Hunowie byli spokrewnieni z elitami potężnego koczowniczego Imperium Xiongnu.

Pojawili się w Europie niespodziewanie w latach 370., osiedlając się na brzegach Dunaju i niszcząc wszystko. Hunowie stali się jednym z najbardziej wpływowych imperiów w historii, chociaż ich przygody nie trwały długo: trwały do ​​końca IV i VI wieku n.e.

Początki tego ludu, który osiągnął największą ekspansję pod przywództwem budzącego grozę Attyli, od lat spędzają sen z powiek historykom. Niektórzy sugerowali, że byli potomkami plemion koczowniczych z Azji Środkowej. I prawda jest taka, że ​​nie mylili się.

Elita o wysokim statusie

Badanie przeprowadzone przez naukowców z Instytutu Maxa Plancka i opublikowane w czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences wykazało, że część populacji Hunów była bezpośrednio powiązana z wysoko postawioną elitą dawnego Imperium Xiongnu – potężnej konfederacji ludów koczowniczych, której ośrodkiem były mongolskie stepy, na wiele wieków przed pojawieniem się Hunów na północ i zachód od Morza Czarnego.

Odkrycia, łączące analizę archeogenomiczną z pracami archeologicznymi i historycznymi, dowodzą ponadto, że w okresie hunnickim w Europie Środkowej i Wschodniej jedynie nieliczni ludzie mieli przodków wschodnioazjatyckich, a pochodzenie nowoprzybyłych było raczej mieszane.

Imperium Xiongnu rozpadło się około 100 r. n.e., pozostawiając po sobie 300-letnią pustkę, zanim w Europie pojawili się Hunowie. A jednak można odnaleźć linie DNA łączące te trzy stulecia, co potwierdzają eksperci, którzy przebadali szczątki 370 osób, które żyły pomiędzy II wiekiem p.n.e. a VI wiekiem n.e.

Badaniami objęto nie tylko stanowiska położone na mongolskich stepach, ale także w Azji Środkowej i Kotlinie Karpackiej w Europie Środkowej. W szczególności zbadali 35 nowo zsekwencjonowanych genomów ze stanowiska z III–IV wieku w Kazachstanie i innych kontekstów z V–VI wieku w Karpatach, w tym pochówki z okresu hunnickiego „typu wschodniego” lub „typu stepowego” powiązane z tradycjami koczowniczymi.

Przeczytaj także

„To było zaskoczenie, gdy odkryliśmy, że niektóre z tych osób z okresu hunnickiego w Europie mają powiązania z członkami najwyższej rangi elity cesarskiej Xiongnu, w tym z postacią pochowaną w największym grobowcu tarasowym, jaki kiedykolwiek odkryto z tej kultury” – mówi Guido Alberto Gnecchi-Ruscone, współautor badania.

Powiązanie to sugeruje, że niektórzy Hunowie w Europie mogli prześledzić swoje pochodzenie aż do ważnych, późnych pochówków konfederacji ludów koczowniczych mongolskich stepów. Jednakże obraz większości osób z tego okresu (i późniejszych) w Kotlinie Karpackiej jest znacznie bardziej zróżnicowany.

Mozaika przodków

„DNA i dowody archeologiczne ujawniają mozaikę przodków, wskazując raczej na złożony proces mobilności i interakcji niż masową migrację” – mówi współautorka Zsófia Rácz z Uniwersytetu Eötvös Loránd w Budapeszcie. Kolejnym wnioskiem jest to, że groby „orientalnego typu” z V wieku w Europie Środkowej są bardzo zróżnicowane, zarówno pod względem dziedzictwa kulturowego, jak i genetycznego.

Odkrycia wskazują również, że przybycie Hunów do Europy kontrastuje z przybyciem Awarów dwa wieki później. Walter Pohl z Austriackiej Akademii Nauk zauważa, że ​​Awarowie „przybyli do Europy bezpośrednio po tym, jak Turcy zniszczyli ich imperium, a wielu ich potomków miało silne korzenie wschodnioazjatyckie aż do końca ich rządów w 800 r. Przodkowie Hunów Attyli, przeciwnie, potrzebowali wielu pokoleń, aby podróżować na zachód i mieszać się z populacjami w całej Eurazji”.

„Chociaż Hunowie radykalnie zmienili krajobraz polityczny, ich rzeczywisty ślad genetyczny – poza pewnymi elitarnymi pochówkami – pozostaje ograniczony” – dodaje Zuzana Hofmanová z Instytutu Maxa Plancka. Ogólnie rzecz biorąc, ludność ta wydaje się być w przeważającej mierze europejska i kultywować lokalne tradycje, z pewnymi nowo przybyłymi wpływami stepowymi.

Po przybyciu Hunów w Kotlinie Karpackiej nigdy nie żyła duża społeczność pochodzenia azjatyckiego lub stepowego. Jednakże zidentyfikowano niewielką, ale odrębną grupę osób, często pochodzących z pochówków „orientalnych”, u których stwierdzono wyraźne ślady wschodnioazjatyckich sygnatur genetycznych.