De geoogste wijngaard

Voor wie zich enigszins weemoedig voelt bij de gedachte dat de zomer in de herfst het enige seizoen was, biedt het idee van een geoogste wijngaard troost. Pas aan het einde van de herfst worden de wijngaarden echt geoogst. Het schouwspel van een geoogste wijngaard lijkt niet bedoeld om publiek te trekken; er is niets groens te zien en er zijn geen druiven om te begeren of te bewonderen. We vragen ons niet af waar we volgende zomer zullen zijn, of we nog tijd zullen hebben om dezelfde wijngaard te oogsten. Zelfs vossen vinden geen stof tot sprookjes.

En toch, zoals de honden die erdoorheen rennen laten zien, schuilt er een bijzondere vreugde in het passeren van een geoogste wijngaard. Omdat er niets te zien is, helpt de geoogste wijngaard ons misschien onbedoeld om sneller bij het volgende interessante punt te komen. Er zijn zoveel interessante dingen in deze wereld dat één ding minder om op te letten, ons meer ruimte geeft voor de grotere interesse van anderen. Wie weet of er aan de andere kant van de wijngaard geen ananasplantage verscholen ligt?

Dit perspectief verwart echter vreugde met opluchting, en verwart het lopen door een geoogste wijngaard met het pad naar iets anders dat onze aandacht verdient. De opluchting van beschikbaar te zijn voor de dingen die daarna zullen gebeuren, staat los van de aard van de dingen waar we geen aandacht aan besteden. Als de functie van de geoogste wijngaard simpelweg is om onze reserves aan interesse te richten op de werkelijk interessante dingen, kan alles, onder bepaalde omstandigheden, op een geoogste wijngaard lijken; we kunnen alles passeren als een hond door een ananasveld.

De vreugde van het doorkruisen van de geoogste wijngaarden is niet alleen voorbehouden aan dieren. Het heeft niets te maken met de belofte van toekomstige voldoening; en vanuit dit perspectief moet het niet worden verward met de nerveuze vreugde van degenen die alleen opgewonden kunnen raken door wat nog niet is gebeurd en die ons vermaken met beloften van interessante dingen die niemand anders ziet. Het is veeleer een persoonlijke voldoening, opgewekt door een specifieke wijngaard, en waarvan de bijzonderheid juist ligt in het feit dat hij geen aandacht of waardering van ons vereist.

Aandachtsmotieven zijn de meest voorkomende oorzaak van afleiding. Wanneer we opletten, raken we bijna altijd afgeleid door het fantaseren over de toekomst; en dan begint ons hoofd te tollen. We zijn overgevoelig voor de "schoonheid van insinuaties". We vinden het prettig dat de kwaliteiten van dingen die ons niet interesseren, onze interesse wekken. Een geoogste wijngaard is een tafereel zonder bijzondere eigenschappen. We haasten ons er langs; onze relatie ermee bestaat uit het ons niets voorstellen. De vreugde van de geoogste wijngaard, net als de snelheid waarmee een hond erdoorheen loopt, is te danken aan dingen die onze aandacht of onze medewerking niet vereisen.