Ster uit Death Valley: Leraren dachten dat ik lui was, maar niemand wist de ECHTE reden

Gwyneth Keyworth, een van de doorbraaksterren op zondagavond, heeft bijgedragen aan het enorme succes van de BBC -detectiveserie Death Valley. Het is ontegenzeggelijk de prestatie van de Welshe actrice als rechercheur Janie Mallowan – een mix van energie, komische timing en fantastische gezichtsuitdrukkingen – die de show zo aangenaam heeft gemaakt. En het is geen toeval dat het personage Janie zo goed bij Gwyneth past, die een jaar voor de opnames betrokken was bij de productie van Death Valley – genoeg tijd voor de bedenker van de serie, Paul Doolan, om het personage meer te laten lijken op de actrice die haar zou spelen. Niet dat er geen overeenkomsten waren.
"Toen ik het script voor het eerst las, dacht ik: 'Hebben ze dit voor mij geschreven?'", geeft ze vandaag toe over haar rol tegenover Timothy Spall. "De duizeligheid van het personage, haar overmatige enthousiasme – ik heb die eigenschappen. Maar naarmate de serie zich ontwikkelde, voelde ik dat ze steeds meer in de buurt kwam van mijn eigen ritmes en eigenschappen."
Sommige veranderingen aan Janie weerspiegelden Gwyneths ADHD (aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit), een aandoening waarvoor de actrice pas onlangs een precieze diagnose zocht, nadat ze jarenlang als 'lui' was afgedaan. Ze ontdekte dat ze type 2 ADHD heeft, een aandoening die geassocieerd wordt met onoplettendheid en vaker voorkomt bij meisjes en vrouwen.
Gwyneth sprak exclusief met de Daily Express en zegt dat ze hoopt dat ze nu over de informatie beschikt die het voor haar in de toekomst makkelijker zal maken, vooral als het gaat om gesprekken met producenten en regisseurs.
"Ik wilde een diagnose zodat ik de juiste terminologie heb als ik werkgevers ontmoet. Het geeft me de kans om voor mezelf op te komen en mensen te helpen begrijpen waarom ik bijvoorbeeld zo gefocust ben op één ding en niet lijk te luisteren naar wat ze zeggen. Dat soort gedrag zorgde er vroeger op school voor dat ik werd bestempeld als een dromer", legt ze uit.
Ik luister naar wat regisseurs en producenten tegen me zeggen en ik wil graag met ze samenwerken, omdat ik van acteren houd en ADHD een pluspunt vind in mijn beroep. ADHD betekent dat ik graag op mijn benen sta, dat ik graag problemen oplos – en acteren is letterlijk dat. Ik heb gewoon een iets andere manier van handelen dan andere acteurs.
En Gwyneths acteertalent is ook de kijkers niet ontgaan: meer dan vier miljoen mensen keken naar het duo DS Janie Mallowan en John Chapel (de een is een enthousiaste jonge detective, gespeeld door Gwyneth, de ander een gepensioneerde acteur met een talent voor detective, vertolkt door de acteurskoning Spall) dat moorden in Wales oploste.
De BBC hernam de serie nadat slechts drie van de zes afleveringen van het eerste seizoen waren uitgezonden, een opmerkelijke prestatie voor een nieuwe, gloednieuwe komische thriller. De opnames van het tweede seizoen beginnen in september in Wales.
Haar chemie met de 68-jarige Spall, die de komische, scherpzinnige Chapel speelt, een gepensioneerde actrice en ster van de voormalige fictieve tv-detectiveserie Caesar, heeft ongetwijfeld veel kijkers getrokken. En dan te bedenken dat de 34-jarige uit Aberystwyth haar kans op de rol misschien wel gemist heeft, slachtoffer van haar eigen succes en drukke agenda.
"De avond voor mijn 'recall'-auditie voor Death Valley filmde ik scènes voor [ BBC- drama] Lost Boys And Fairies, dus ik was de volgende dag een beetje verfomfaaid", herinnert Gwyneth zich. "Gelukkig zagen de producers van Death Valley daar overheen!"
In de aflevering van zondag [22 juni] zien we de voor- en nadelen van ADHD. Janie roept impulsief en beschamend "Heel veel liefs" tegen een makelaar die ze nauwelijks kent, maar ze richt zich ook met een scherpe, laserachtige focus op het vangen van een moordenaar tijdens een moordmysterieweekend. De actrice zegt dat de aandoening haar zowel hindert als helpt.
Een 'superkracht', noemt ze het, maar ook, vooral in haar jongere jaren op school in Noord-Wales, een bron van frustratie en af en toe vernedering. 'Op school kreeg ik constant te horen dat ik lui was, dat ik niet mijn best deed', zucht ze. 'De leraren zeiden dat ik potentie had, maar dat ik het gewoon niet waarmaakte – ze snapten niet waarom ik verbaal zo sterk was, maar niet met schrijven.
Ik deed mijn best, maar het leek andere kinderen zoveel gemakkelijker af te gaan. Het voelde alsof ik ervoor koos om ongehoorzaam te zijn toen ik op de basisschool moeite had met lezen, maar dat was niet zo. 'Ze zet zich gewoon niet in', was een typische opmerking. Je neemt dat soort kritiek heel persoonlijk op en draagt de schaamte met je mee.
Gwyneths ADHD uitte zich op vele manieren, het meest opvallend tijdens de examenperiode. "Ik vond examens niet leuk, ik werd er zenuwachtig van omdat ik het moeilijk vond om lang stil te zitten. Ik concentreerde me dan te veel en schreef mijn naam steeds opnieuw op het examenpapier, zodat ik tenminste die ene factor onder controle kon houden.
“Er was geen manier om mijn hersenen te vertellen dat ze ermee moesten stoppen, dus bleef ik mijn naam schrijven totdat mijn beste vriendin tegen me fluisterde: ‘ga verder, ga verder’. Daarmee bracht ze zichzelf in gevaar, omdat het leek alsof ze met mij overlegde.”
De universiteit was nooit een realistische optie voor Gwyneth – "al die grote stukken tekst maakten me bang, ik had altijd al moeite gehad met het schrijven van een essay" – maar acteren bood een spannend alternatief. Ik hield van toneelspelen en ben er nooit aan gewend geraakt," lacht ze. "En bovendien was er niets anders dat ik kon doen! Serveerster zijn? Dat heb ik geprobeerd en - geloof me - je had geluk dat je de juiste volgorde had.''
Geïnspireerd en aangemoedigd door een vrouw genaamd Buddug Jones Davies, die een Welshtalige jeugdtheatergroep leidde in Gwyneths dorpshuis, kreeg de tiener een plek bij het Nationaal Jeugdtheater. Toen ze thuiskwam van school, zag ze een dikke envelop op de deurmat met het opschrift NYT en wist ze dat ze was aangenomen. Ze danste met haar zusje op de keukentafel op een T-Rex-album.
Ze was eind tiener en schreef mee aan een sketchshow die ze opvoerde in het Soho Theatre in Londen. Ze regelde een agent en ging daarna naar de acteerschool RADA.
Er volgden diverse rollen, waaronder die van prostituee en slavin Clea in Game of Thrones. De Amerikaanse ster Peter Dinklage, die de hoofdrol van Tyrion Lannister speelde in de legendarische fantasyserie, verraste haar door de hele cast en crew bijeen te roepen om haar Happy Birthday te zingen. Gwyneth heeft de afgelopen elf jaar sinds Game of Thrones regelmatig op het toneel en op het scherm gespeeld – ze was Joe Coles verachte geliefde Nicola in de klassieke Black Mirror-aflevering Hang The DJ – maar Death Valley vertegenwoordigt een statusverandering voor haar, een opvallende rol in een mainstream, primetime BBC1-drama voor het eerst. Geen wonder dat ze zenuwachtig was voor de opnames.
Ik zette mezelf enorm onder druk om te presteren, maar gelukkig was mijn tegenspeler Timothy er om te zeggen: 'Jij kunt dit, wij kunnen dit'. Hij nam de rol van oom op zich. Hij was niet mijn vader – hoewel hij even oud is als mijn echte vader – dus hij vertelde me niet wat ik moest doen, maar hij was er om me te helpen, te koesteren, te steunen en me ook te plagen als hij vond dat ik een beetje te serieus werd!
Timothy en Gwyneth ontwikkelden een hechte vriendschapsband tijdens de opnames, deels dankzij hun gedeelde geschiedenis. "We kwamen allebei uit een niet al te rijke familie en hebben dus dat gemeen," glimlacht ze. "De plek is enorm veranderd sinds ik vertrok, maar we waren behoorlijk verrast door hoe vergelijkbaar veel van onze ervaringen daar waren, ondanks dat we er jaren na elkaar waren!"
Ook het klimaat en het landschap rondom ADHD zijn veranderd – gelukkig voor Gwyneth en anderen met de aandoening.
"Er is zeker een beter begrip ervan dan vroeger. Als ik 50 jaar geleden geboren was en niet zo goed was geweest op school, zou mijn leven er waarschijnlijk heel anders hebben uitgezien.
Vroeger werd ons verteld dat er maar één manier is om succesvol te zijn in het leven, maar nu zijn er talloze manieren. Het gaat erom je sterke punten te ontdekken en zelfverzekerd genoeg te zijn om ze te gebruiken. Je hoeft niet overal goed in te zijn, je moet gewoon goed zijn in de dingen die je kunt en je er dan volledig voor inzetten.
Het lijkt erop dat Death Valley een grote hit wordt en net zo'n vast onderdeel van het tv-programma wordt als andere langlopende series waarin moord de hoofdrol speelt, zoals Midsomer Murders en Unforgotten.
Net als Spalls personage John Chapel zal Gwyneth ongetwijfeld een paar kneepjes van het detectivevak leren tijdens haar tijd als tv-detective. Verwacht alleen niet dat ze die in het echte leven zal toepassen. "Rechercheur zijn is niet een beroep waar ik van nature geschikt voor ben – met ADHD zou ik het moeilijk vinden om bij te houden wat er in een zaak speelt of er aantekeningen over te maken," voegt ze eraan toe. "Ik laat het detectivewerk wel aan anderen over!"
- Death Valley gaat zondag verder op BBC1
express.co.uk