Prawnicy twierdzą, że mianowanie córki Vázqueza Moty na stanowisko w PJ jest nielegalne i domagają się wszczęcia śledztwa.

AGUASCALIENTES, Ags. ( Proces ). - Nowe sądownictwo w Aguascalientes rozpoczęło swoją działalność z impetem. Podczas gdy ingerencja rządu kandydatki PAN Teresy Jiménez Esquivel była widoczna w trakcie procesu wyborczego, mianowanie – nielegalne z mocy prawa – Marii José Ocampo Vázquez, córki byłej kandydatki PAN Josefiny Vázquez Mota na stanowisko prezesa Sądu Najwyższego, mimo że uzyskała najwięcej głosów, zapoczątkowało nową erę w systemie wymiaru sprawiedliwości w Aguascalientes.

Ocampo Vázquez będzie przewodniczyć najwyższemu sądowi stanu przez dwa lata. Zajęła szóste miejsce w głosowaniu, ale została wybrana na prezesa Sądu Najwyższego przez dziesięciu sędziów na tajnym posiedzeniu, co stanowi naruszenie artykułu 51 lokalnej konstytucji, który stanowi, że sędzią sądu będzie osoba z największą liczbą głosów. Stanowisko miało następnie podlegać rotacji w zależności od liczby głosów uzyskanych przez każdego kandydata.

„Ma miejsce naruszenie konstytucyjnego nakazu, gdyż stwierdzono, że sesja plenarna nie ma uprawnień do wyboru przewodniczącego, gdyż uprawnienie to należy do obywateli i znalazło już wyraz w głosowaniu w wyborach sędziowskich” – stwierdzili członkowie państwowego Obserwatorium Sądownictwa, inicjatywy obywatelskiej.

W wywiadzie nagranym dla oficjalnego kanału rządowego Ocampo Vázquez broniła swojej nominacji: „To nie jest sprzeczne z konstytucją (...). Bardzo ważne jest ustalenie, że artykuł 51 stanowi, że będziemy mieli prezydenta, że ​​stanowisko to będzie trwało dwa lata i będzie zmieniane z mężczyzny na kobietę. Nowy sędzia – Felipe Ávila Orozco – który ma największą liczbę głosów, decyduje, ponieważ ustępujący sędzia był mężczyzną – Juan Rojas García – decyduje, że odejmie kobieta. Innymi słowy, następuje zmiana zasady równości płci” – argumentowała, mimo że ta władza decyzyjna nie jest ujęta w prawie.

Senator z Moreny, Nora Ruvalcaba, zakwestionowała tę nominację przed stanowym Trybunałem Wyborczym w ramach procesu o ochronę praw politycznych i wyborczych obywateli, twierdząc, że naruszono prawo do głosowania.

Posługując się tymi samymi argumentami, inny lokalny prawnik zakwestionował orzeczenie przed tym samym sądem, dodając, że narusza ono zasady pewności, legalności, niezawisłości sądownictwa i maksymalnego ujawnienia informacji wyborcom z Aguascalientes.

Do tej pory żaden z jedenastu nowych członków Sądu Najwyższego nie wyjaśnił podstawy prawnej swojego powołania, co rzekomo naruszało również uchwałę CG-A-51/25 Rady Generalnej Państwowego Instytutu Wyborczego (IEEA) z dnia 25 czerwca, która przekazała ustalenie kolejności pierwszeństwa prezesa Sądu do Organu Administracyjnego lokalnej władzy sądowniczej.

Jednakże organ ten jest niekompletny, gdyż składa się tylko z trzech spośród pięciu członków, a władza sądownicza nie wyjaśniła dlaczego; samo Obserwatorium oskarżyło ją o zaniedbanie.

Według nieoficjalnych informacji, Felipe Ávila Orozco, który uzyskał najwięcej głosów i w związku z tym miał objąć stanowisko przewodniczącego Sądu Najwyższego, odmówił objęcia stanowiska, ale nie wyjaśnił publicznie swoich powodów. Tymczasem Mariana de Fátima de León Barba, druga w kolejności osoba z największą liczbą głosów, podobno zrezygnowała z powodu rzekomego konfliktu interesów, ponieważ jest żoną Carlosa de Alby Salasa, prywatnego sekretarza gubernatora.

„Poważne naruszenie Konstytucji zostało stwierdzone przez jedenastu sędziów, którzy, złożywszy przysięgę na jej przestrzeganie i egzekwowanie, odbyli nielegalne posiedzenie i podjęli decyzje wykraczające poza ich uprawnienia. W każdym przypadku brakuje informacji o powodach odmowy przewodniczenia Sądowi Najwyższemu, stanowisku przyznanemu z woli obywateli (...). Ta odmowa stanowi lekceważenie woli obywateli wyrażonej w głosowaniu. (Konflikt interesów) utrzymywałby się nawet bez sprawowania urzędu prezesa” – dodali członkowie Obserwatorium.

Organizacja cywilna zwróciła się do Sądu Dyscyplinarnego Sędziów z wnioskiem o wszczęcie dochodzenia z urzędu „w sprawie zdarzeń, które można przypisać jedenastu sędziom w związku z postanowieniem sądu”, jednak jak dotąd organ nie udzielił odpowiedzi.

„(Nowi sędziowie) wywodzą się z akordeonu (jeśli im się sprzeciwimy), potwierdzilibyśmy, że zgadzamy się z akordeonem i sposobem, w jaki do niego dochodzą. Osoby na najwyższych stanowiskach wyborczych nie mają wielkich ani nadzwyczajnych cech, które pozwoliłyby im kierować sądownictwem” – powiedział Salvador Farías, prezes Izby Adwokackiej.

Wśród oskarżeń Daniel Gutiérrez Ruvalcaba, prokurator specjalizujący się w przestępstwach wyborczych, zagroził, że zarzuty wobec Ocampo Vázqueza mogą zostać uznane za przemoc polityczną ze względu na płeć. Prokurator jest bratem lokalnej przedstawicielki PAN Nancy Gutiérrez i mężem Lizzully ​​Alejandry Esparzy Rochy, nowej sędzi cywilnej, która wcześniej pełniła funkcję asystenta sędziego partii PAN w lokalnym Kongresie.

„Jeśli krytyka opiera się na tym, że jest córką kobiety lub jest przez nią wspierana, może to umniejszać jej kompetencje. Jest wysoko wykształcona i uważam, że jest wysoce wykwalifikowana do tego zadania. Musimy bardzo uważać, aby nie przekroczyć granicy, która mogłaby stanowić przemoc polityczną ze względu na płeć” – powiedziała lokalnym mediom.

Sądownictwo PAN

Ocampo Vázquez została również skrytykowana za aktywne członkostwo w Partii Akcji Narodowej (Acción Nacional), partii sprawującej władzę polityczną w państwie, oraz za bliskie relacje z lokalną władzą wykonawczą. Została oskarżona o ingerencję w wybory sądowe, na przykład poprzez rozdawanie akordeonów w dniu wyborów, jak donosiła Izba Adwokacka. Morena również zgłosiła to do Prokuratury Specjalnej ds. Przestępstw Wyborczych.

Nowa prezes Sądu Najwyższego jest członkinią tej partii od 2019 roku. Przed złożeniem przysięgi pełniła funkcję Dyrektora Generalnego ds. Polityki Społecznej i Planowania w Ministerstwie Rozwoju Społecznego, stanowisko to objęła w październiku 2022 roku, tuż przed rozpoczęciem rządów Jiméneza Esquivela. W tym czasie Ocampo Vázquez była również radną na urlopie w gminie Huixquilucan w stanie Meksyk, gdzie jest również zarejestrowana w rejestrze członków Partii Akcji Narodowej.

Ale nie jest jedyna. Spośród 66 lokalnych sędziów i urzędników sądowych zaprzysiężonych 29 sierpnia, 14 to aktywni członkowie Partii Akcji Narodowej (PAN), a co najmniej 28 zajmowało stanowiska zarówno w administracji Teresy Jiménez Esquivel, jak i w lokalnym Kongresie, który również ma większość w PAN.

Spośród jedenastu nowych sędziów Sądu Najwyższego tylko jeden (Mauro René Martínez de Luna, jedyny z doświadczeniem sędziowskim) nie był związany z administracją rządową. Pozostali piastowali państwowe funkcje publiczne, a pięciu jest aktywnymi członkami PAN, co również odnotowało Obserwatorium Sądownictwa.

Felipe Ávila Orozco, który otrzymał najwięcej głosów i w związku z tym został wyznaczony na przewodniczącego Sądu Najwyższego, był zastępcą doradcy ds. regulacji i ustawodawstwa w Departamencie Prawnym, departamencie utworzonym przez gubernatora, na którego czele stał Eduardo Aguilar Sierra, były prawnik byłego kandydata na prezydenta i obecnego senatora PAN, Ricardo Anayi Cortésa.

Mariana de Fátima de León Barba, członkini PAN od 2019 roku, była dyrektorką ds. administracji w Instytucie Zabezpieczenia Społecznego i Usług dla Urzędników Państwowych (ISSSSPEA), gdzie gubernator umieściła członków swojego najbliższego otoczenia; a Xochiltzin Ilancueitl Ramírez Rodríguez, członkini PAN od 2018 roku, była dyrektorką ds. administracji i finansów w systemie DIF. Ukończyła studia prawnicze dopiero w 2024 roku.

Mónica Guadalupe Medina Gómez i José Luis Villarreal Jasso, członkowie PAN od 2020 i 2008 roku, pracowali w Sekretariacie ds. Zrównoważonego Rozwoju, Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz w Sekretariacie Generalnym Rządu. María Guadalupe García Durán była dyrektorem generalnym ds. pracy w Sekretariacie Generalnym Rządu.

Na liście znalazł się również José Franco Muñoz, który był szefem Lokalnego Biura Prokuratora Obrony Pracy, zależnego od Sekretariatu Generalnego Rządu, a wcześniej piastował różne stanowiska w zakresie bezpieczeństwa publicznego w gminie San Miguel de Allende w Guanajuato, którą przez dwie kadencje zarządzał Luis Alberto Villarreal García, również członek PAN, mąż gubernator Aguascalientes.

Cynthia Guadalupe Trujillo Lara pełniła funkcję koordynatora Domów Dobra Wspólnego na Obszarach Wiejskich w Ministerstwie Rozwoju Społecznego, a Víctor Manuel Martínez Castillo był koordynatorem ds. prawnych w Państwowej Komisji Poszukiwawczej.

Trzech z pięciu członków Trybunału Dyscyplinarnego Sędziów, którzy mieliby zajmować się badaniem nieprawidłowości, zajmowało stanowiska w rządzie stanowym i lokalnym Kongresie: Alicia Núñez Medina była analitykiem legislacyjnym w 2024 r.; Omar Eduardo Pedroza López był zastępcą dyrektora ds. administracji prawnej w Instytucie Edukacji; a Manuel Peña León był zastępcą radcy ds. postępowań sądowych i spraw spornych w Departamencie Prawnym.

Dwóch sędziów sądu pracy, Karla María Gallegos Castañeda i Jorge Alberto Aguirre García, jest członkami Partii Akcji Narodowej (PAN) od 2014 roku. Spośród 23 nowych sędziów sądu karnego co najmniej sześciu jest członkami PAN, pracowało w administracji lub jest krewnymi osób, które pracowały dla Partii Akcji Narodowej.

Luisa María Alcalde: „nieregularne wybory”

Podczas wizyty w Aguascalientes 5 września Luisa María Alcalde, przewodnicząca partii Morena, oskarżyła władze sądownicze w Aguascalientes o naruszenie prawa, ale partia nie ogłosiła jak dotąd żadnych sprzeciwów wobec tej nominacji.

„To niedopuszczalne, aby władza, której zadaniem jest przestrzeganie Konstytucji, naruszała ją już w pierwszym akcie. Konstytucja jest bardzo jasna: kobieta lub mężczyzna, który otrzyma najwięcej głosów od mieszkańców Aguascalientes, powinien przewodniczyć organom władzy. To niedopuszczalne, aby osoba z szóstego miejsca została prezydentem; to narusza Konstytucję Federalną i Konstytucję Lokalną” – powiedziała w wywiadzie grupowym.