Gelir eşitsizliği | Emeklilik eşitsizliği

Alman Ekonomi Araştırmaları Enstitüsü (DIW) yakın zamanda bir "Boomer dayanışma vergisi" önerdiğinde, hararetli bir emeklilik tartışması başlattı. Bu vergi, belirli bir seviyenin üzerindeki tüm emeklilik gelirlerine uygulanacak özel bir vergiyi içeriyor. Bu vergi, emeklilik hakları genellikle yasal emeklilik sigortası sistemindekilerden önemli ölçüde daha yüksek olan memurları, serbest çalışanları ve serbest meslek sahiplerini de kapsayacak. Berlin merkezli ekonomi araştırmacıları, Boomer dayanışma vergisinin hemen uygulanabileceğini ve genç nesillere yük olmayacağını söylüyor. Her şeyden önce, düşük gelirli emekli hanelerinin mali durumunu önemli ölçüde iyileştirebilir: En alttaki beşte birlik kesim, elinde yüzde on ila on bir daha fazla paraya sahip olacak. Ancak emekli hanelerinin en zengin yüzde 20'si için dayanışma vergisi, net gelirlerinin yalnızca yüzde üç ila dört oranında bir kayıp anlamına gelecek.

Köln'deki iş odaklı Alman Ekonomi Enstitüsü (IW), öneriye karşı çıkıyor ve örneğin uzun saatler boyunca çok çalışan insanlar üzerinde olası olumsuz teşvikler ve haksız yükler konusunda uyarıda bulunuyor. Kendi adını taşıyan temel emeklilik sisteminin "mucidi" olan siyasi danışman Bert Rürup, emeklilik sistemini güvence altına almak için gerekli olan uzun vadeli düzenlemelere yönelik tehdit konusunda uyarıyor.

DIW başkanı Marcel Fratzscher ise pragmatik bir bakış açısına sahip: "Emekliler arasında yoksulluk riski bugün zaten yüksek ve önümüzdeki yıllarda büyük ölçüde artacak. Bu konuda bir şey yapmak istiyorsak, birinin bunun bedelini ödemesi gerekiyor." Maddi durumu iyi olanlar, yaşlılıkta geçinmekte zorlananları desteklemeli.

Emeklilik eşitsizliği tartışmasızdır. Ve birçok yönü vardır. Giderek daha fazla (yüksek gelirli) emeklinin vergi beyannamesi vermesi gerekiyor. Federal Maliye Bakanlığı'na göre, yaklaşık 22 milyon emekli vatandaşın yaklaşık 6,5 milyonu bu yıl gelir vergisi ödeyecek.

Almanlar genellikle yalnızca memur olduklarında, özel emeklilik planlarından gelir elde ettiklerinde veya yüksek bir şirket emekli maaşı aldıklarında maddi kaygılar yaşamadan emeklilik deneyimi yaşarlar. Bu durum, federal hükümetin çeşitli raporlarından ve Sosyal İşler Bakanlığı tarafından yaptırılan "Almanya'da Yaşlılık Güvenliği" araştırmasından da anlaşılmaktadır.

İstatistik bolluğundan da anlaşılabileceği gibi, erkeklerin net yaşlılık emekli maaşı, kadınlara (863 avro) kıyasla önemli ölçüde daha yüksektir (2022). Bu sözde emeklilik maaşı tutarına, sağlık ve uzun vadeli bakım sigortasına yapılan kişisel katkılar da dahildir.

Ancak bu ortalamalar dağılım hakkında hiçbir şey söylemiyor. Erkeklerin yarısı 1.200 avrodan az kazanırken, beş erkekten biri ve üç kadından biri ayda 600 avrodan az kazanıyor. Diğerleri ise çok daha fazlasını alıyor: Beş erkekten biri, ancak yüz kadından yalnızca üçü (!), ayda 1.800 avronun üzerinde yüksek bir yasal yaşlılık maaşı alıyor. Çok küçük bir Alman emekli grubu bile 3.000 avroyu aşan yasal bir emeklilik maaşı alıyor. Temmuz ayındaki emeklilik artışından bu yana, en yüksek emeklilik maaşı brüt olarak 3.572 avroya, yani vergilerden önce ulaştı.

Yasal emeklilik sigortası sıklıkla eleştirilse de, tüm brüt emeklilik gelirlerinin yaklaşık %70'ini oluşturarak en önemli rolü oynamaya devam etmektedir. Memur emeklilikleri %19 ile ikinci en büyük paya sahipken, bunu %10 ile mesleki emeklilikler takip etmektedir.

Rostock'taki Max Planck Demografi Araştırma Enstitüsü'nün tarihsel verilerden yola çıkarak belirlediği üzere, yaşam boyu emeklilik maaşlarındaki eşitsizliğin önemli bir nedeni, yaşam beklentisindeki farklılıktır. Daha iyi eğitimli ve daha yüksek gelirli kişilerin yaşam beklentisi daha uzundur ve emeklilik maaşlarını alacakları daha fazla yıl vardır. Bu eşitsizlik, örneğin ücret farklılıklarından daha büyük olsa da, nadiren ayrıntılı olarak incelenir.

Bu durum, federal hükümetin emeklilik sisteminin geleceği konusundaki temel tartışmasında henüz gündeme gelmemiş yepyeni soruları gündeme getiriyor. Özellikle Hristiyan Demokrat Partili (CDU) siyasetçiler, emeklilik yaşını daha da yükselterek yasal emeklilik sigortası harcamalarını kısmak isterken, Sosyal Demokratlar, iyi kazanan memurları ve serbest çalışanları da dahil ederek gelir durumunu iyileştirmek istiyor. Ancak, DIW'nin "Boomer Dayanışma Vergisi" önerisi, eşitlik konusunda yeni bir tartışma başlattı ve şu temel soru ortaya çıktı: Emeklilik eşitsizliğiyle mücadele için ne yapılabilir?