Trzymanie się tego, co w środku

Niełatwo uwolnić się od stereotypów i spojrzeć na znane rzeczy zupełnie nowym okiem. Przenoszenie rzeczy, czy zmiana ich lokalizacji i oglądanie z różnych perspektyw, również może nie być rozwiązaniem. Kiedy Duchamp zabrał pisuar z jego pierwotnego miejsca i umieścił go na cokole w muzeum, zabrał na wakacje zwykły przedmiot. Można zatrzymać się przy gotowym pisuarze na chwilę, ale potem, jako forma historii sztuki, na nowo go umiejscowić w jego właściwej kategorii. To przemieszczenie nigdy nie zmienia relacji z pisuarami, które spotykamy w życiu codziennym. Umieszczenie skromnego przedmiotu we wzniosłym miejscu wywołuje karnawałowy przewrót. Logika karnawału nie przeczy logice organizacji hierarchicznej; obie działają na osi pionowej; jedna umieszcza rzeczy zgodnie z ich hierarchicznymi pozycjami, druga je odwraca, umieszczając to, co poniżej, powyżej, a to, co powyżej, poniżej. Każda struktura hierarchiczna, która narzuca się jako porządek kosmiczny, wymaga reprezentacji chaosu, aby utrzymać ten porządek kosmiczny. Karnawał symbolizuje chaos, w którym wszystko zostaje tymczasowo zakłócone, a gdy wszystko wraca na swoje miejsce, kosmiczny porządek powraca. Karnawał przypomina współczesne święta, które na krótko uwalniają ciała od hierarchicznego ucisku, którego doświadczały przez rok, i przygotowują je na nowy rok kosmiczny, w którym przywrócona zostanie hierarchia.

Rzeczy mogą być ułożone pionowo, od prawej do lewej, od lewej do prawej lub poziomo. Społeczeństwo to krzyżówka czekająca na rozwiązanie, od góry do dołu, od lewej do prawej. Aby znaleźć rozwiązania, należy poruszać się wzdłuż osi pionowej i poziomej, biorąc pod uwagę punkty przecięcia tych osi. Stereotypowe nazwy są powielane wielokrotnie na płaszczyźnie krzyżówki, która przypomina siatkę urbanistyczną osiadłych. Rozwiązywanie krzyżówek stale wzmacnia znajomość znanych rzeczy. Mówi się, że rozwiązywanie krzyżówek wzmacnia pamięć, zapobiegając w ten sposób demencji. Jednak nowe można napotkać tylko wtedy, gdy się zapomni i można być zaskoczonym jak dziecko. Krzyżówki nigdy nie zaskakują, jak motywy tradycyjnego dywanu. Dla osiadłych życie to dywan pionowych i poziomych nici, ozdobiony stereotypowymi motywami. Ich życie rozwija się na dywanie. Tkają swoje relacje w taki sposób, że stereotypowe motywy dywanu, po którym stąpają, są przenoszone do trzeciego wymiaru.

Tradycyjne dywany są barwione barwnikami korzeniowymi, a ich motywy są niezmiennie powiązane ze źródłem. Pamięć również ma korzenie i nieustannie odsyła cię do jednego. Jak mówi piosenka uwielbiana przez rząd: „Wspomnienia otaczają mnie ze wszystkich stron/Gdziekolwiek spojrzę, ślady pozostają/Nawet jeśli nie myślę o tobie/Wszystko mi cię przypomina”. Nostalgia to choroba zdiagnozowana przez szwedzkiego lekarza Johannesa Hofera w 1688 roku: nostos (powrót do domu) i algos (ból), ból niemożności powrotu do domu. Jej objawami jest to, że wszystko, co napotykasz i słyszysz, przypomina ci dom. Lekarstwo na nostalgię jest jasne: zapomnienie. Co powiedział Nietzsche? „Kto zapomina, uzdrawia”. I możesz zapomnieć. Nawet jeśli nie możesz wrócić do domu, możesz udekorować swoją przestrzeń motywami, które przypominają ci o domu. Bo „człowiek jest zwierzęciem zawieszonym we własnej sieci znaczeń” (Geertz). Tymczasem dom, za którym tęsknisz, zmienia się z czasem i nie możesz go odnaleźć po powrocie. Nostalgia ma charakter polityczny; wynika z obsesji rządu na punkcie domu i rodziny, z tego, że dom jest centrum stereotypów generujących władzę. Domu może już nie być, ale pamięć może go odbudować.

Jako kosmokrata możesz odtworzyć swój wszechświat w dowolnym miejscu, zgodnie z szablonem. Niezależnie od tego, jak ułożysz rzeczy, szablon w twojej pamięci określi ich znaczenie. Stereotypy, karmione pamięcią, nieustannie odsyłają wielość wszechświata do jednego źródła, podczas gdy porządek jest szablonem, który rozwija się od korzeni. Myśl jednak działa inaczej niż pamięć. „Rzeczy, które przychodzą mi na myśl, nie przychodzą do mnie z korzeni, lecz z jakiegoś punktu pośrodku. Więc trzymaj się tego mocno” (Kafka). Rzeczy pośrodku mogą rozciągać się we wszystkich kierunkach jak kłącze, a szablon się rozpada. Kiedy się ich trzymasz, przestajesz nawet rozpoznawać samego siebie.