Muminki zawitały do Łodzi! Z okazji ich 80. urodzin powstała niezwykła wystawa

Od 23 maja w Muzeum Kinematografii w Łodzi można wejść do świata, w którym przyjaźń, akceptacja i niezwykła fantazja mają zawsze otwarte drzwi. Wystawa "Muminki: drzwi są zawsze otwarte" to hołd dla Tove Jansson i magicznych postaci, które od 80 lat inspirują czytelników na całym świecie.

Łódź ma szczególne miejsce w historii Muminków – i nie chodzi wyłącznie o czytelników zaczytanych w przygodach sympatycznych postaci. To właśnie tutaj, w Studiu Małych Form Filmowych Se-Ma-For, powstała kultowa animacja "Opowiadania Muminków". Lata 1977–1982 to czas, gdy polscy twórcy, we współpracy z rodziną Jansson, ożywili Dolinę Muminków przy pomocy niezwykłych, półpłaskich lalek animowanych na szklanych taflach. To technika wymagająca ogromnej precyzji – każda lalka została wykonana ręcznie z drewna i tkanin, a efekt końcowy urzekał realizmem i urokiem, którego nie da się pomylić z żadną inną produkcją.

Ekspozycja w łódzkim muzeum ma więc nie tylko wymiar sentymentalny, ale i historyczny – bo oryginalne lalki, które niegdyś poruszały się przed kamerą, dziś są bezcennymi eksponatami. Ich obecność na wystawie to prawdziwy rarytas dla fanów.

Łódź i spotkanie z Tove Jansson

Co ciekawe, sama Tove Jansson również odwiedziła Łódź w styczniu 1978 roku. Towarzyszył jej brat Lars oraz partnerka Tuulikki Pietilä. Autorka spotkała się z reżyserami serialu, Lucjanem Dembińskim i Krystyną Kulczycką, i własnoręcznie zaakceptowała projekty plastyczne postaci. Wystawa przywołuje tamte chwile dzięki archiwalnym zdjęciom i filmom – dla odwiedzających to szansa, by zobaczyć, jak rodziła się niezwykła polsko-fińska współpraca.

Muminki – światowy fenomen

Od debiutu w 1945 roku Muminki zostały przetłumaczone na ponad 60 języków i podbiły serca czytelników od Helsinek po Tokio. Polacy poznali je w 1964 roku, gdy ukazało się pierwsze tłumaczenie "W Dolinie Muminków". Sukces książek nie jest dziełem przypadku – Tove Jansson stworzyła świat, w którym dobroć, empatia i przyjaźń stanowią fundament codzienności. W 1976 roku za swoje literackie dokonania otrzymała Order Uśmiechu – odznaczenie, które najlepiej oddaje ducha jej twórczości.

Pierwszy odcinek "Wiosna w Dolinie" powstał w 1977 roku i otworzył drzwi do międzynarodowej kariery łódzkiej produkcji. Początkowo planowano 39 odcinków, ostatecznie powstało aż 78, emitowanych w całej Europie – od Austrii i Niemiec po kraje nordyckie i Wielką Brytanię. Zmontowano też dwa pełnometrażowe filmy: "Szczęśliwe dni Muminków" (1983) i "Zima Muminków" (1986).

Historia serialu nie zakończyła się jednak w latach 80. Po rekonstrukcji kolorystycznej materiałów powrócił on na wielki ekran w XXI wieku. "Lato Muminków", "Muminki w pogoni za kometą", "Magiczna zima Muminków" czy "Pamiętniki Tatusia Muminka" to dowód, że ta opowieść wciąż znajduje nowych odbiorców.

Co czeka na odwiedzających w Muzeum Kinematografii?

Wystawa „Muminki: drzwi są zawsze otwarte” to pierwsza tak rozbudowana ekspozycja w Polsce poświęcona zarówno twórczości Tove Jansson, jak i jej wyjątkowej obecności w naszej kulturze. Obok oryginalnych lalek można zobaczyć ręcznie rysowane scenopisy autorstwa Jadwigi Kudrzyckiej, archiwalne pamiątki po Jansson, a także Order Uśmiechu, który autorka odebrała prawie 50 lat temu. Dopełnieniem są unikatowe wydania książek, komiksy, audiobooki, a nawet współczesny polski "Moomin art" – od rękodzieła po tatuaże inspirowane Doliną Muminków.

Nie zabrakło także filmu dokumentalnego przygotowanego przez Muzeum Kinematografii, w którym głos zabiera Sophia Jansson, bratanica pisarki i strażniczka muminkowego dziedzictwa.

Choć wystawa ma charakter czasowy, Muminki na stałe wpisały się w pejzaż Muzeum Kinematografii. W ramach stałej ekspozycji "Pałac Pełen Bajek" można zajrzeć do wnętrza gigantycznej torebki Mamy Muminka i przenieść się w świat, który od pokoleń wzrusza, bawi i uczy.

Wizyta na wystawie to powrót do dzieciństwa, który wywoła uśmiech nawet na najbardziej poważnej twarzy. Możecie ją odwiedzić do 29 marca 2026 roku.