Guzy: Jak aktywność fizyczna może pomóc układowi odpornościowemu

Obecnie powszechnie wiadomo, że aktywność fizyczna jest sprzymierzeńcem zdrowia. I nie dotyczy to tylko obszaru profilaktyki: coraz więcej badań wykazuje korzyści płynące z ćwiczeń fizycznych pod względem przeżycia pacjentów onkologicznych, a także pod względem zmniejszenia ryzyka nawrotu choroby. Istnieją różne hipotezy dotyczące możliwych mechanizmów leżących u podstaw tego związku, a niewielkie badanie pilotażowe opublikowane w Journal of Sport and Health Science wydaje się potwierdzać rolę aktywności fizycznej w stymulowaniu odpowiedzi immunologicznej. Wyniki, które obecnie obejmują 22 pacjentów z rakiem przełyku, sugerują, że przestrzeganie ustrukturyzowanego programu ćwiczeń podczas chemioterapii (która w niektórych przypadkach poprzedza operację) może sprzyjać infiltracji określonych komórek odpornościowych do tkanki guza. Z dodatkowym pozytywnym efektem: poprawą funkcji krążeniowo-oddechowej pacjentów, ułatwiając rekonwalescencję po operacji.

Dane wstępne, ale interesujące

„Badanie jest interesujące, ponieważ wydaje się demonstrować koncepcję, która była przedmiotem debaty w ostatnich latach. W przypadku pacjentów onkologicznych jest to bardzo ważny punkt, ponieważ potencjalnie oznacza to zwiększenie odpowiedzi terapii na guz - komentuje Massimo Di Maio , wybrany prezes Włoskiego Stowarzyszenia Onkologii Medycznej (Aiom) i profesor na Wydziale Onkologii Uniwersytetu w Turynie - Następnie pozostaje do wykazania, w jakim stopniu ten efekt przekłada się na faktycznie lepszy wynik kliniczny. Przede wszystkim dlatego, że badania koncentrują się głównie na analizach molekularnych, a nie na wynikach klinicznych, a także dlatego, że mówimy o dość wstępnych danych, jak podkreślają sami autorzy”.

Badanie

Zgodnie z przewidywaniami jest to w rzeczywistości niewielkie badanie pilotażowe z udziałem 22 pacjentów z gruczolakorakiem przełyku, podzielonych losowo na dwie grupy po 11 osób. Jedna z dwóch osób uczestniczyła w ustrukturyzowanym programie aktywności fizycznej trwającym łącznie 16 tygodni, podczas gdy druga grupa stanowiła grupę kontrolną. Program obejmował dwie sesje ćwiczeń pod nadzorem tygodniowo i trzy sesje wykonywane w domu. Trwało to przez cały okres trwania terapii neoadjuwantowej (w tym przypadku chemioterapii poprzedzającej operację, która trwała około ośmiu tygodni). Po tej fazie następowała druga faza ćwiczeń fizycznych w przygotowaniu do operacji usunięcia guza. „Ta poświęcona terapii neoadjuwantowej jest bardzo przydatnym oknem czasowym – dodaje Di Maio – które można wykorzystać do aktywności przedkwalifikacyjnej do operacji bez konieczności uwzględniania „dodatkowego” czasu”.

Wyniki

Po operacji autorzy badania zbadali próbki tkanki guza od każdego pacjenta w laboratorium i zaobserwowali, że osoby z grupy, która stosowała program aktywności fizycznej, miały wyższe stężenie komórek odpornościowych, szczególnie limfocytów CD8+ i komórek NK. Ponadto autorzy zmierzyli funkcje układu sercowo-oddechowego pacjentów, tj. wydajność układu oddechowego i sercowo-naczyniowego w transporcie tlenu do tkanek, zarówno przed, jak i po operacji. Te ostatnie okazały się średnio lepsze u osób, które wykonywały aktywność fizyczną przed operacją.

Szersze badanie

„Te wczesne wyniki są obiecujące, ale musimy je lepiej zrozumieć, dlatego zachęcamy więcej pacjentów do wzięcia udziału w trwającym badaniu klinicznym” — mówi Nicola Annels , jedna z głównych autorek badania i badaczka w School of Medicine and Health Sciences na University of Surrey. Odnosi się ona konkretnie do badania Optimus, w którym autorzy zamierzają zrekrutować 50 pacjentów z rakiem przełyku, którzy zostaną poddani terapii neoadjuwantowej przed operacją. Uczestnicy zostaną ponownie losowo podzieleni na dwie grupy: jedna weźmie udział w programie aktywności fizycznej podobnym do tego zaproponowanego w niedawno opublikowanym badaniu; drugiej zostanie zaoferowany bardziej intensywny program, którego celem będzie ocena, czy zwiększenie intensywności aktywności fizycznej może dodatkowo poprawić odpowiedź immunologiczną.

Znaczenie programów strukturalnych

Ważną koncepcją, podkreśla Di Maio, jest to, że wyniki są głównie związane z faktem proponowania ustrukturyzowanych programów aktywności fizycznej. Nie tylko to, ale także inne wcześniej opublikowane badania. Na przykład w dużym badaniu opublikowanym w New England Journal of Medicine , w którym wzięło udział prawie 900 pacjentów z rakiem jelita grubego, którzy przeszli operację usunięcia i ukończyli chemioterapię uzupełniającą, wpływ uczestnictwa w ustrukturyzowanym programie ćwiczeń fizycznych porównano z prostymi wskazaniami. Cóż, pięcioletnie przeżycie bez choroby wyniosło 80,3% w pierwszym przypadku i 73,9% w drugim. Ponadto całkowite przeżycie po ośmiu latach wyniosło 90,3% w grupie, która uczestniczyła w programie aktywności fizycznej i 83,2% w tej, która otrzymała tylko materiały informacyjne.

Włączanie aktywności fizycznej do ścieżek opieki

Wdrożenie tego aspektu w praktyce klinicznej powinno stać się celem, podkreśla onkolog: „Musimy co najmniej zapewnić wszystkim pacjentom zalecenia dotyczące znaczenia aktywności fizycznej, ale powinniśmy również organizować ustrukturyzowane programy. Jesteśmy świadomi – podsumowuje Di Maio – że nie wszyscy pacjenci są skłonni do podjęcia takiego zobowiązania, ale prawdą jest również, że jeśli wyjaśnione zostaną potencjalne korzyści i zalety, zobowiązanie może stać się bardziej akceptowalne, a pacjenci mogą być bardziej zachęceni do uczestnictwa”.