Piąta rocznica trzęsienia ziemi z 30 października: Gruz został usunięty, ale ból pozostaje świeży

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 6,6, które nawiedziło wybrzeże Seferihisar w Izmirze 30 października 2020 roku, pochłonęło 117 ofiar. W ciągu pięciu lat ofiarom trzęsienia ziemi zwrócono 5061 mieszkań i 357 miejsc pracy. Niektórzy oskarżeni w sprawach dotyczących zawalonych budynków zostali skazani, a sprawy innych są w toku.

Trzęsienie ziemi, które nawiedziło Morze Egejskie o godzinie 14:51 w piątek, 30 października 2020 roku, głęboko wstrząsnęło Izmirem. Trzęsienie ziemi, którego epicentrum znajdowało się 23 kilometry od brzegu, od dzielnicy Doğanbey w dystrykcie Seferihisar, i które nastąpiło na głębokości 16,54 kilometra, spowodowało wstrząs o magnitudzie 6,6. Trwało ono około 15 sekund.

Różne organizacje różnie oceniały magnitudę trzęsienia ziemi. AFAD zmierzył ją na 6,6, Obserwatorium Kandilli odnotowało 6,9, a USGS na 7,0. W ciągu pierwszych 72 godzin odnotowano około 1200 wstrząsów wtórnych, z czego prawie 50 miało magnitudę 4 lub wyższą.

Najbardziej niszczycielskie skutki trzęsienia ziemi odczuwalne były w dystryktach Bayraklı i Bornova, około 70 kilometrów od epicentrum. W tym regionie, gdzie występuje gleba aluwialna, trzęsienie ziemi całkowicie lub częściowo zniszczyło osiem budynków. Budynki mieszkalne Rızabey, Doğanlar, Yağcıoğlu i Yılmaz Erbek, dwa budynki na terenie Emrah oraz trzy bloki na terenie Barış zostały obrócone w gruz.

Po trzęsieniu ziemi niewielkie tsunami uderzyło w dzielnicę Seferihisar, Sığacık. Ulice zalała warstwa wody morskiej o grubości około metra. Jedna osoba zginęła. Liczne łodzie zacumowane w porcie rybackim i marinie zatonęły. Uszkodzone zostały domy i firmy wzdłuż wybrzeża.

Po otrzymaniu policyjnych meldunków o zniszczeniach, na miejsce wysłano liczne jednostki straży pożarnej, ratowników medycznych oraz ekipy poszukiwawczo-ratownicze. Ponad 7000 funkcjonariuszy, w tym AFAD (Prezydium Zarządzania Katastrofami i Sytuacjami Kryzysowymi), AKUT (Administracja Rozwoju Samorządów), żandarmeryjne ekipy poszukiwawczo-ratownicze, organizacje pozarządowe i władze miejskie, ścigało się z czasem, aby uratować uwięzionych pod gruzami. Podczas około 108 godzin akcji poszukiwawczo-ratowniczej ekipy uratowały 107 osób. Jednak 117 osób straciło życie, a 1034 zostało rannych .

Według danych Prowincjonalnej Dyrekcji ds. Środowiska, Urbanizacji i Zmian Klimatu, około 1500 pracowników technicznych przeprowadziło ocenę szkód w 213 762 budynkach w całym mieście po katastrofie. Spośród nich 9079 zostało uznanych za uszkodzone w wyniku trzęsienia ziemi. Dziewięćdziesiąt dziewięć budynków uznano za wymagające natychmiastowej rozbiórki, 632 za poważnie uszkodzone, 580 za średnio uszkodzone, a 7768 za lekko uszkodzone. Budynki przeznaczone do natychmiastowej rozbiórki zostały następnie zburzone.

Rozstawiono 3020 namiotów, aby zapewnić tymczasowe schronienie ofiarom trzęsienia ziemi. Pod nadzorem AFAD (Prezydium ds. Zarządzania Katastrofami i Sytuacjami Kryzysowymi), z udziałem zespołów Ministerstwa Środowiska, Urbanizacji i Zmian Klimatu oraz Ministerstwa Dróg i Państwowych Zakładów Hydrotechnicznych, rozpoczęto budowę 493-kontenerowego budynku mieszkalnego przy ulicy Haydara Aliyeva w Bayraklı. Budynek otwarto 26 listopada 2020 roku.

Intensywnie działały również organizacje społeczeństwa obywatelskiego. Wolontariusze z ramienia Platformy Pomocy Katastrofom codziennie przygotowywali posiłki dla 11 000 osób w kawiarni Buca. W ciągu 22 dni, od 30 października do 20 listopada 2020 r., wolontariusze Platformy Pomocy Katastrofom z różnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego wzięli udział w akcjach wolontariackich łącznie 3136 razy.

Łącznie 5061 mieszkań i 357 miejsc pracy zostało oddanych do użytku w ramach dwóch dużych projektów mieszkaniowych, ukończonych przez TOKİ po przetargu. Nowe budynki powstały na miejscu zniszczonych budynków, a w pobliżu szpitala miejskiego Bayraklı utworzono rezerwat o powierzchni 375 hektarów. Dokładnie rok po trzęsieniu ziemi, w obecności przewodniczącego AKP i prezydenta Recepa Tayyipa Erdoğana, rozpoczęto przekazywanie ofiarom trzęsienia ziemi pierwszego etapu budowy, obejmującego 741 domów i miejsc pracy.

W Bayraklı ukończono budowę 1404 domów i 289 miejsc pracy w siedmiu obszarach projektu i przekazano je prawowitym właścicielom. Spośród 3650 domów, których budowa rozpoczęła się na obszarze rezerwatu, 397 z pierwszego etapu przekazano ofiarom trzęsienia ziemi. Zakończono również budowę 120 domów, zrealizowanych w ramach kampanii „Izmir powstaje z jedności”, zainicjowanej przez społeczność biznesową Izmiru, i przekazano je do TOKİ. Wszystkie ofiary trzęsienia ziemi, których domy i miejsca pracy zostały zniszczone, znalazły nowe domy.

Wniesiono pozew przeciwko wykonawcy, geodecie, inżynierowi budownictwa, architektowi, urzędnikom firmy nadzoru budowlanego, zarządcom budynków i oskarżonym, którzy przeprowadzili nieautoryzowane naprawy zawalonych budynków. Pozwano ich za „spowodowanie śmierci i obrażeń więcej niż jednej osoby poprzez świadome zaniedbanie”.

Proces 20 oskarżonych toczy się w sprawie apartamentów Rızabey, które poniosły największą liczbę ofiar śmiertelnych w trzęsieniu ziemi – 36 osób zginęło, a 20 zostało rannych. W sprawie apartamentów Yağcıoğlu, wykonawca robót budowlanych Şerafettin Ağar i inżynier budowlany Orhan Ayber zostali skazani na 12 lat i 6 miesięcy więzienia. W postępowaniu apelacyjnym wyrok ten został podwyższony do 13 lat i 4 miesięcy, a Sąd Najwyższy Apelacyjny podtrzymał wyrok.

W sprawie apartamentu Doğanlar, wśród oskarżonych przebywających w areszcie, wykonawca robót budowlanych Çetin Doğan został skazany na 15 lat więzienia, a autor projektu Mehmet Sedat Boyacı na 6 lat i 8 miesięcy. Oskarżony, który nie przebywał w areszcie, a był również geodetą, Gündüz Uysal, został skazany na 7 lat, 9 miesięcy i 10 dni więzienia.

W sprawie apartamentu Yılmaz Erbek sąd skazał wykonawcę Mustafę Yılmaza na 15 lat więzienia. Inżynier budowlany Ali Özsoy otrzymał karę 10 lat, a Binay Bükey i Eşref Pervis Toğulga, urzędnicy firmy nadzoru budowlanego, oraz Nurettin Bozdoğan, otrzymali kary po 7 lat i 6 miesięcy więzienia. Sześciu oskarżonych zostało uniewinnionych. Dwóch zmarło w trakcie procesu. Sprawy siedmiu oskarżonych, którzy pracowali dla gminy Bornova, są odrębne, a proces jest w toku.

W sprawie dotyczącej śmierci 30 osób i obrażeń 8 w apartamencie Emrah, dwóch oskarżonych, inspektor techniczny i wykonawca, zostało skazanych na 14 lat i 5 miesięcy więzienia. W sprawie bloku C Cumhuriyet Sitesi, w której rannych zostało 10 osób, inspektor budowlany i inspektor techniczny zostali skazani na karę więzienia.

Nie można było wnieść pozwu przeciwko mieszkańcom Barış Sitesi, gdzie odnotowano ofiary śmiertelne i obrażenia w wyniku trzęsienia ziemi, ponieważ podejrzani nie żyli, a ich tożsamość nie została ustalona. Trwa postępowanie przeciwko sześciu urzędnikom miejskim oskarżonym o „umyślne spowodowanie śmierci i obrażeń z powodu zaniedbania” za rzekome zarządzanie pozwoleniami na budowę, remonty i przebudowy.

Servet Ertaş, prezes Stowarzyszenia na rzecz Świadomości Katastrof, Środowiska i Klimatu w Izmirze, podkreślił, że trzęsienie ziemi z 30 października 2020 roku było bolesnym punktem zwrotnym dla Izmiru. Trzęsienie ziemi wysunąło na pierwszy plan kwestie planowania urbanistycznego, zasobów budowlanych oraz odpowiedzialności instytucji za ograniczanie ryzyka katastrof.

Bengi Atak, prezes oddziału Izby Inżynierów Budownictwa Lądowego w Izmirze Związku Izb Inżynierów i Architektów Tureckich (TMMOB), stwierdził, że postępy są niewystarczające. Wyjaśnił, że oddział Izby Inżynierów Budownictwa Lądowego w Izmirze ukończył i przesłał skany 100 000 budynków w miejscowościach Bornova i Bayraklı w ramach protokołu podpisanego z Urzędem Metropolitalnym. Wyniki zostały udostępnione gminom dystryktowym.

Haydar Özkan, prezes Stowarzyszenia Solidarności Ofiar Trzęsienia Ziemi w Izmirze, stwierdził, że prace wykonane w ciągu pięciu lat nie zrekompensowały 117 ofiar śmiertelnych. Podkreślił odpowiedzialność ministerstwa, które wydało pozwolenia na budowę, gminy, wykonawcy oraz mieszkańców, którzy zapłacili za budowę.