Turcja skupiona na 15 września: Absolutna nieważność w CHP czy kontynuacja z Özgür Özel?

Pozew przeciwko kongresowi CHP, podnoszący zarzuty „kwestionowania”, zostanie rozpatrzony 15 września. Czy sąd orzeknie „absolutną nieważność” sprawy, która doprowadziła Turcję do impasu, czy też zakończy tę sprawę, która zdominowała CHP i debatę publiczną? Możliwe scenariusze i wszystkie wydarzenia znajdują się w naszym materiale informacyjnym.

Rozprawa w sprawie pozwu wniesionego w związku z zarzutem przestępstwa na 38. Zwyczajnym Kongresie CHP, który odbył się w dniach 4-5 listopada 2023 r., odbędzie się 15 września. Liczne pozwy i śledztwa dotyczące kongresów i konwencji partii niepokoją opinię publiczną, a możliwe scenariusze są przedmiotem dyskusji.

Na dzień 15 września zaplanowano następujące wydarzenia:

• Odroczone, zarządzanie imprezą nie jest zakłócone
• Zostało to przełożone, ale wydano środek ostrożności dla administracji
• Wydaje wyrok nieważny i nieważny
• Powołano komisję konkursową
• Sąd orzeka o braku jurysdykcji

Co zatem oznacza każda z tych decyzji i czego oczekuje CHP? Özgecan Özgenç zebrał dotychczasowe możliwości, oczekiwania i rozwój sytuacji.

Pogląd, że 42. Sąd Cywilny Pierwszej Instancji w Ankarze nie wyda orzeczenia 15 września i odłoży rozprawę, ponownie zaczął dominować. Decyzje Najwyższej Rady Wyborczej (YSK) w sprawie wniosków CHP wzmocniły to oczekiwanie.

Jednym z możliwych scenariuszy jest to, że sąd może nie wydać orzeczenia 15 września, lecz zamiast tego wydać tymczasowy nakaz sądowy o odwołaniu kierownictwa CHP, które objęło urząd na 38. Zwyczajnym Kongresie. Jednak dotychczasowe stanowisko sądu i odrzucenie wniosków o wydanie tymczasowego nakazu sądowego na poprzednich rozprawach sprawiają, że jest to mało prawdopodobne.

Najczęściej rozważaną możliwością jest unieważnienie kongresu, co oznaczałoby uznanie obecnej administracji za niekompetentną. Wnioskodawcy domagają się również unieważnienia. W takim scenariuszu kierownictwo partii, sprzed 38. Zwyczajnego Kongresu, na czele z Kemalem Kılıçdaroğlu, powróci na stanowisko lidera.

Milczenie Kılıçdaroğlu jest interpretowane jako jego gotowość powrotu na stanowisko przewodniczącego partii w przypadku bezwzględnej nieważności. Członkowie CHP wskazują, że bezwzględna nieważność nie jest dozwolona na mocy ustawy o partiach politycznych i że taka decyzja jest prawnie niemożliwa. Przedstawiciele partii twierdzą: „Nie możemy powiedzieć, że jest to niemożliwe, ale logicznie niezrozumiałe”, i że sądy są naciskane.

Jeśli sąd orzeknie o odwołaniu konwentu, alternatywną opcją sądu jest powołanie komitetu zwołującego. W takim przypadku komitet zwołujący, mający określone zadania, musi sprowadzić stronę na konwent w ciągu 45 dni.

Przedstawiciele partii twierdzą, że jeśli zostanie powołany komitet zwołujący, powinien on składać się z osób, które nie będą stwarzać podziałów i których jedynym obowiązkiem będzie doprowadzenie partii do zjazdu. Ponadto członkowie CHP wskazują, że jeśli komitet zwołujący zostanie powołany do kierownictwa partii, ale nie doprowadzi partii do zjazdu, Prokuratura Generalna Sądu Najwyższego ma prawo wnieść pozew o zamknięcie zjazdu.

Inną możliwością jest to, że sąd orzeknie o braku jurysdykcji i umorzy sprawę. Zarówno przedstawiciele CHP, jak i wielu ekspertów prawnych, którzy śledzą sprawę od samego początku, argumentują, że 42. Sąd Cywilny Pierwszej Instancji w Ankarze powinien orzec o braku jurysdykcji.

Członkowie partii zauważają, że sprzeciwy wobec zarzutów o oszustwa wyborcze w wyborach przeprowadzonych pod nadzorem obwodowej komisji wyborczej muszą zostać złożone do upoważnionej obwodowej komisji wyborczej w ciągu dwóch dni od ogłoszenia wyników. Podkreślają, że twierdzenie o „naruszeniu woli delegatów” w wyborach przeprowadzonych w głosowaniu tajnym jest zarzutem abstrakcyjnym, którego nie da się udowodnić.

Przewodniczący AKP i prezydent Erdoğan przedstawili to oświadczenie na Kongresie Prowincjonalnym w Manisie 1 lutego 2025 r., mówiąc: „Deportowali pana Kemala z siedziby CHP na podstawie wątpliwego kongresu”.

Były lider CHP, Kemal Kılıçdaroğlu, 7 lutego 2025 roku wystąpił w telewizji KRT i zaapelował do Özgüra Özela: „Co to za wątpliwy kongres? Musi otwarcie powiedzieć: »Nie ma czegoś takiego«”. Krytykując kierownictwo partii, Kılıçdaroğlu powiedział: „Milczenie wynika z uznania, więc musi tu być coś jeszcze. Jeśli coś się dzieje, partia zdecydowanie musi zostać oczyszczona z brudu”, co wywołało debatę.

Zaledwie trzy dni po tych wypowiedziach Prokuratura Generalna w Ankarze wszczęła śledztwo w sprawie kongresu CHP w 2023 roku. Śledztwo, oparte na donosach przekazanych Prokuraturze Generalnej w Bursie, zostało przekazane Ankarze na jej wniosek. Prokurator oparł śledztwo na zarzutach „manipulacji wyborczych”, zgodnie z artykułem 112 Ustawy o partiach politycznych. Kılıçdaroğlu, wezwany w charakterze świadka, odmówił składania zeznań.

• Wszczęto „wątpliwe” śledztwo w sprawie kongresu CHP, na którego czele stanął Özgür Özel.

Po operacjach wymierzonych w Urząd Miasta Stambułu (IMM) i oskarżeniach o powołanie powiernika dla CHP, przewodniczący CHP, Özgür Özel, zwołał 6 kwietnia nadzwyczajny kongres. Na XXI Nadzwyczajnym Kongresie Özel uzyskał wszystkie ważne głosy i został ponownie wybrany na przewodniczącego partii. Sprzeciwy wobec tego kongresu, złożone do komisji wyborczej Çankaya IV kadencji, zostały odrzucone zarówno przez okręgową komisję wyborczą, jak i Najwyższą Radę Wyborczą (YSK), a wyniki kongresu zostały potwierdzone.

Pozwy złożone w następstwie skarg byłego burmistrza gminy metropolitalnej Hatay, Lütfü Savaşa, i niektórych delegatów, zostały połączone ze sprawą złożoną przez delegata z Izmiru, Hatipa Karaaslana, w 42. Sądzie Cywilnym Pierwszej Instancji w Ankarze. Pierwsza rozprawa odbyła się 17 kwietnia. Pozew o odwołanie 21. Nadzwyczajnego Kongresu również został połączony w tym sądzie przed drugą rozprawą. 26 maja, podczas drugiej rozprawy, sąd odrzucił wniosek o wydanie nakazu usunięcia obecnego rządu z urzędu i odroczył kolejną rozprawę do 30 czerwca.

W miarę zbliżania się rozprawy zaplanowanej na 30 czerwca, sprawa CHP w Kongresie zaczęła być omawiana pod pretekstem „absolutnej nieważności”. Możliwość, że orzeczenie sądu o absolutnej nieważności unieważniłoby 38. Zwyczajny Kongres, podważyło uprawnienia obecnej administracji i przywróciło poprzednią administrację, była gorącym tematem debaty politycznej w czerwcu.

Podczas gdy w programie znalazły się oskarżenia, że ​​Kılıçdaroğlu chciałby w ten sposób powrócić na stanowisko przewodniczącego partii, burmistrzowie CHP Mansur Yavaş i Vahap Seçer, o których wiadomo, że popierają Kılıçdaroğlu, a także członek Zgromadzenia Partii Engin Özkoç odwiedzili Kılıçdaroğlu 23 czerwca podczas wspomnianego kongresu.

Kılıçdaroğlu, który odrzucił sugestię wydania oświadczenia sprzeciwiającego się nieważności bezwzględnej, miał powiedzieć: „Mam nadzieję, że nie dojdzie do nieważności bezwzględnej, ale nawet jeśli tak się stanie, nie mogę powierzyć mojej partii syndykowi. Jeśli jej nie zaakceptuję, syndyk przyjdzie. Czy powinienem powierzyć sprawę syndykowi? Po decyzji usiądziemy z Özelem i porozmawiamy”.

Strony nie zaprzeczyły temu zarzutowi.

Na rozprawie 30 czerwca prawnik powoda zarzucił delegatowi, że otrzymał łapówkę i otrzymał świadczenia w naturze lub w gotówce. Prawnicy CHP argumentowali jednak, że sądy nie mają uprawnień do kontroli wyborów do kongresu partii politycznych i że należy wydać orzeczenie o braku jurysdykcji.

42. Sąd Cywilny Pierwszej Instancji w Ankarze przyjął wniosek urzędujących członków Zgromadzenia Partii (PM) o interwencję w sprawie, argumentując, że odwołanie kongresu poniesie straty. Ogłaszając decyzję tymczasową, przewodniczący sądu powiedział: „Zbadamy, czy brak woli wynika z dążenia do osobistych korzyści. Nie stanie się tak, jeśli chodzi tylko o osobiste korzyści; polityka jest w pewnym sensie kwestią osobistych korzyści”.

Sąd postanowił zaczekać na wynik apelacji od orzeczenia o braku jurysdykcji w sprawie karnej wniesionej przeciwko 12 osobom, w tym Ekremowi İmamoğlu, i odroczył rozprawę do 8 września. Prawnicy CHP zwrócili się z wnioskiem o zmianę daty, wskazując, że CHP powstało w dniach 4-9 września, a sąd wyznaczył 15 września jako datę czwartej rozprawy.

Akt oskarżenia w sprawie karnej, która spowodowała odroczenie rozprawy kongresowej, został sporządzony 3 czerwca i przyjęty przez 26. Sąd Karny Pierwszej Instancji w Ankarze. 26. Sąd Karny Pierwszej Instancji w Ankarze orzekł jednak, że nie ma jurysdykcji, przekazując sprawę do rozpoznania wyższym sądom karnym. 30 czerwca, czyli w dniu, w którym odbyła się rozprawa kongresowa, 3. Sąd Karny uchylił tę decyzję o braku jurysdykcji.

Sprawa została następnie zaskarżona. Piąta Izba Karna Sądu Okręgowego w Ankarze wydała prawomocny wyrok, nakazujący rozpoznanie sprawy przez sąd karny pierwszej instancji i przekazała ją do 26. Sądu Karnego Pierwszej Instancji w Ankarze. 26. Sąd Karny w Ankarze odwołał się następnie do Trybunału Konstytucyjnego (AYM). W apelacji argumentowano, że przepis „Sądy w ramach wymiaru sprawiedliwości mogą odwoływać się od orzeczeń o braku jurysdykcji” jest niezgodny z konstytucją.

Sąd Konstytucyjny rozpatrzył tę apelację 10 września i odrzucił wniosek o uchylenie artykułu, powołując się na „brak obowiązującego przepisu w tej sprawie”. Proces, w którym sądzeni są Ekrem İmamoğlu, członkowie CHP Cemil Tugay, Özgür Çelik i Baki Aydöner, rozpocznie się 4 listopada 2025 r. w 26. Sądzie Karnym Pierwszej Instancji w Ankarze.

Podczas gdy wszystkie oczy zwrócone były na próbę zamachu stanu w partii CHP z 15 września, 45. Sąd Cywilny Pierwszej Instancji w Stambule zawiesił 2 września Komitet Wykonawczy Prowincji CHP w Stambule. Sąd, którego pierwsza rozprawa miała się odbyć 3 października, decyzją tymczasową powołał komitet zwołujący, zastępując przewodniczącego prowincji, administrację prowincji i prowincjonalną komisję dyscyplinarną. Komitet zwołujący, składający się z czterech członków, w tym Gürsel Tekin, nie miał przydzielonego konkretnego zadania ani kadencji. Sąd wstrzymał zjazdy prowincji i okręgów, które miały być zorganizowane przez Organizację Prowincji Stambuł, zgodnie z harmonogramem zjazdów partii zainicjowanym w lipcu, a także zawiesił 196 delegatów Rady Najwyższej Stambułu, którzy mieli prawo głosu na wielkim zjeździe.

Dodatkowo, 2 września 72. Sąd Karny Pierwszej Instancji w Stambule przyjął akt oskarżenia o „oszustwa wyborcze” i „naruszenie prawa wyborczego” w wyborach do Kongresu Prowincjonalnego CHP w Stambule, które odbyły się 8 października 2023 r. Pozew o karę do trzech lat więzienia został złożony przeciwko 10 osobom, w tym zawieszonemu przewodniczącemu prowincji Özgürowi Çelikowi oraz uwięzionemu burmistrzowi Beyoğlu İnanowi Güneyowi i burmistrzowi Beşiktaşu Rızie Akpolat.

42. Sąd Cywilny Pierwszej Instancji w Ankarze, gdzie rozpatrywana jest sprawa dotycząca kongresu partii w 2023 r., zażądał również od 72. Sądu Karnego Pierwszej Instancji w Stambule akt sprawy karnej dotyczącej kongresu prowincjonalnego.

Po wydaniu nakazu przez 45. Sąd Cywilny Pierwszej Instancji w Stambule, okręgowe komisje wyborcze w Stambule ogłosiły decyzje o zawieszeniu zjazdów okręgowych. CHP zażądała, aby Najwyższa Rada Wyborcza (YSK) skorzystała z przysługującego jej prawa do stwierdzenia „całkowitej bezprawności” na mocy prawa wyborczego i uchyliła decyzje okręgowych komisji wyborczych. YSK zebrała się 5 września, mając na uwadze ten program, przyjmując sprzeciwy CHP wobec decyzji okręgowych komisji wyborczych w Stambule i uchylając decyzje okręgowych komisji wyborczych zakazujące zjazdów.

Jednakże Najwyższa Rada Wyborcza (YSK) odrzuciła sprzeciw dotyczący zawieszenia Zarządu Prowincjonalnego CHP w Stambule.

Decyzja Najwyższej Rady Wyborczej (YSK) o kontynuowaniu harmonogramu kongresu w Stambule została odebrana pozytywnie przez CHP. Jednocześnie delegaci kongresu CHP zmobilizowali się do zorganizowania kongresu nadzwyczajnego. Na prośbę prawie tysiąca delegatów, CHP podjęła decyzję o zwołaniu kongresu nadzwyczajnego i złożyła wniosek do Komisji Wyborczej 4. Okręgu Çankaya 5 września.

CHP, która 6 kwietnia zorganizowała swój 21. Nadzwyczajny Kongres, podniosła kwestię, w jaki sposób nowy Nadzwyczajny Kongres miałby działać jako środek ostrożności przed potencjalną decyzją powiernika. Özgür Özel wyjaśnił tę sprawę w następujący sposób:

Kiedy delegaci zbierają podpisy i osiągają ponad połowę, zwołuje się kongres nadzwyczajny, nawet jeśli przewodniczący partii lub zgromadzenie partyjne tego nie chce. Ta droga jest otwarta. Próbowali tego w przeszłości. W ten sposób nasi delegaci podjęli decyzję o zwołaniu kongresu, którego nawet przewodniczący nie mógł powstrzymać. Ostatni raz był to ruch polityczny. To środek czysto techniczny i prawny. Jest on również zgodny z decyzjami Najwyższej Komisji Wyborczej, innych organów i sądu.

Po decyzji o zawieszeniu administracji prowincji, delegaci prowincji Stambuł zwrócili się do notariusza z wnioskiem o zwołanie nadzwyczajnego kongresu prowincji. Z podpisami delegatów, wniosek o zorganizowanie Nadzwyczajnego Kongresu Prowincjonalnego w Stambule, w środę 24 września, został złożony do Komisji Wyborczej 1. Okręgu Sarıyer. Po zapytaniu Komisji Wyborczej 1. Okręgu Sarıyer, Najwyższa Rada Wyborcza (YSK) zatwierdziła zorganizowanie nadzwyczajnego kongresu prowincji 24 września.

Chociaż spodziewano się przedłużenia postępowania kongresowego, które Özgür Özel określił jako „zorientowane na proces, a nie na wyniki”, nakaz sądowy wydany wobec władz prowincji Stambuł wzmocnił przypuszczenia, że ​​decyzja zostanie podjęta 15 września. Jednak decyzja wydana wczoraj (11 września) przez sądy w Ankarze ponownie zmieniła oczekiwania.

Sąd Cywilny Pierwszej Instancji w Ankarze III instancji wydał pierwszą rozprawę w sprawie łączącej wnioski o odwołanie Kongresu Prowincjonalnego w Stambule z 8 października 2023 r. oraz 38. Zwyczajnego Kongresu CHP z 4-5 listopada 2023 r. Sąd odrzucił wniosek, powołując się na toczący się proces sądowy dotyczący kongresu. Oddalił również pozew przeciwko Kongresowi Prowincjonalnemu w Stambule i Kwaterze Głównej CHP w Stambule z powodu „biernego braku wrogości”.

Chociaż nakaz wydany przez 45. Sąd Cywilny Pierwszej Instancji w Stambule przeciwko administracji prowincji pozostaje w mocy, pozew złożony w Ankarze w tej samej sprawie został oddalony co do istoty. Przedstawiciele CHP argumentują, że decyzja z Ankary „kończy mandat powiernika w Stambule”. Ponadto urzędnicy podkreślają, że żadna siedziba prowincji nie posiada osobowości prawnej i że siedziba ma jurysdykcję nad roszczeniami związanymi z kongresem prowincji, a zatem postępowanie sądowe musi być prowadzone za pośrednictwem sądów w Ankarze, co stanowi „potwierdzenie niekompetencji”.

CHP przygotowuje się do dużego wiecu w Ankarze na dzień przed rozprawą. Organizacje prowincjonalne, liderzy partii i parlamentarzyści pracują w dystryktach Ankary i okolicznych prowincjach, aby przygotować się do wiecu, który odbędzie się na placu Tandoğan (Anatolijskim) o godzinie 17:00 w niedzielę 14 września. Oczekuje się, że przewodniczący okręgów prowincjonalnych i prezydenci oddziałów młodzieżowych CHP wezmą udział w wiecu 14 września i pozostaną na służbie w siedzibie głównej podczas rozprawy.

Sprawa kongresowa zostanie rozpatrzona w 42. Sądzie Cywilnym Pierwszej Instancji w Ankarze 15 września o godzinie 10:00 w budynku Dışkapı Annex Services w budynku Sądu w Ankarze. Przedstawiciele partii będą obecni w siedzibie sądu podczas rozprawy, a przesłuchanie będą monitorować wyłącznie prawnicy partii.

Chociaż oczekiwania, że ​​zapadnie decyzja negatywna dla CHP, zmalały po ostatnich wydarzeniach, wyraził on determinację, aby nie opuszczać siedziby partii, jeśli taka decyzja zostanie podjęta, jak w Stambule.

Kılıçdaroğlu odmówił składania zeznań, gdy został wezwany jako świadek lub skarżący, w związku ze złożonymi przez siebie oświadczeniami, które stały się przedmiotem śledztwa i późniejszych procesów sądowych. 8 maja ogłosił, że nie będzie zeznawał w śledztwie, w którym został wezwany jako ofiara, stwierdzając: „Z głębokim smutkiem i zaniepokojeniem obserwuję debatę sądową na temat Republikańskiej Partii Ludowej i jej członków”. Sformułowanie „sprawianie, by partia była przedmiotem debaty na sali sądowej” stało się w ostatnich latach często używane przez Gürsel Tekin.

Podczas gdy wszystkie te procesy trwały, Kılıçdaroğlu nie spełnił oczekiwań opinii publicznej i kierownictwa CHP, które domagały się od niego „oświadczenia, że ​​nie przyjmie powiernictwa”. W odpowiedzi na wezwania pod jego adresem, 30 maja Kılıçdaroğlu napisał na swoim koncie w mediach społecznościowych : „Domagają się, abym zabrał głos w sprawie, o której nie mam pojęcia i w którą nie jestem zaangażowany”.

Wypowiedź Kılıçdaroğlu: „Jeśli nie zaakceptuję, przyjdzie zarządca. Czy mam zostawić to zarządcy?”, wypowiedziana podczas spotkania z Mansurem Yavaşem, Vahapem Seçerem i Enginem Özkoçem 23 czerwca, została zinterpretowana jako sygnał, że jest chętny do ponownego przejęcia władzy w partii.

Zbliża się 15 września, więc oczekuje się, że Kılıçdaroğlu zareaguje na wydarzenia, ale były lider partii milczy. W ciągu ostatnich dwóch dni dziennikarze zadawali Kılıçdaroğlu pytania w jego biurze w Ankarze i w parlamencie o sprawę kongresu i decyzję powierników w Stambule, ale nie otrzymali odpowiedzi. Wezwanie Özgüra Özela, by ogłosić, że CHP nie może być zarządzana przez powierników, również pozostało bez odpowiedzi.

Jednak Kılıçdaroğlu zaprzeczył oskarżeniom, które pojawiły się w prasie, jakoby „powiedział swoim krewnym”. W odpowiedzi na artykuł Saygı Öztürka, w którym twierdzono, że jeśli sąd przyzna Kılıçdaroğlu mandat, poczeka on na uspokojenie sytuacji przed wstąpieniem do partii, będzie kierował partią za pomocą 5–6-osobowego Centralnego Komitetu Wykonawczego (MYK) i nie zwoła zgromadzenia partii, Kılıçdaroğlu odpowiedział : „Nie rozmawiałem z żadnym z moich krewnych na temat przekazów politycznych, które mają być przekazane prasie. Proszę nie wprowadzać opinii publicznej w błąd prowokacjami”.

Przedstawiciele partii interpretują milczenie Kılıçdaroğlu jako sygnał, że zamierza on powrócić na stanowisko przewodniczącego partii, aczkolwiek jako członek zarządu. Przedstawiciele, którzy postrzegają wydarzenia z wizyty Gürsel Tekina w siedzibie prowincji w Stambule jako „zwiastun”, oceniają, że „milczenie Kılıçdaroğlu sugeruje, że zgotuje nam ten sam los”.