Hindoeïstische devotionele zang is in opkomst

(RNS) — De winnaar van de Grammy Award 2025 voor het beste new age-, ambient- of chantalbum — een categorie die ooit werd gedomineerd door Enya — was een album met de titel "Triveni", wat "de samenvloeiing van drie rivieren" betekent in het Sanskriet, een passende beschrijving voor de verweving van Vedische gezangen, melodieuze fluit en cello door de Indiase Chandrika Tandon, de Zuid-Afrikaanse Wouter Kellerman en de Japanse Eru Matsumoto.

De naam, die gegeven wordt aan het punt waar de heilige rivieren Ganges, Yamuna en Saraswati samenkomen, kwam volgens zanger Tandon tot haar tijdens een van haar dagelijkse meditaties.

"Het was een prachtig toeval dat ons album Triveni de Grammy won op Vasant Panchami toen de Maha Prayag gaande was," vertelde Tandon aan RNS, verwijzend naar het lopende Maha Kumbh Mela-festival dat wordt gehouden waar de drie rivieren samenkomen in Prayagraj, India, dat wordt beschouwd als een van de heiligste bedevaartsoorden in het land. De grootste bijeenkomst van de mensheid ter wereld, met 400 miljoen aanwezigen dit jaar, de Kumbh Mela vindt elke 12 jaar plaats, met de viering van dit jaar, de Maha Kumbh Mela, die slechts eens in de 144 jaar plaatsvindt, wanneer de zon, de maan en Jupiter op één lijn staan.

“Denk wat je wilt, zeg wat je wilt, maar je moet gewoon glimlachen om dit ongelooflijke toeval,” zei Tandon.

___

Deze content is geschreven en geproduceerd door Religion News Service en gedistribueerd door The Associated Press. RNS en AP werken samen aan een aantal religieuze nieuwscontent. RNS is als enige verantwoordelijk voor dit verhaal.

___

Tandon was meer dan de helft van haar leven een vooraanstaande zakenmagnaat, de naamgever van de Tandon School of Engineering van de New York University en zus van voormalig PepsiCo CEO Indra Nooyi. Vijfentwintig jaar geleden werd Tandon echter geconfronteerd met wat zij omschrijft als een "crisis van de geest."

“Ik wist dat ik alles had, en toch voelde het alsof ik niets had,” zei ze. “Als ik vandaag zou sterven, wat wil ik dan bereikt hebben? Is het gewoon meer geld, meer klimmen op de ladder, of was er iets anders dat me gewoon gelukkig zou maken en elke dag compleet zou maken?”

Dat iets anders, ontdekte ze, was devotionele muziek. Tandon putte uit de mantra's die ze ooit als klein meisje in Chennai hoorde en vond een nieuw doel in het creëren van melodieën en het 'bidden in de noten' als een vorm van meditatie. 'Muziek hielp me mezelf te vinden,' zei Tandon, de maker van zes eigen albums.

En volgens Tandon staat de Grammy-overwinning symbool voor een groter cultureel moment, dat jongeren over de hele wereld helpt de "buitengewone juweeltjes" van de oude Vedische tradities te ontdekken. "In plaats van een traditioneel Indiaas sierlijk sieraad, heb ik ze gewoon in een volledig westerse sieradenzetting gezet," zei Tandon. "Plotseling is het duidelijker, het is herkenbaarder, meer herkenbaar. En plotseling is er die nieuwsgierigheid naar: 'Wat is dat? Het geeft me zo'n goed gevoel!'"

Volgens Tandon en andere devotionele muzikanten heeft de melodieuze herhaling van Vedische mantra's, vaak geassocieerd met de vele namen van de verschillende goden van de traditie, bewezen de geest al eeuwenlang te kalmeren. De 21e is niet anders, zeggen ze, aangezien ze een opkomende ruimte zien voor de spiritueel nieuwsgierige jeugd die op zoek is naar een pauze van de snelle internetcultuur waarin ze zijn opgegroeid. Nu leidt een nieuwe generatie kirtan-artiesten de aanval op hindoeïstische heilige muziek.

Volgens devotioneel muzikant Gaura Vani hebben generaties Z en X in deze verwarrende tijden een manier gevonden om hun ingewikkelde emoties en gevoelens te verwoorden via de vraag-en-antwoordstijl van kirtans, de devotionele liederen die doorgaans worden geassocieerd met het Hare Krishna-geloof.

"Dit is bijna een wonder om te zeggen, maar in deze wereld van sociale media en telefoonverslaving en dat soort dingen, doen de kinderen in de Krishna-gemeenschap de gekste dingen: zonder dat iemand het ze vertelt, vinden ze een weekend waarin iedereen vrij is, ze kleden zich samen tot in de puntjes en vinden een tempel of een ruimte waar ze 10 uur lang kirtans doen," vertelde hij aan RNS. "Het is gek. Het slaat nergens op in de moderne wereld, maar ze doen het."

Vani, geboren in een Amerikaanse Hare Krishna-familie, gaf eind januari zijn eerste solo-liveconcert in Mumbai's Royal Opera House. Ooit was hij het hoofd van de succesvolle begin jaren 2000 "Krishna-bewuste" rockband As Kindred Spirits, en hij sloot zich aan bij muzikanten uit het Oosten en het Westen voor een fusie van wereldmuziek, mantra, pop en rock. "Het draait allemaal om spirituele verhalen en spirituele muziek van over de hele wereld," zei hij. "Dat is een beetje mijn ding."

Volgens Vani komt er in bijna elke hindoeïstische traditie een vorm van zingen of chanten voor, maar de bhakti- of devotionele traditie die wordt beoefend door leden van de International Society of Krishna Consciousness (ISKCON), legt de nadruk op muziek als een manier om verbinding te maken met het Goddelijke, en “als een manier om harmonie, vrede in de wereld, vrede in jezelf te creëren en om zowel spiritueel als fysiek te genezen.”

De Maha Mantra, een herhaling van de woorden "Hare", of lof, "Krishna" en "Rama", op een melodie die de zanger of kirtaniya kiest, is een ISKCON-hoofdbestanddeel. Deze Sanskriet-vraag-en-antwoord, met de namen van God gezongen naast een harmonium en een mridanga, een soort trommel, kan deelnemers naar een "flow-staat" leiden, waarbij het kan voelen alsof "muziek als het ware uit de hemel neerdaalt en door je heen komt."

"Het is het dichtst bij extase dat ik ooit heb ervaren", aldus Vani.

Vani en zijn vrouw, een getrainde Indiase klassieke danseres, zijn al sinds hun geboorte doordrenkt van deze traditie en omringen hun drie tienerkinderen nu met zang en dans. Maar zoals Vani zijn kinderen heeft geleerd, is spirituele betekenis niet beperkt tot kirtans: "Als je ernaar zoekt, is spirituele muziek overal om ons heen, in alle culturen," zei hij, van gospel tot soefi Zikr om muziek uit Zuid-Afrika te prijzen. En, zegt Vani, het staat in zijn dagelijkse afspeellijst van Nora Jones, George Harrison, de Talking Heads en The Police. (Het nummer "Spirits in the Material World" van laatstgenoemde is, zei hij, een persoonlijke familiefavoriet.)

Premanjali Dejager, een 24-jarige “Krishna kid” — een liefkozende term voor degenen die zijn opgegroeid in een Hare Krishna-huishouden — woont in de Bhakti Center ashram in New York en gaat geen dag voorbij zonder een paar keer de Maha Mantra te chanten. De kirtaniya, die opgroeide in Australië, zegt dat kirtans kunnen aanvoelen als een “spiritueel dansfeest”, waar “tienerangst” en “clubdansbewegingen” elkaar ontmoeten in een veilige, niet-destructieve omgeving.

"Als je er middenin zit, als iemand echt vanuit zijn hart zingt en echt verbinding maakt, voel je dat gevoel van verbondenheid in de kamer," vertelde Dejager, die opgroeide in Australië, aan RNS. "Het is gewoon aanstekelijk."

Dejager heeft over de hele wereld gezongen met haar goeroe Indradyumna Swami, bekend als de Travelling Monk, sinds ze in 2018 afstudeerde van gurukul, of "spirituele middelbare school". Maar ze zei dat ze niet altijd zo muzikaal was. "Ik was eigenlijk een heel slechte zangeres", zei ze, terwijl ze zich herinnerde dat ze uit de zanggroep van haar basisschool werd verwijderd omdat ze "gewoon niet zuiver kon zingen".

Toch groeide Dejagers zelfvertrouwen door zanglessen in jazz en popmuziek te nemen, en ze begon devotionele zangvideo's op sociale media te plaatsen, waarvan sommige "echt cringy" waren. Tegenwoordig heeft ze meer dan 50.000 volgers op Instagram en haar eigen virtuele kirtanschool, waar ze sinds 2021 andere beginnende zangers via Zoom leert dat het belangrijk is om "echt te zijn", of zoals je bent naar de devotionele praktijk te komen.

"Soms, als ik me echt verdrietig voel of iets moeilijks doormaak of een moeilijke beslissing moet nemen, is dat wat er in mijn gedachten is," zei ze. "Het is gewoon een gebedsoffer van zoiets als: 'Krishna, ik heb hier je hulp nodig. Ik heb je leiding nodig.' En soms gebeurt het dat ik mezelf moet betrappen op het wegdromen, en mijn gedachten gaan alle kanten op. Het is een oefening om constant te proberen de gedachten terug te brengen en gewoon te proberen mijn hart in het plaatje te brengen."

Nikita Bhasin, geboren in Californië, beschouwt zichzelf meer als spiritueel dan religieus. Bhasin is al sinds haar 17e gecertificeerd yoga-instructeur en groeide op met het bijwonen en zingen van devotionals in de Kali Mandir in Laguna Beach — een bekend verhaal over "meegesleurd worden door mijn familie."

"Ik heb alle kirtan-spullen achtergelaten omdat ik ouder was en niet meer hoefde te doen wat mijn ouders me vertelden", vertelde de 27-jarige Bhasin aan RNS.

Maar Bhasin vond uiteindelijk haar weg terug naar de muziek, toen ze yoga leerde van een instructeur die begon met dezelfde gezangen die ze als kind hoorde, maar dan in een "beter verteerbaar" 10-minutenformaat in plaats van de drie uur die ze in de tempel doorbracht. Ze pakte het harmonium op en opent en sluit nu al haar yogalessen in New York, behalve als ze in een sportschool zijn, met een Sanskrietgezang, vaak op het thema van de asana's of houdingen, zoals het herhalen van "Jai Ma", of wees gegroet Moeder Aarde, in een les over "het in evenwicht brengen van oppositie".

Veel van haar studenten hebben nog nooit gechant, hebben verschillende overtuigingen (of helemaal geen overtuigingen) over God, sommigen komen alleen voor de fysieke asana's van yoga. Bhasin nodigt hen uit om "hun eigen draai" te geven aan de eeuwenoude praktijk.

"Veel van deze gezangen, je zingt voor iets dat hoger is dan jezelf," zei ze. "En daar zijn veel interpretaties van. Er zijn duizenden afstammingslijnen die God of goddelijk als iets anders zien: Goddelijk kan een knuffel van je vriend zijn, of het kan het gevoel zijn dat je niet op de automatische piloot staat en dankbaar bent en verbinding maakt met mensen in je leven.

"Het is interessant, want veel mensen vertellen me na de les dat ze niet meer hebben gezongen sinds ze ongeveer 10 jaar oud waren, en dat dit is hoe ze terugkeren naar hun lichaam en terugkeren naar die kinderlijke geest van gewoon loslaten", zei ze.