De man met de camera: Salgado

Murat KARAKUTUK - İlknur KARAKUTUK

"Je mag nooit naar mij kijken vanaf de plek waar ik jou zie."

Jacques Lacan

Wij vernamen het nieuws van Sebastiao Salgado's overlijden via een melding op sociale media. In plaats van zijn gezicht, kwamen er honderden andere gezichten in gedachten. Blikken, plaatsen, pijnen, eindeloze zwart-witten die door elkaar heen vliegen en verweven zijn. Het beeld dat zich in onze gedachten vormde, kon nooit bij een enkel ding, een enkele plaats of een enkele situatie horen, totdat we het portret van Salgado tegenkwamen in de documentaire "Le Sel De Le Terre" (Het zout der aarde) uit 2014 van regisseur Wim Wenders. Als het gaat om een ​​groot dichter van de fotografie die de wereld in beeld kan brengen, dan vinden wij het noodzakelijk om te zeggen: Deze wereld ging door een Salgado…

HET BEWIJS OP HET BLAD ZETTEN

Salgado werd geboren in het bloedige en door revoluties geteisterde Latijns-Amerika. Hij is de enige zoon van een veehouder in een vallei in Brazilië die bekendstaat om zijn minerale afzettingen. Zijn vader wilde dat hij advocaat zou worden, maar hij koos voor economie. Daar ontmoette hij zijn grote liefde, Lélia Wanick. Lelia's liefde bracht ook haar liefde voor fotografie met zich mee. Na de staatsgreep en dictatuur in 1964 werd hij gedwongen om met zijn vrouw naar Frankrijk te vertrekken. Van hieruit verhuizen ze naar Londen en reizen door naar Afrika. Hij leent de camera van zijn vrouw en begint foto's te maken tijdens de reizen. Naarmate er meer beelden van Afrika verschijnen, komt Salgado dichter bij zijn ware passie en besluit hij uiteindelijk om alles achter te laten en de ellende van de wereld te fotograferen. Zijn levensdoel is om zijn intentie op het bord vast te leggen in het zoekspoor van zijn zoeker. De reiziger die door deze foto's nadacht, probeerde bijna een halve eeuw lang te vinden wat er ontbrak. In de tussentijd wilde hij een bijdrage leveren aan het goede en probeerde hij geduldig zijn onderwerpen vanaf een zo gelijk mogelijke afstand te bekijken.

LIJDEN VAN MENS EN NATUUR

Van 1977 tot en met 1984 voltooide hij zijn werk 'Other Americas', waarin hij de waarheid onderzocht over zijn eigen wereld die niet meer bestond. Het blijft hangen in het geheugen van mensen dat juist de droom die in hen opkomt als ze aan Amerika denken, in werkelijkheid de genegeerde realiteit van het Latijns-Amerikaanse continent is. Zijn werken zijn zowel documenten als kunstwerken, een stijl op zich die een nieuw terrein kan creëren. Tussen 1981 en 1983 reisde hij naar de dorre streken van het noordoosten van Brazilië, waar hij getuige was van de beweging van landloze arbeiders. Tot 1986 creëerde de kunstenaar zijn werk 'Sahel: Man in Distress' in de Afrikaanse woestijnen, samen met Artsen zonder Grenzen. Beelden waar je je voor zou schamen, transformeert hij in schandelijke landschappen waar je niet aan kunt denken, in beelden waar je sprakeloos van wordt.

LIEFDESBRIEF AAN DE PLANEET

In de context van zijn werk getiteld 'Workers' tot eind jaren 90, maakte hij arbeiders zichtbaar door hen volledig buiten het idee van het mens-zijn te plaatsen. Van 1993 tot 1999 organiseerde hij nog een grote tentoonstelling, getiteld 'Migrations' en 'The Children'. Het maakt het ellendige bestaan ​​van oorlog, armoede en ontheemde vluchtelingen in 41 landen zichtbaar.

Hij beschrijft zijn werk 'Genesis', dat van 2004 tot en met 2011 in Istanbul verscheen, als 'mijn liefdesbrief aan de planeet'. Voor 'Amazonia', een onderdeel van Genesis, onderzoekt hij gedurende 9 jaar de inheemse bevolking en de ecosystemen van het regenwoud.

Fotograaf en activist (een goed mens en een revolutionair) Salgado heeft echt een 'visie'. Met zijn esthetische visie bespreekt het de onzichtbare kant van de verhoudingen van arbeidsuitbuiting in de kapitalistische orde van de westerse beschaving, de vernietiging die het niet alleen onder mensen maar ook op de planeet aanricht, maar doet dit vanuit de juiste afstand en door rekening te houden met de culturele en sociologische aspecten van de gebeurtenissen. Hij is zich ervan bewust dat esthetiek en het realisme dat daarin wordt geëvalueerd, een ontologisch probleem vormen. In Le Sel De Le Terre zegt hij dan ook: "Laat meer dan één fotograaf op dezelfde plek staan ​​en ze zullen allemaal verschillende foto's maken. Omdat ze waarschijnlijk allemaal vanuit heel verschillende plaatsen kwamen. Iedereen heeft zijn eigen perspectief."

Tijdens zijn reis neemt Salgado de anderen, de onderdrukten, de uitgeslotenen, de onschuldigen, in zich op. Er is altijd een opvallend aspect in zijn werk dat verder gaat dan afwezigheid, woorden en fictie.

∗∗∗

REIS EN GETUIGE VAN MENSELIJKE PIJN

Salgado liet meer dan een half miljoen foto's na. Röntgenfoto van menselijke pijn; Het is een geduldig getuige en bespreekster van alles wat er nog rest in de kloven van migratie, armoede en kapitalisme, en dat verwoest is door de tegenstellingen daarvan. In zijn laatste project richtte hij zich op dieren, de onschuldige wezens op de planeet, voor 'genesis', ofwel schepping. Zelfs in zijn meest extreme foto's is een menselijke uitbarsting te zien, een verlangen om te leven en hoop. Zijn laatste grote hoop en waarheid is die welke nog steeds kan bestaan ​​ondanks de mensen. Een van de resultaten van waar het vandaan komt, via Genesis, is een opmerking over het overwinnen van de mensgerichtheid. Met zijn camera kon Salgado de essentiële dimensie belichten die, ondanks alle choreografie, esthetische ingrepen en plastische elementen, ontbrak in een tweedimensionaal medium. Er worden twee regels aan Yunus toegeschreven: “De wereld is een venster/Iedereen die kwam, keek en ging voorbij.” Op deze foto keek de man niet alleen door het venster naar de wereld, maar hij breidde het venster ook uit en creëerde nieuwe vensters.