Het maakt niet uit hoeveel je een dorpeling voedt, hij blijft naar de stad kijken

De actieve migratie van Kazachen uit de regio's naar de grote steden - Astana, Almaty, Shymkent - duurt voort: vorig jaar was een recordjaar wat betreft het aantal aankomsten in een kwart eeuw. Volgens de voorspellingen van analisten zullen deze drie megasteden in 2050 samen 36 procent van de totale stedelijke bevolking van het land huisvesten. Zijn de talrijke programma's om jongeren en specialisten naar de dorpen te trekken werkelijk gedoemd te mislukken?

De aantrekkingskracht van megasteden

Verstedelijking is een volkomen logisch proces: mensen willen ergens wonen waar ze geld kunnen verdienen, hun kinderen kunnen laten studeren en kunnen genieten van de basisvoordelen van de beschaving. Volgens voorspellingen van JSC “Center for Development of Labor Resources”, gepubliceerd in het publieke domein, zal de stedelijke bevolking van Kazachstan tegen 2030 groeien tot 14 miljoen (momenteel 12,7 miljoen). In 2050 zullen dat er al 19 miljoen zijn van de 25,4 miljoen Kazachen.

Actieve migratie wordt bevestigd door het rapport van het Nationaal Bureau voor de Statistiek: in 2024 steeg het aantal mensen dat binnen het land verhuisde met 47,4 procent vergeleken met 2023.

De grootstedelijke gebieden blijven de trekpleisters: meer dan 64.000 Kazachen zijn naar Astana gekomen voor permanente bewoning, 60.000 naar Almaty en 31.000 naar Shymkent.

- Ik heb stedenbouwkundigen uit Almaty ontmoet die, met medewerking van buitenlandse specialisten, hebben berekend dat de bevolking van de agglomeratie Almaty en de regio Almaty in de komende twee decennia zal toenemen tot 7,5-8 miljoen mensen, - aldus Majilis-lid Sergei PONOMAREV. - Almaty is een goed gevoede stad en iedereen wil hier wonen, en in nog drie of vier andere steden.

Aan de andere kant is het goed om te vermelden dat er miljarden zijn geïnvesteerd in programma's ter ondersteuning van plattelandsgebieden en om daar specialisten aan te trekken.

Als je ze analyseert, krijg je de indruk dat elk ministerie ze voor zichzelf heeft geschreven en dat veel ministeries ze aan elkaar kopiëren. Maar vijf jaar geleden stelde president Kassym-Jomart TOKAYEV voor dat de regering de omslachtige staatsprogramma's zou opgeven en zou overstappen op een opzet van specifieke projecten die gericht waren op het oplossen van dringende problemen van regio's en steden.

Te veel dissonantie in lonen

Zo werd in juli 2009 het staatsprogramma “Met een diploma – naar het dorp!” gelanceerd. Het project is noodzakelijk en is gericht op het verstrekken van sociale ondersteuningsmaatregelen in de vorm van een tiltoelage en een budgetlening voor de aankoop of bouw van woningen voor artsen, leraren, werknemers van het agro-industriële complex en ambtenaren van de akims-kantoren.

Volgens het Ministerie van Nationale Economie ontvingen van 2009 tot 2023 meer dan 105.000 specialisten een hefboomvergoeding van 20,3 miljard tenge, waarvan er meer dan 48.000 een woninghypotheek kregen van 160,4 miljard tenge. Sinds vorig jaar is de omvang van de begrotingslening voor dit project verhoogd van 1,5 tot 2,5 duizend MCI (9,8 miljoen tenge) voor degenen die in districtscentra aankomen, en voor plattelandsnederzettingen tot 2 duizend MCI (7,8 miljoen tenge) voor 15 jaar met een rentepercentage van 0,01 procent per jaar van het leenbedrag.

Maar zelfs onder zulke omstandigheden kan niet iedereen vierkante meters kopen in de outback. Dit komt door het gebrek aan comfortabele huisvesting, lage lonen voor nieuwkomers, een slechte kredietgeschiedenis van kredietnemers en andere factoren.

Het programma loopt al 14 jaar. Tegelijkertijd is er in het hele land een tekort van ruim 5.000 leraren, iets waar voormalig premier Alikhan SMAILOV herhaaldelijk melding van maakte. Het tekort aan artsen in de publieke sector op het platteland bedraagt ​​ruim 1,1 duizend mensen. In de dorpen die het dichtst bij Almaty liggen, klagen de bewoners voortdurend over het gebrek aan gespecialiseerd personeel.

“Helaas lopen veel aangenomen programma’s ernstig vast”, aldus Ponomarev. - Ondanks het feit dat er financiële middelen worden vrijgemaakt voor universitair afgestudeerden, jonge artsen en leraren zodat zij naar de dorpen gaan, is het niet mogelijk om de jongeren in de regio's te houden. Er is te veel dissonantie in de lonen. Daarom is verstedelijking niet te stoppen. Ondertussen verliezen we ons oorspronkelijke dorp, terwijl dat voor de Kazachen het allerbelangrijkste is. Steden alleen kunnen een land dat voornamelijk landbouw drijft, niet voeden.

- De trend is dat het dorp ten onder gaat en dat er slechts incidenteel succes is op landbouwgebied. Dorpelingen sturen hun kinderen graag naar de stad, zodat ze daar kunnen blijven. Volgens econoom Olzhas KUDAIBERGENOV zal dit de problemen op het gebied van landbouwontwikkeling alleen maar verergeren. - Vrijwel alle staatsprogramma's in plattelandsgebieden zijn onderhevig aan bureaucratie, waardoor het geld te laat binnenkomt. Maar het is wel mogelijk om ervoor te zorgen dat mensen het dorp niet ontvluchten, om plannen te maken voor de toekomst: waar en wanneer nieuwe reserves worden ontwikkeld, bedrijven en nutsbedrijven worden geopend, om de demografie van elke regio te voorspellen en, rekening houdend hiermee, om het huisvestingsbeleid en de ondersteunende maatregelen te plannen. Zorg ervoor dat dorpen en steden geleidelijk aan gelijk worden ontwikkeld. Als dit niet gebeurt, zal verstedelijking leiden tot meer werkloosheid en criminaliteit in steden.

Er zijn miljarden toegezegd, maar er zijn problemen met water

Het gebrek aan basisvoorzieningen - gas, water, riolering, goede verbindingen, kwalitatief goede medische zorg - is een andere reden waarom mensen naar de steden vluchten.

In 2023 bedroeg het voorzieningenniveau van 6.356 dorpen met infrastructuurvoorzieningen en -diensten gemiddeld 64,3 procent in het hele land. Tegelijkertijd is de situatie niet slecht in de regio's Mangistau (72,4 procent), Atyrau (70 procent) en Aktobe (69,6 procent). Het niveau is laag in de regio's Oost-Kazachstan (58 procent), Ulytau (57 procent) en Abay (55,4 procent).

Veel plattelandsbewoners, en inmiddels ook stadsbewoners, ondervinden problemen met de toegang tot kwalitatief goed drinkwater. Op de website van de premier staan ​​cijfers voor 2024: van de 6.356 dorpen zijn er 5.130 voorzien van watervoorziening.

Er zijn verschillende programma's om bevolkte gebieden te voorzien van alles wat ze nodig hebben. Al voor het zesde jaar is “Auyl - El besigi” in de regio actief. Volgens het Ministerie van Nationale Economie werd er 524 miljard tenge toegewezen uit de republikeinse begroting voor 2019-2023. Ze bouwden en repareerden 578 woon- en dienstverleningsvoorzieningen, 1,7 duizend sociale voorzieningen en meer dan 3.000 dorpswegen.

In 2024 werd 179 miljard tenge toegewezen en was het de bedoeling om 1,4 duizend projecten in meer dan 500 dorpen uit te voeren.

In 2021 werd een ander nationaal project gelanceerd, "Sterke regio's - Aanjager van de ontwikkeling van het land", om de huisvesting en de leefomstandigheden van de bevolking te verbeteren, wegen aan te leggen, enzovoort.

Het totale bedrag aan uitgaven voor het oplossen van problemen met wegen en transport bedraagt ​​3,6 biljoen tenge tot 2025. Het project omvat een sectie genaamd “Gelijke toegang tot basisdiensten”, die erop gericht is de bevolking 100 procent huisvesting, drinkwater, etc. te bieden. De totale kosten voor de implementatie van deze sectie bedragen 3,9 biljoen tenge, volgens informatie van het Comité voor Bouw en Huisvesting en Openbare Nutsbedrijven.

De omstandigheden voldoen niet aan de verwachtingen

Sinds 2017 is het programma “Zuid-Noord” van kracht voor de hervestiging van burgers uit de zuidelijke regio’s naar de noordelijke gebieden, waar een tekort aan arbeidskrachten is. Vier jaar geleden sloot het zich aan bij het project ‘Sterke regio’s – Motor van de ontwikkeling van het land’. Maar je moet er niet op vertrouwen; het programma is al meer dan eens bekritiseerd door parlementsleden. En vorig jaar ontdekte het Openbaar Ministerie gevallen van misbruik en diefstal in het kader van het programma, die een waarde vertegenwoordigden van meer dan een miljard tenge.

- Het was duidelijk dat als we de verhuizing financieren, een soort van tilvergoeding geven aan degenen die naar het noorden verhuizen, hulp met huisvesting, dit niet genoeg is, omdat er daar gewoonweg geen banen zijn. Maar het arbeidssysteem heeft een andere structuur en een zuiderling kan zichzelf niet vinden of de omstandigheden komen niet overeen met de verwachtingen van zijn mentaliteit, aldus professor Rustam BURNASHEV van de Kazachs-Duitse universiteit. - Het platteland kan, in tegenstelling tot de stad, slechts een beperkt aantal mensen werk bieden. Momenteel wordt de hervestiging van de Kandas actief ondersteund en is deze grotendeels effectief. Ook in het westen van het land wordt het ploegendienstformat ondersteund. Maar deze voorbeelden hebben niets te maken met pogingen om bepaalde nederzettingen te behouden of mensen op het platteland te houden.

En de uitstroom van mensen naar megasteden zal doorgaan, en het zal niet lukken om dat terug te draaien, denkt de expert. Misschien moeten er programma's geschreven worden voor veranderende realiteiten?

Elena KOEMETS, foto door Vladimir ZAIKIN, tekening door Igor KIYKO, Almaty