In krappe ruimtes en in wrok

Toen Nurlan URANKHAYEV, afkomstig uit Semipalatinsk, het hoofd werd van de nieuwe regio Abay, hoopten de inwoners van de regio dat hun landgenoot een einde zou kunnen maken aan de chaotische bouw die het aanzien van de stad met zijn rijke geschiedenis bedierf. Vóór zijn benoeming tot akim was Nurlan Telmanovich namelijk drie jaar lang hoofd van de afdeling stedelijke ontwikkeling van de hoofdstad. Wat is er in Semey veranderd gedurende de twee jaar en negen maanden dat de bouwer Urankhaev aan het roer van de regio stond?

Eind 2023 zei Nurlan Telmanovich tijdens een briefing bij de Centrale Communicatiedienst dat toen de regio werd gevormd, van de 33 in aanbouw zijnde appartementengebouwen er slechts drie een wettelijke bouwgrond hadden.

“Het is duidelijk dat ze allemaal in één nacht gesloopt kunnen worden. Maar we kwamen hen tegemoet en gaven hen de tijd om de documentatie in overeenstemming te brengen met de wet. Momenteel zijn er nog zo'n 17 huizen in de legalisatieprocedure. Maar er zijn ook huizen die we naar de sloop hebben gestuurd, die zijn gewoonweg onmogelijk te legaliseren', vertelde het hoofd van de regio destijds.

Vanaf dat moment begonnen mensen te geloven dat hun burgemeester niet zou toegeven aan de wensen van de projectontwikkelaars.

Maar hier is het probleem: om een ​​of andere reden konden noch de rechtbank, noch de Staatsinspectie voor Architectuur en Bouw, noch de persdienst van de Akimat informatie verstrekken over de huizen die, volgens de regionale akim, gesloopt moesten worden.

De andere dag zei de plaatsvervangende akim van de regio Abay, Dmitry GARIKOV, tijdens een bijeenkomst met journalisten dat “er ongeveer tien gerechtelijke beslissingen zijn genomen om illegaal gebouwde bouwwerken te slopen.” Tot nu toe is er echter slechts één gebouw van vijf verdiepingen aan de Auezovstraat gesloopt. Het is gebouwd met gerecyclede materialen, wat bij wet verboden is. De projectontwikkelaar gaf toe dat hij een verlaten huis in Koertsjatov had afgebroken en op de linkeroever van Semey opnieuw had opgebouwd.

De strijd tegen projectontwikkelaars die de wet ernstig overtreden, is een goede zaak. Maar de bewoners van Semey hoopten tevergeefs dat Nurlan Urankhaev een manier zou vinden om degenen die het overdrijven met dichte bebouwing aan te pakken, want hijzelf zei vijf maanden na zijn benoeming: "Als het niet aan de regels voldoet, bouwen ze niet. Ik zei tegen de projectontwikkelaars: “Jullie zorgen ervoor dat de documentatie in orde is, kopen extra land voor ontwikkeling en pas daarna gaan jullie bouwen!” Volgens de regels voor stedelijke ontwikkeling moet 40 procent van het terrein bebouwd zijn, de rest bestaat uit speeltuinen, groenvoorzieningen en parkeerplaatsen. En dan nemen ze zeshonderd vierkante meter en bouwen op dat kleine stukje grond een huis! Wij gaan hier zeker vanaf…”

Maar ze gingen nergens heen. Tijdens de economische crisis werd het grootste deel van het parkgebied rondom het monument voor de slachtoffers van de burgeroorlog, dat door de staat wordt beschermd, door de lokale autoriteiten beschikbaar gesteld voor de bouw van een exclusief gebouw van vijf verdiepingen en huisjes. Tot voor kort werd het herdenkingscomplex gescheiden van het dichtstbijzijnde woongebouw door een smalle strook wonderbaarlijk bewaard gebleven park. Afgelopen april konden de omwonenden hun ogen niet geloven: projectontwikkelaars plaatsten een hoog hek vlak naast het herdenkingscomplex. Achter hem, op de plaats van de verwoeste vegetatie, groeven ze een kuil voor een gebouw met meerdere verdiepingen.

Toen het lawaai begon, bleek dat TOO OrgSmetaStroy de vergunningen al had verkregen vóór de aankomst van Urankhaev, maar zelfs onder hem achtte de akimat het niet nodig om de bouw te stoppen. En dat terwijl de bebouwingsdichtheid in dit gebied enorm is. Hoogbouw wordt dicht op elkaar gebouwd. En de bescheiden omvang van het stuk land waar nog maar eens een menselijke mierenhoop wordt gebouwd, laat niet toe dat 60 procent ervan wordt toegewezen aan speeltuinen, parkeerplaatsen en landschapsarchitectuur, zoals Nurlan Telmanovich al zei.

De ramen van het nieuwe hoogbouwgebouw kijken direct uit op het herdenkingscomplex, in de volksmond bekend als de ‘dodenauto’. Het ligt vlak bij dezelfde spoorlijn waar in 1918 de gevangenwagons van de wrede ataman Annenkov stonden. Bij strenge vorst kwijnden de gemartelde mensen maandenlang weg in bevroren, tochtige houten rijtuigen. En buiten waren moeders en echtgenotes van gevangenen met hun kinderen dag en nacht in de weer.

Ook Saken SEIFULLIN moest onmenselijke martelingen ondergaan in de ‘dodenkoets’. Dit is wat er in een van de hoofdstukken van zijn autobiografische roman, “The Thorny Path,” wordt verteld. In 1977 werden de tragische gebeurtenissen in steen vereeuwigd: op de rails staat een wagon, vanuit de open deuren zijn de silhouetten van uitgeputte, stervende mensen zichtbaar, en ervoor de treurende gestalten van vrouwen met kinderen. Dit is wat de nieuwe bewoners vanuit hun ramen kunnen zien...

De inwoners van Semey hoopten ook dat de regionale akim, die opgroeide in Semipalatinsk, een manier zou vinden om om te gaan met de zakenlieden die geobsedeerd zijn door het idee om commerciële wolkenkrabbers neer te zetten op de plaats van de oude gebouwen in het stadscentrum.

Het uitgebrande gebouw van het Zoo-Vetinair Instituut, dat vóór de revolutie een gymnasium voor meisjes huisvestte, wacht al 39 jaar op restauratie. In 2018 beloofde de toenmalige Akim van Semey, Yermak SALIMOV, tijdens een bijeenkomst met de bevolking dat de huidige eigenaar het zou restaureren. Een paar jaar later werd vlak naast het gebouw uit 1873 een appartementengebouw opgetrokken.

Bergen aarde, ontstaan ​​na het graven van een kuil, werden tegen de muur van een historisch en architectonisch monument van lokale betekenis gedumpt! Mensen begonnen zich zorgen te maken: zou dit leiden tot de vernietiging van het gebouw? En in september van datzelfde jaar meldde de eigenaar, directeur van TOO “Semey Mall” Aidos KISAMENOV, aan de afdeling noodhulp in Semey dat er een diepe scheur in de muur was ontstaan ​​en dat deze scheef stond. Hij publiceerde ook de conclusie van een onafhankelijk onderzoek door JSC KazNIIS, waaruit bleek dat het gebouw niet gerestaureerd kan worden en daarom gesloopt moet worden. Hierna stortte de gebarsten muur in en de eigenaar diende bij de lokale uitvoerende autoriteiten een beroep in om het gebouw van de monumentenlijst van de regio Oost-Kazachstan te schrappen op basis van de conclusie over de technische staat ervan.

Na overheidsingrijpen werd een onafhankelijk onderzoek uitgevoerd. Vertegenwoordigers van de afdeling Wederopbouw en Restauratie van Architectonische Objecten van de Nationale Universiteit voor Bouw en Architectuur van Charkov kwamen tot de conclusie dat het gebouw gerestaureerd kan worden. Maar er is dringend actie nodig om verdere verwoesting te voorkomen. Op basis hiervan heeft de KGU “Instelling voor de bescherming van historisch en cultureel erfgoed van de regio Oost-Kazachstan” een brief gestuurd aan de eigenaar van het gebouw, Semey Mall LLP, over de noodzaak om het gebouw van de voormalige meisjesgymzaal te restaureren in overeenstemming met de huidige wetgeving van Kazachstan.

Sinds de oprichting van de regio Abay twijfelden plaatselijke historici er niet aan dat het nu definitief mogelijk zou zijn om het mooiste architectonische monument te restaureren. Maar het kwam nooit van de grond.

Het lot van het koopmanshuis op 187 Naimanbaev Street was ook dramatisch. De eigenaar begon het in het voorjaar van 2021 te slopen om op de plek van het oude gebouw een andere menselijke mierenhoop te bouwen. Maar lokale historici hebben alarm geslagen. En de akimat kozen hun kant. Maar zelfs de tussenkomst van het hoofd van de regio Oost-Kazachstan, Danial AKHMETOV, kon het huis niet redden van verschillende pogingen tot vernieling. Duidelijke tekenen van verwoesting hebben niet verhinderd dat het eeuwenoude gebouw in 2023 de status van historisch en architectonisch monument heeft gekregen. Daarna werd het verkocht aan een inwoner van Astana. En hij... spande een rechtszaak aan tegen de Akim van de regio Abay, Nurlan Urankhaev, waarin hij eiste dat het "illegale" besluit om het huis op de lijst van architectonische monumenten te plaatsen, zou worden geannuleerd!

In januari 2024 oordeelde een gespecialiseerde interdistrict economische rechtbank dat de claim van een zakenman die het architectonische monument wilde slopen, werd afgewezen. En in april van datzelfde jaar stortte het huis, dat door de staat werd beschermd, nog verder in. Eén van de muren van het gebouw werd gesloopt. Aan de zijkant stortte de tweede verdieping bijna volledig in, het dak gleed weg... Maar zelfs zulke ernstige schade dwong de rechtbanken er niet toe hun oorspronkelijke beslissing te wijzigen. De Beroepscommissie handhaafde bovendien de status van het koopmanshuis als architectonisch monument. Maar het is nauwelijks te hopen dat de zakenman, nadat het besluit van kracht is geworden, zich zal haasten om het gebouw te restaureren, dat hem als een kluif op de maag ligt...

De eigenaar van het koopmanshuis aan de Mukhamedkhanovstraat 33 lijkt rekening te hebben gehouden met de ervaringen van zijn voorgangers. Vóór de jaarwisseling verwoestte hij in twee uur tijd een oud huis, bekend uit de film “Botagoz”, zodat er geen sprake meer was van het toekennen van de status van architectonisch monument. Desondanks heeft Akimat de sloop van de installatie opgeschort. Maar onmiddellijk nadat bekend werd dat de akim van de regio Abay, Nurlan Urankhaev, uit zijn functie was ontheven, veegde de eigenaar het huis, dat al zo lang had geleden, van de aardbodem.

De plaatsvervangende regionale akim Dmitry Garikov gaf toe dat hij geschokt was door het cynisme van de zakenman:

- De sloopwerkzaamheden werden hervat op het moment dat de maslikhat-sessie plaatsvond om de kandidatuur van de nieuwe akim van de regio goed te keuren! Toen we de informatie ontvingen, zeiden ze ons opnieuw dat we moesten stoppen met werken.

Het gerucht gaat dat de eigenaar op de plek van het gesloopte landhuis in het TsUM-gebied, waar geen ruimte is om een ​​kat rond te laten slingeren, van plan is een gebouw met meerdere verdiepingen te bouwen: een woongebouw of een hotel. En dit is op een heel klein stukje! Garikov stelde echter dat dit niet zal gebeuren:

- Wij gaan proberen dit perceel te kopen en er een park aan te leggen!

Alle problematische kwesties die niet onder Urankhaev zijn opgelost, worden vanzelfsprekend overgedragen aan de nieuwe akim van de regio, Abai Berik UALI. De tijd zal leren of hij zo'n last aankan.

Milana GUZEEVA, foto door de auteur, Semey