogramdan fazla uyuşturucu ele geçirildi. Videolar, mahallelerin üzerinde yükselen kara dumanları gösteriyor. Suçlular barikatları ve arabaları ateşe verdi, insansız hava araçlarından patlayıcı attı ve polise ateş açtı. Üç görgü tanığı da çapraz ateşe yakalandı.

Rio de Janeiro Valisi Cláudio Castro, "Gücün devlette olduğunu açıkça ortaya koymak için tüm gücümüzle birlikte hareket ediyoruz," dedi. Güvenlik güçlerinin komuta merkezinde düzenlediği basın toplantısında, "Organize suçla mücadeleye kararlılıkla devam edeceğiz" dedi.

Çatışmalar nedeniyle otobüs güzergahları değiştirildi

İç savaşa yakın koşullar şehir hayatını da etkiledi. Çatışmalar nedeniyle 100'den fazla otobüs hattı güzergahını değiştirmek zorunda kaldı. Birçok üniversite ve okul dersleri iptal etti. Etkilenen mahallelerde yaklaşık 280.000 kişi yaşıyor. Rio de Janeiro Güvenlik Bakanı Victor Santos, TV Globo'ya verdiği demeçte, "İnsanların yaralanmasından derin üzüntü duyuyoruz, ancak bu gerekli ve akıllıca planlanmış bir önlem ve devam edecek." dedi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, polisin bu eylemini "felaket" olarak nitelendirdi. Uluslararası Af Örgütü ise şunları yazdı: "Hiçbir valinin insan katliamı emri verme hakkı yoktur." Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, soruşturma çağrısında bulundu ve Rio'daki yetkililere "uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerini" hatırlattı.

Brezilya Yüksek Mahkemesi de Vali Castro'dan açıklama talep etti. Yargıçlar, 2019 yılında Rio de Janeiro'nun gecekondu mahallelerinde çok sayıda sivilin hayatını kaybetmesi nedeniyle bu tür operasyonları ciddi şekilde kısıtlamıştı.

Vali Castro, bunun ters etki yarattığını belirtti. Mahkeme kararı, Rio de Janeiro'da çetelerin yayılmasına önemli ölçüde katkıda bulunmuştu.

Brezilya polisi günde 17 kişiyi öldürüyor

Dünyada çok az ülkede polis operasyonları sırasında Brezilya'daki kadar çok insan ölüyor. Kamu Güvenliği Yıllığı'na göre, 2024 yılında güvenlik güçleri 6.243 kişiyi öldürdü; bu da günde ortalama 17 kişi anlamına geliyor.

Karşılaştırma yapmak gerekirse: ABD'de geçen yıl polis memurları 1378 kişinin ölümünden sorumluyken, Almanya'da 22 kişi polis tarafından vurularak öldürüldü.

Ancak Avrupa'daki polis operasyonları Brezilya'dakilerle kıyaslanamaz: Rio de Janeiro ve São Paulo'nun gecekondu mahallelerinin dolambaçlı sokaklarında yapılan operasyonlar daha çok askeri operasyonlara benziyor.

Birçok favela, ağır silahlı uyuşturucu çetelerinin kontrolündedir. Kolluk kuvvetleri, tutuklama emrini yerine getirmek veya uyuşturucu aramak için bu bölgelere girdiğinde, genellikle yoğun saldırı tüfeği ateşiyle karşılaşırlar.

jj/AR (dpa, afp, rtr, kna)