Badania ujawniają, że ośmiornice wkładają w każde zadanie całe swoje siły.

▲ Ośmiornice wykazały się niezwykłą elastycznością i złożoną kontrolą motoryczną. Zdjęcie: Europa Press

Europa Press

Gazeta La Jornada, piątek, 12 września 2025, s. 30-30. 6

Madryt. Ośmiornice mogą używać dowolnego z ośmiu ramion do wykonywania zadań, ale zazwyczaj używają jednego lub więcej ramion do konkretnych czynności.

Nowe badanie przeprowadzone przez Florida Atlantic University (FAU) we współpracy z naukowcami z Woods Hole Marine Biological Laboratory oferuje kompleksowy obraz tego, w jaki sposób dzikie ośmiornice używają swoich ramion w naturalnym środowisku.

Autorzy twierdzą, że jest to pierwsze badanie łączące ruchy ramion z ogólnym zachowaniem zwierząt w złożonych, rzeczywistych środowiskach.

Odkrycia opublikowane w czasopiśmie Scientific Reports ujawniają, że każda kończyna może wykonywać wiele różnych czynności. Jednakże zaobserwowano wyraźny wzorzec podziału ramion: kończyny przednie wykorzystują ruchy głównie w celu ułatwienia eksploracji, podczas gdy kończyny tylne ją wspierają.

Kompleks sterowania silnikiem

Ponadto ośmiornice wykazały się niezwykłą elastycznością: pojedynczy odnóże wykonywało wiele ruchów jednocześnie, a różne ruchy były koordynowane między kilkoma ramionami, co dowodzi ich złożonej kontroli motorycznej.

„Kiedy obserwowaliśmy je na wolności, zauważyliśmy, że ośmiornice stosują różne kombinacje ruchów: czasami używają tylko jednego ramienia do zadań takich jak trzymanie pokarmu, a innym razem kilku, współpracując ze sobą, wykonując takie czynności jak pełzanie czy skakanie ze spadochronem, czyli techniki łowieckiej wykorzystywanej do łapania ofiar” – wyjaśniła w oświadczeniu dr Chelsea O. Bennice, główna autorka i badaczka z Laboratorium Morskiego FAU.

Naukowcy zmierzyli blisko 4000 ruchów ramion na podstawie 25 nagrań wideo trzech gatunków dzikich ośmiornic obserwowanych w sześciu różnych siedliskach płytkich wód: pięciu zlokalizowanych na Karaibach i jednym w Hiszpanii.

Zidentyfikowali 12 odrębnych czynności ramion, reprezentowanych przez 15 zachowań, z których każde obejmuje jedną lub więcej z czterech podstawowych deformacji: skrócenie (zmniejszenie długości), wydłużenie (zwiększenie długości), zgięcie (skrzywienie) i skręcenie.

„Kiedy ośmiornice poruszają się w otwartym środowisku, umiejętnie wykorzystują wiele ramion, aby ukryć się przed drapieżnikami, na przykład za pomocą sztuczki z ruchomymi skałami lub imitacji pływających alg” – wyjaśnił Bennice. „Oprócz żerowania i poruszania się, siła i giętkość ramion są niezbędne do budowania nor, obrony przed drapieżnikami i rywalizacji z rywalizującymi samcami podczas godów. Te wszechstronne umiejętności pozwalają ośmiornicom rozwijać się w szerokim zakresie siedlisk”.

W blisko 7000 widocznych deformacji ramion zaobserwowano wszystkie cztery typy: zgięcie, wydłużenie, skrócenie i skręcenie. Jednak różne obszary każdego ramienia – proksymalny (najbliżej ciała), przyśrodkowy (środkowa część) i dystalny (końcówka) – specjalizowały się w określonych typach deformacji, odzwierciedlając wysoki poziom specjalizacji funkcjonalnej; zgięcie występowało głównie w okolicy końców, podczas gdy wydłużenie było częstsze w pobliżu tułowia.

„Jestem głęboko przekonany, że konieczne jest zagłębienie się w świat przyrody, a zwłaszcza w świat sensoryczny, każdego badanego zwierzęcia” – powiedział Roger Hanlon, współautor i starszy naukowiec w Marine Biological Laboratory w Woods Hole. „Praca w terenie jest bardzo żmudna i uzyskanie trafnych, naturalnych zachowań wymaga dużej dozy szczęścia”.

Sześć siedlisk ośmiornic objętych badaniem rozciągało się od gładkich, piaszczystych dna morskiego po niezwykle złożone środowiska raf koralowych.

„Zrozumienie tych naturalnych zachowań nie tylko pogłębia naszą wiedzę na temat biologii ośmiornic, ale także otwiera nowe, fascynujące możliwości w takich dziedzinach jak neuronauka, zachowanie zwierząt, a nawet miękka robotyka inspirowana tymi niezwykłymi stworzeniami” – podsumowuje Bennice.

▲ Skały w wyschniętym korycie rzeki na Marsie odkryte przez sondę Perseverance . Zdjęcie AFP

Ap

Gazeta La Jornada, piątek, 12 września 2025, s. 30-30. 6

Naukowcy poinformowali, że na Przylądku Canaveral łazik marsjański Perseverance należący do NASA odkrył w wyschniętym korycie rzeki skały, w których mogą znajdować się potencjalne ślady starożytnego mikroskopijnego życia.

Podkreślili, że przed wyciągnięciem jakichkolwiek wniosków konieczna jest dogłębna analiza próbki pobranej przez Perseverance — najlepiej w laboratoriach na Ziemi.

Nicky Fox, szef misji naukowej NASA, przyznał, że najnowsza analiza „z pewnością nie daje ostatecznej odpowiedzi”, ale stwierdził, że jest to „najbliższe odkrycie starożytnego życia na Marsie, jakiego kiedykolwiek dokonano”.

Łazik, który krąży po Marsie od 2021 roku, nie posiada bezpośredniej zdolności wykrywania życia, zarówno przeszłego, jak i obecnego. Zamiast tego, wyposażony jest w wiertło do penetracji skał i rur, w których znajdują się próbki pobrane z miejsc uważanych za najbardziej prawdopodobne siedlisko życia sprzed miliardów lat. Próbki oczekują na powrót na Ziemię – ambitny plan, który został wstrzymany, podczas gdy NASA poszukuje tańszych i szybszych rozwiązań.

Janice Bishop z Instytutu SETI oraz Mario Parente z Uniwersytetu Massachusetts w Amherst, para naukowców niezaangażowanych w badanie, nazwali to „ekscytującym odkryciem” i szybko wskazali, że za to zjawisko mogą odpowiadać procesy niebiologiczne.

„To jeden z powodów, dla których nie możemy powiedzieć: »Aha, to jest niezbity dowód na istnienie życia!«” – powiedział agencji AP główny badacz Joel Hurowitz ze Stony Brook University. „Możemy jedynie powiedzieć, że jednym z możliwych wyjaśnień jest życie mikrobiologiczne, ale mogą istnieć inne sposoby na stworzenie tego zestawu cech, które obserwujemy”.

Tak czy inaczej, Hurowitz powiedział, że jest to jak dotąd najlepszy i najbardziej przekonujący kandydat w poszukiwaniach łazika potencjalnych śladów życia sprzed wieków. Była to 25. próbka z 30 zebranych do tej pory. Wyniki opublikowano w czasopiśmie „Nature” .

„To byłoby niesamowite, gdybyśmy mogli jednoznacznie udowodnić, że te struktury zostały uformowane przez coś, co żyło na innej planecie miliardy lat temu, prawda?” – wyjaśnił Hurowitz. Ale nawet jeśli to nieprawda, to i tak jest to „cenna lekcja o tym, jak natura potrafi spiskować, by nas oszukać”.

Próbka, zebrana zeszłego lata, pochodzi z czerwonawych, bogatych w glinę mułowców w Neretva Vallis, korycie rzeki, które niegdyś niosło wodę do krateru Jezero. Ta odsłonięta skała osadowa, znana jako formacja Bright Angel, została zbadana przez instrumenty naukowe satelity Perseverance przed wyjściem wiertła.

Oprócz węgla organicznego, budulca życia, Hurowitz i jego zespół znaleźli maleńkie drobinki, zwane makami i plamkami lamparta, wzbogacone fosforanem żelaza i siarczkiem żelaza. Na Ziemi te związki chemiczne są produktami ubocznymi mikroorganizmów pożerających materię organiczną.