Trzy dobre wieści o postępach w leczeniu raka piersi

Rak piersi jest główną przyczyną śmierci kobiet w Brazylii i na całym świecie. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) co roku diagnozuje się około 2,3 miliona nowych przypadków. Narodowy Instytut Raka (INCA) szacuje, że w 2025 r. liczba nowych diagnoz wyniesie ponad 73 tysiące. Nawet przy postępie w leczeniu, ponad 15 tysięcy Brazylijek umiera każdego roku z powodu tej choroby.

W leczeniu raka piersi stosuje się trzy główne podejścia: zabieg chirurgiczny, który nadal jest niezbędny do wyleczenia większości pacjentów; radioterapię, która jest stosowana w około 60% przypadków jako leczenie uzupełniające; oraz terapię systemową, która polega na podawaniu leków zwiększających szanse wyleczenia.

„W ostatnich dekadach wydarzyło się to, że dzieląc raka piersi na pewne cechy, opracowaliśmy leki na każdy z tych podtypów. Leczymy je najbardziej odpowiednim lekiem, co znacznie zwiększyło wskaźnik wyleczeń u pacjentów” – wyjaśnia onkolog Rafael Kaliks, specjalista ds. raka piersi w Hospital Israelita Albert Einstein.

Rak piersi dzieli się na trzy główne podgrupy, które determinują początkowy wybór terapii: nowotwory z dodatnimi receptorami hormonalnymi (ER+), nowotwory z dodatnim HER2 (białkiem odgrywającym kluczową rolę we wzroście i rozwoju komórek) oraz tzw. nowotwory potrójnie ujemne, w których komórki nowotworowe nie mają receptorów estrogenowych, progesteronowych ani HER2.

W zaawansowanych stadiach, gdy guz rozprzestrzenia się na inne organy, szanse na wyleczenie maleją. Właśnie w tym scenariuszu skupiają się niektóre z najbardziej obiecujących innowacji w onkologii, zaprezentowane podczas ostatniej edycji kongresu American Society of Clinical Oncology (ASCO), największego światowego wydarzenia w tej dziedzinie, które zgromadziło 45 000 lekarzy i badaczy w Chicago, Stany Zjednoczone, między 30 maja a 3 czerwca.

Najważniejsze informacje obejmują bardziej zindywidualizowane strategie oparte na badaniach krwi i nowe cząsteczki, które wydłużają czas kontroli choroby, zmniejszają skutki uboczne i przewidują decyzje terapeutyczne. Poniżej zapoznaj się z trzema wynikami, które zasługują na uwagę:

1. Wczesne leczenie pod kontrolą biopsji płynnej

Jedno z najbardziej omawianych badań ASCO testowało prostą ideę: czy zmiana leczenia zanim rak wykazuje oznaki progresji może mieć znaczenie. W badaniu klinicznym SERENA-6 kobiety z przerzutowym rakiem piersi ER+, HER2-ujemnym były monitorowane za pomocą okresowego badania krwi, zwanego biopsją płynną, która może zidentyfikować mutację w genie ESR1 w krążącym materiale genetycznym guza (DNA). Mutacja ta może wskazywać na oporność na leczenie hormonalne.

„Ciekawostką tej pracy jest to, że zamiast czekać na postęp kliniczny choroby (co objawiałoby się objawami lub zmianami w badaniach radiologicznych), monitorowano pacjentów po tradycyjnym leczeniu i co dwa, trzy miesiące mierzono obecność mutacji genu ESR1 we krwi” – ​​wyjaśnia Kaliks, który uczestniczył w wydarzeniu w Chicago.

Gdy mutacja się pojawiła, nawet bez objawów lub zmian w badaniach obrazowych, połowa pacjentów zmieniła leki: przerwali standardowe leczenie (które składało się z terapii hormonalnej i inhibitora cykliny) i zaczęli przyjmować camisestrant, doustny lek, który wciąż znajdował się w fazie testowania, w połączeniu z podtrzymywaniem inhibitora cykliny. Pozostali uczestnicy kontynuowali oryginalną terapię.

Badanie wykazało, że przyspieszenie zmiany leczenia przyniosło skutek: wśród kobiet, które zmieniły terapię, choroba pozostawała pod kontrolą średnio przez 16 miesięcy, w porównaniu do 9,2 miesiąca w grupie, która stosowała tradycyjne podejście.

2. Nowy doustny lek na oporność na hormony

Wciąż mając na oku mutacje w genie ESR1, przeprowadzono kolejne badanie kliniczne, w którym testowano nowy lek doustny, który działa inaczej niż obecnie stosowane leki: zamiast tylko blokować receptor estrogenowy, niszczy go wewnątrz komórki.

Lek o nazwie vepdegestrant porównano do fulwestrantu, standardowego leczenia w tych przypadkach. W wynikach badania pacjenci, którzy stosowali nowy lek, byli w stanie kontrolować chorobę średnio przez pięć miesięcy, w porównaniu do 2,1 miesiąca przy tradycyjnym leczeniu.

3. „Inteligentne leki” w pierwszej linii leczenia

Jedno z najskuteczniejszych sposobów leczenia przerzutowego raka piersi HER2-dodatniego — jednego z najbardziej agresywnych typów choroby — pochodzi ze strategii łączącej precyzję i skuteczność. Zamiast rozprzestrzeniania chemioterapii w całym ciele, chodzi o to, aby bezpośrednio atakować chore komórki, oszczędzając otaczające komórki.

To propozycja tzw. koniugatów przeciwciało-lek (ADC), zwanych również „inteligentnymi lekami”. Nowe badanie zaprezentowane w Asco oceniło zastosowanie tej technologii na wczesnym etapie leczenia choroby przerzutowej, zamiast pozostawiać ją jako opcję na późniejsze etapy.

Badanie kliniczne prowadzone przez Dana-Farber Cancer Institute w USA testowało połączenie trastuzumabu deruxtecanu, który przenosi lek chemioterapii do guza, z pertuzumabem, innym przeciwciałem anty-Her2. Wynik był znaczący: ryzyko progresji choroby lub zgonu spadło o 44% w porównaniu ze standardowym leczeniem. We wszystkich monitorowanych grupach choroba była kontrolowana przez ponad trzy lata (mediana 40 miesięcy).

„Trastuzumab deruxtecan porównano z tym, co było uważane za standard przez ponad 10 lat i jest znacznie lepszy. Tak więc ten postęp powinien zostać wdrożony w ciągu najbliższego roku lub dwóch, a my zaczniemy zmieniać sekwencję leków stosowanych w HER2-dodatnim przerzutowym raku piersi” – podkreśla Kaliks. „Nadal martwimy się tolerancją pacjentów na tak długi okres stosowania tego leku, który nie jest pozbawiony znaczących toksyczności”.

Dostęp jest nadal największym wyzwaniem

Pomimo entuzjazmu, luka między innowacją a rzeczywistością kliniczną jest nadal duża. Droga do nowej terapii dostępnej w praktyce obejmuje etapy regulacyjne, analizy opłacalności, negocjacje z systemami publicznymi i prywatnymi oraz bariery strukturalne, które wpływają na wczesną diagnozę i przestrzeganie leczenia. „Opuszczamy konferencję bardzo podekscytowani, ale miną jeszcze miesiące, a czasem lata, zanim będziemy mogli wdrożyć w życie to, co zostało zaprezentowane” – zastanawia się onkolog.

W Brazylii nawet leki już zatwierdzone przez Narodową Agencję Nadzoru Zdrowotnego (Anvisa) nie zawsze docierają do populacji wystarczająco szybko. Tak jest w przypadku trastuzumabu deruxtecanu, zatwierdzonego w 2024 r., ale jeszcze niewłączonego do Jednolitego Systemu Zdrowotnego (SUS).

Według Brazylijskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (SBOC) około 70% pacjentów onkologicznych w kraju jest zależnych wyłącznie od systemu publicznego. Nawet wśród osób, które mają ubezpieczenie zdrowotne, nie zawsze istnieje gwarancja pokrycia kosztów terapii wysokokosztowych — w Stanach Zjednoczonych leczenie trastuzumabem deruxtecanu może kosztować nawet 166 000 USD rocznie.

„Obecnie w Brazylii od 50% do 60% przypadków raka piersi zostanie wyleczonych. Ale jeśli będziemy mieć rzeczywistość, w której będzie przestrzeganie badań przesiewowych, szybki dostęp do diagnozy i pełny dostęp do leczenia, liczba ta przekroczy 80%” – mówi Kaliks.

Pomimo wyzwań w dostępie do nowych terapii i ich włączaniu, scenariusz onkologiczny przeżywa optymistyczny moment. Ostatnie odkrycia wydłużają okres kontroli choroby, otwierając jednocześnie perspektywy na wyleczenie w przypadkach, w których wcześniej nie było to brane pod uwagę.

Na wczesnych etapach leczenie staje się mniej inwazyjne i skuteczniejsze, z mniejszymi operacjami, mniejszą potrzebą radioterapii i lżejszymi protokołami przedoperacyjnymi. W zaawansowanych przypadkach nowe leki wydłużają przeżycie i oferują pacjentom lepszą jakość życia — zmiana paradygmatu, która prawdopodobnie stanie się bardziej skonsolidowana w nadchodzących latach.

„Rak piersi, który jest już chorobą wysoce uleczalną, stanie się jeszcze bardziej uleczalny” – mówi lekarz Einsteina. „Zaczynamy wierzyć, że dla niektórych pacjentów z chorobą przerzutową, która do tej pory była uważana za nieuleczalną, wyleczenie może stać się realną możliwością w niedalekiej przyszłości”.

Źródło: Agencja Einsteina

Artykuł Trzy dobre wiadomości o postępach w leczeniu raka piersi ukazał się po raz pierwszy na stronie Agência Einstein .