Zobacz, co okazało się superskładnikiem na dnie 2500 słoików: jest w każdym domu

Lepka substancja odkryta we Włoszech i widoczna na dnie 2500-letnich dzbanów pozostawała tajemnicą przez 70 lat. Analiza chemiczna ujawniła jej tożsamość. Nazywano ją miodem – słodka pozostałość po starożytnych ofiarach składanych bogom.

Zespół chemików i archeologów pod kierownictwem Luciany da Costa Carvalho, chemiczki z Uniwersytetu Oksfordzkiego, wykorzystał najnowocześniejszą technologię do analizy składu tego ciastowatego deseru. Wyniki wykazały, że substancja zawarta w tych słoikach, znalezionych w mieście Paestum, założonym w VI wieku p.n.e., to w rzeczywistości plaster miodu.

Stwierdzając, że starożytni Grecy uważali miód za superżywność, Carvalho opublikował wyniki swoich badań w czasopiśmie naukowym Journal of the American Chemical Society.

NAJCENNIEJSZY PRZEDMIOT W CZASACH STAROŻYTNYCH

Pszczoły miodne i miód były wykorzystywane w wielu miejscach starożytnej Grecji i Rzymu. Zajmowały ważne miejsce w medycynie, rytuałach, kosmetykach i żywności. Dlatego, gdy archeolodzy znaleźli osiem brązowych dzbanów w podziemnej świątyni w 1954 roku, odkryli, że dzbany te zawierają miód, symbol nieśmiertelności. Przeprowadzili jednak co najmniej cztery oddzielne analizy w ciągu 70 lat i nie znaleźli żadnych dowodów na jego skład.

Carvalho i jego zespół wykorzystali najnowocześniejsze techniki analizy chemicznej, aby odkryć pochodzenie tej substancji. Po raz pierwszy zidentyfikowali nienaruszone cukry heksozowe w starożytnych szczątkach za pomocą spektrometrii mas. Według badań, około 79 procent świeżego miodu składa się z cukrów heksozowych, z których najliczniej występuje fruktoza.

Analiza białka w próbce ujawniła również ślady mleczka pszczelego, mlecznobiałej wydzieliny wytwarzanej przez pszczoły robotnice. Naukowcy wykryli również obecność peptydów, które są krótkimi łańcuchami aminokwasów specyficznymi dla europejskiego gatunku pszczoły miodnej (Apis mellifera).

ODKRYTO SUBSTANCJĘ, KTÓRA PRZECHOWYWAŁA MIÓD PRZEZ WIEKI

Na podstawie wszystkich tych analiz zespół stwierdził, że badanie „dostarcza bezpośrednich dowodów molekularnych na istnienie miodu, najprawdopodobniej występującego w plastrach”. Carvalho dodał, że „ilość cukru w starożytnych pozostałościach jest dość niska w porównaniu ze współczesnym miodem”.

Carvalho stwierdził, że smak tych pozostałości przypominał myty plaster miodu i dodał, że był lekko kwaśny.

Badania na tym się nie skończyły. W mieszance miodu wykryto również jony miedzi. Zauważył, że jony te mają właściwości przeciwdrobnoustrojowe, dodając: „Mogły one przyczynić się do zachowania cukrów na powierzchni”. Ten szczegół wyjaśnia, dlaczego miód może pozostać nienaruszony przez tysiące lat.

Analiza tej lepkiej substancji może pomóc archeologom lepiej zrozumieć starożytne rytuały i świątynie. Dzbany znaleziono w heronie, podziemnej świątyni w Paestum. W tej samej świątyni znajdował się również duży drewniany stół z żelaznymi prętami owiniętymi wełną, umieszczonymi na jego szczycie.

Ta ofiara mogła zostać złożona Isowi z Helice, legendarnemu założycielowi starożytnego greckiego miasta Sybaris. Kiedy Sybaris zostało zniszczone w VI wieku p.n.e., jego mieszkańcy uciekli i założyli nowe miasto o nazwie Posejdonia. Jednak po zdobyciu miasta przez Imperium Rzymskie w III wieku p.n.e., przemianowano je na Paestum.

„To badanie pokazuje, jak cenne jest ponowne analizowanie zbiorów muzealnych, ponieważ techniki analityczne są stale udoskonalane” – powiedział Carvalho.