Arcydzieła Pompidou przenoszą się do Monako przed zamknięciem na czas remontu

Wiele arcydzieł ze stałej kolekcji Centrum Pompidou , które zostały już ewakuowane z paryskiego muzeum przed jego całkowitym zamknięciem z powodu remontu rozpoczynającego się 22 września , zostanie wystawionych tego lata nad Morzem Śródziemnym w Monako na nietypowej wystawie, która klasyfikuje je według koloru.

Wystawa zatytułowana „Kolory! Arcydzieła z Centre Pompidou” była czynna w Forum Grimaldi w Monte Carlo do 31 sierpnia . Dla kuratorów muzeum w stolicy Francji stanowi ona okazję do zerwania z kanonami i zasadami, które zazwyczaj rządzą prezentacją bogatej kolekcji sztuki współczesnej.

Jak zauważa Didier Ottinger, zastępca dyrektora Pompidou i kurator wystawy w Monako, wszystko to wynika z dość wyjątkowej „sytuacji historycznej”, gdyż pięcioletnie zamknięcie wystawy pozwala na to, aby dzieła mogły podróżować w całości i być prezentowane w „duchu inwencji”.

„W Centre Pompidou, jak we wszystkich dobrych muzeach sztuki nowoczesnej, dzieła są ułożone chronologicznie według kierunków, jeden nurt awangardowy następuje po drugim, niczym perły na naszyjniku. Tutaj jednak mamy możliwość zrobienia czegoś zupełnie innego i pogrupowania dzieł w sposób dowolny, na przykład według koloru” – wyjaśnia Ottinger.

Prezentowanie w ten sposób dzieł Basquiata, Picassa, Miró, Matisse’a, Kandinsky’ego i innych artystów pozwala nam nie tylko na nowo przemyśleć relacje między nimi, ale także zbadać wpływ kolorów na ludzką percepcję – coś, na co muzea często nie zwracają uwagi lub co uważają za banalne.

W rzeczywistości Ottingerowi udało się znaleźć tylko dwa przykłady precedensów dla tej wystawy: jeden w Lyonie (Francja) w 1988 r. i drugi w MoMA w Nowym Jorku dwadzieścia lat później.

„Grupowanie dzieł według koloru faworyzuje ich znaczenie i symbolikę nad formą. To oczywiście daje im wolność. To tak, jakbyśmy uwalniali je z okowów rozumu i historiografii, w których zostały w pewnym sensie udomowione, a czasem wręcz zduszone w wielkich muzeach sztuki nowoczesnej” – zauważa Ottinger.

Scenografia i układ, biorąc pod uwagę pomysłowy charakter wystawy, nie mogły zostać rozplanowane w tradycyjny sposób, obejmujący pomieszczenia i korytarze.

W ogromnej, wielofunkcyjnej przestrzeni Grimaldi Forum ( około 2000 metrów kwadratowych, zarezerwowanych każdego lata na inną wystawę tematyczną ) dzieła są zorganizowane na wzór chromatycznego koła , po którym można poruszać się w kółko lub rozchodzić się od środka na zewnątrz i odwrotnie.

Pomysł takiej aranżacji wydarzenia w Monako był w istocie jednym z katalizatorów sukcesu wystawy z okazji stulecia manifestu surrealizmu (André Bretona), którą Pompidou zaproponowało w 2024 roku. Wystawa ta zaskoczyła wszystkich swoją spiralną konstrukcją.

W Monte Carlo każda część kręgu, wokół którego rozwija się wystawa Colors!, poświęcona jest innemu odcieniowi. Znajdują się tam przykładowe dzieła zarówno ze zbiorów dzieł sztuki Pompidou, jak i ze zbiorów sztuki wzornictwa i dekoracji tegoż muzeum.

Bohaterowie są w kolorze niebieskim , obecnie najszerzej akceptowanym na świecie, ale kiedyś symbolizującym barbarzyństwo; białym , który może reprezentować czystość, ale w innych kulturach także żałobę; czerwonym , który kojarzy się z wojną i namiętnością; zielonym , który przywołuje na myśl świat natury; i różowym , który reprezentuje kobiecość, zmysłowość, a nawet frywolność.

Koło zamyka kolor żółty , który na Zachodzie jest kolorem kłamstwa i zdrady, podczas gdy w Chinach zarezerwowany jest dla cesarzy, i wreszcie kolor czarny , który zaprzecza wszystkim kolorom.

Podróż przez ten świat tonów dopełniają małe pomieszczenia, w których można doznawać wrażeń synestetycznych : kolory docierają do nich nie tylko przez oczy, ale także przez nos – przesiąknięty perfumami, które przywodzą na myśl każdy konkretny ton – i przez ucho, przy muzyce specjalnie skomponowanej przez Chilijczyka mieszkającego we Francji, Roque Rivasa.

Wystawa Pompidou w Monako – następująca po wystawach poświęconych Turnerowi i Monetowi, zorganizowanych w Grimaldi Forum w ostatnich latach – wpisuje się w ciąg setek działań, które muzeum zaplanowało na całym świecie w trakcie renowacji siedziby zaprojektowanej przez Renzo Piano i Richarda Rogersa.

Celem jest nie tylko utrzymanie ich przy życiu, ale także planowanie i organizowanie prób nowych produkcji w ramach przygotowań do reorganizacji muzeum po jego ponownym otwarciu w 2030 roku, jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem.