Zijn de Chinezen Trump weer te slim af geweest? De verrassende gevolgen van de handelsoorlog

• De Amerikaanse president Donald Trump ontmoette donderdag de Chinese leider Xi Jinping. Na de ontmoeting kondigde hij een handelsovereenkomst van een jaar met China aan.
• China heeft beloofd een jaar lang geen geplande beperkingen op de export van zeldzame aardmetalen in te voeren. Hierdoor zullen de gemiddelde invoerrechten op Chinese goederen dalen van 57% naar 47%.
• Econoom, voormalig expert bij de Wereldhandelsorganisatie en docent aan de Universiteit van Warschau, prof. Jan Michałek, onthult in een interview met WNP de verrassende resultaten van een onderzoek naar de impact van tariefverhogingen op de Amerikaanse economie.
• Ze kunnen een belangrijke impact hebben op de uitkomst van de handelsoorlog die Trump heeft ontketend...

Ontstaat er voor onze ogen een nieuwe wereldorde?

Hij zou zeggen dat de bestaande wereldorde aan het verdwijnen is, waarmee hij de regels bedoelt die zijn vastgelegd in de GATT (Algemene Overeenkomst inzake Tarieven en Handel) en de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Beide instellingen zijn opgericht op initiatief van de Verenigde Staten. De eerste werd opgericht in 1947 en ontwikkelde zich later tot de WTO. Zij definieerden de belangrijkste principes van de wereldhandel, zoals het non-discriminatiebeginsel.

Adrian Grycuk / commons.wikimedia / CC 3.0 BY-SA " data-media-full="https://pliki.wnp.pl/d/54/32/75/543275.jpg" title="Econoom en docent aan de Universiteit van Warschau, Prof. Jan Michałek Licentie: Adrian Grycuk / commons.wikimedia / CC 3.0 BY-SA (klik om de beschrijving te wijzigen)" data-media-column="1" data-media-layer="0" class="dcms-media data-mce-object" />

Trump gooit de regels die de Verenigde Staten zelf heeft opgesteld, omver.

Wat zegt deze regel?

"Er staat dat hogere tarieven niet kunnen worden toegepast op bepaalde landen, maar dat dezelfde tarieven wel moeten gelden voor alle GATT-leden. De GATT verbiedt tariefverhogingen ook, behalve in uitzonderlijke omstandigheden en na het voldoen aan specifieke voorwaarden, bijvoorbeeld wanneer de import zeer snel is gestegen of wanneer veiligheidsoverwegingen dit rechtvaardigen. Deze regels werden al ernstig geschonden tijdens het eerste presidentschap van Donald Trump. Destijds verhoogden de Verenigde Staten hun tarieven eenzijdig, en in 2025 verhoogden ze "wederzijdse" tarieven tegen verschillende landen, met het argument dat dit defensieve tarieven waren..."

De principes die de Verenigde Staten zelf heeft gecreëerd en die de wereld tot nu toe heeft gerespecteerd, functioneren niet meer?

- Ja. Wat er nu gebeurt, tart alle voorgaande regels...

Hoe beoordeelt u de reactie van China op deze poging van de Verenigde Staten om de bestaande orde omver te werpen?

Wat er nu gebeurt – wat u een nieuwe wereldorde noemde – is ook de reactie van de landen die door deze tarieven getroffen worden. Sommige zijn met de Verenigde Staten in onderhandeling gegaan om het conflict snel te beëindigen, terwijl andere daar niet in slaagden.

De Chinese kant bleef niet in de schulden en maakte gebruik van haar instrument tegen de Verenigde Staten, namelijk het reguleren van de goederenstroom. Ze kondigden aan dat China de export van zeldzame aardmetalen zou controleren.

Zeldzame aardmetalen worden gebruikt in sectoren zoals energie, lucht- en ruimtevaart en defensie. China is goed voor maar liefst 90% van de wereldwijde export. Dit was een zeer sterk argument...

China heeft weliswaar zware wapens ingezet, maar het is niet de eerste die dit conflict is begonnen.

Het Middenrijk profiteert het meest van globalisme en kapitalisme; waarom zou het het huidige systeem, waar Peking wereldwijd het meest van heeft geprofiteerd, vernietigen? Is dit de werkelijke reden voor deze oorlog? Probeert Trump hem te stoppen?

De formele reden voor de Amerikaanse invoering van wederkerige tarieven was hun handelstekort . Dit tekort is sinds de jaren negentig gegroeid en wordt steeds groter. Amerikanen importeren meer dan ze exporteren. Tegelijkertijd hebben ze een overschot in de export van diensten en is de Amerikaanse dollar een belangrijke valuta in de handel.

Overigens wordt aangenomen dat de oorzaken van het Amerikaanse handelstekort macro-economisch van aard zijn en dat de dollar in waarde zou moeten dalen om deze te elimineren.

Terugkomend op tarieven: de Verenigde Staten besloten "wederkerige" tarieven in te voeren tegen landen met een handelsoverschot. De belangrijkste factor bij het bepalen van de hoogte van het tarief is de omvang van dat overschot. De hoogte van het "wederkerige" tarief is het resultaat van het delen van het tekort door het handelsvolume met een bepaald land.

Volgens de regering in Washington is het tekort op de handelsbalans met de Verenigde Staten niet hun schuld, maar die van andere landen. Die landen hanteren namelijk hoge tarieven, milieuregels, heffen belastingen op consumptie, etc. Daarom hebben de Verenigde Staten gereageerd met zeer hoge wederkerige tarieven.

In het geval van China bedroegen deze tarieven 34 procent, in de EU 30 procent en in Japan 24 procent. Landen die onderworpen zijn aan wederkerige tarieven waren goed voor het grootste deel, maar liefst 88 procent, van de wereldhandel.

De Verenigde Staten verwachtten duidelijke concessies en tegemoetkomingen van hun handelspartners – waaronder Japan, Korea en Mexico, maar ook de EU. In plaats daarvan hanteerden deze landen een strategie: "Of we zijn hard tegen de VS als we sterke argumenten hebben, of we proberen een compromis te vinden als de Amerikaanse markt extreem belangrijk voor ons is."

Veel landen hebben al compromissen gesloten met de VS, terwijl China een stevig standpunt innam na Trumps importheffingsaankondiging. Waarom gaf Peking destijds geen krimp?

China is 's werelds grootste exporteur van industriële goederen, elektronica en zeldzame aardmetalen. Bij de invoering van de nieuwe regelgeving stelde China dat "het van plan is zeldzame aardmetalen te controleren en er licenties voor te verstrekken, maar dit is niet gericht op een specifiek land; het is simpelweg hun beleid om de handel in deze metalen in evenwicht te brengen."

Als we kijken naar de GATT, dan zien we dat die kwantitatieve beperkingen op export toestaat als dit de nationale veiligheid in gevaar brengt. En daar doelt China op.

Het is ook belangrijk om op te merken dat de Verenigde Staten ook de export van bepaalde producten naar bepaalde landen beperken door middel van exportvergunningen. Het verschil in beide gevallen is dat de kaart die de Chinese kant speelt nieuw en krachtig is, aangezien het een schaars product betreft dat voornamelijk in één hand geconcentreerd is.

China heeft zeldzame metalen, Trump heeft een handelsdeficit...

Zeldzame metalen zijn uiteindelijk helemaal niet zo zeldzaam…

- Ze komen voor in veel landen over de hele wereld, waaronder de Verenigde Staten, Birma, Vietnam, Australië...

... en ook in Polen en Oekraïne...

Ja, maar om ze te winnen, moeten er voldoende zijn, en je hebt ook de juiste technologie voor winning en verwerking nodig, evenals een plan voor het beheer van postproductieafval. China is op dit gebied duidelijk koploper .

Wat telt, is wie de belangrijkste leverancier is. Veel landen exporteren bijvoorbeeld ruwe olie, maar slechts een paar wereldspelers zijn van belang: Saoedi-Arabië, Koeweit, de Verenigde Staten en Rusland, en zij bepalen het marktevenwicht.

Natuurlijk kan de situatie met betrekking tot de winning van zeldzame metalen over 10 tot 20 jaar veranderen en zullen deze metalen in veel landen worden gewonnen, maar de beslissing van Peking om zeldzame aardmetalen te rantsoeneren is momenteel een probleem voor de wereld.

Zou een snellere oplossing voor het probleem van de beschikbaarheid van zeldzame aardmetalen een overeenkomst tussen de Verenigde Staten en Oekraïne kunnen zijn, waarin Oekraïne Amerikaans kapitaal in zijn bedrijven toelaat om zo zijn reserves tegen Rusland te beschermen?

- Dergelijke informatie moet met de grootste voorzichtigheid worden behandeld: deze afzettingen moeten voldoende grondig worden onderzocht en om ze te kunnen ontginnen, moet er eerst een einde komen aan de oorlog daar. Ik betwist niet dat dit over 15 tot 20 jaar een oplossing zou kunnen zijn, maar het is geen oplossing op korte termijn.

Ook de onlangs gesloten overeenkomst tussen de Verenigde Staten en Australië, waarin werd beloofd meer zeldzame aardmetalen te winnen, zal de huidige marktsituatie niet veranderen. Zoals ik al eerder aangaf, heeft China daar immers een aandeel van 90% in.

Is het handelsdeficit de enige reden voor het invoeren van hoge tarieven?

Het tweede belangrijke argument – ​​dat Donald Trump ook duidelijk noemde – is de verbetering van de belastinginkomsten door het opleggen van invoerrechten . Dit is een pakkende slogan in de Amerikaanse samenleving, vooral omdat eraan werd toegevoegd dat deze invoerrechten ook zouden bijdragen aan de versterking, wederopbouw en ontwikkeling van de Amerikaanse industrie.

Welk effect hebben invoerrechten op de Amerikaanse economie?

Dit zijn ook slogans uit Trumps eerste presidentschap. Is het hem toen gelukt om buitenlands kapitaal naar de Verenigde Staten te trekken? Heeft dit de lokale industrie versterkt en nieuwe banen gecreëerd – zoals verwacht? Of zijn deze tarieven misschien, zoals sommige analisten beweren, slechts een dekmantel voor hogere belastingen die Amerikanen moeten betalen op geïmporteerde goederen?

Douanerechten, zoals u al aangaf, zijn een extra belasting die de prijs van geïmporteerde goederen verhoogt. Aan de andere kant, als een land een grote importeur is, zijn externe leveranciers, uit angst een grote markt te verliezen, bereid hun marges op de aan die markt geleverde goederen te verlagen.

De Amerikaanse regering beweert dat invoerrechten uiteindelijk de prijzen van exportgoederen zullen verlagen. Dit is gedeeltelijk waar. Het is echter belangrijk om te onthouden dat er na de eerste Amerikaanse tariefverhoging in 2018-2019, d.w.z. na Trumps eerste presidentschap, aanzienlijk onderzoek is gedaan om de effecten van deze tarieven te meten.

Het bleek dat deze kosten voornamelijk door Amerikaanse huishoudens en bedrijven werden gedragen. De kortetermijnimpact van deze tarieven op de werkgelegenheid was niet positief. Er was ook een kleine, maar nog steeds significante, daling van 0,4% in het Amerikaanse bbp...

Kunnen we deze onderzoeken van 5 jaar geleden toepassen op de huidige situatie, of herhaalt dit scenario zich nu?

We kunnen niet precies voorspellen wat er gaat gebeuren, maar we kunnen wel een simulatie uitvoeren door algemene evenwichtsmodellen te bouwen en deze modellen te gebruiken om te onderzoeken hoe het evenwicht verandert als de tarieven worden verhoogd.

We hebben een dergelijke simulatie uitgevoerd met professor Jan Hagemejer van CASE op basis van de resultaten van september (dat wil zeggen de toen aangekondigde tarieven – red.) en berekend dat op de korte termijn de verandering in de export naar de Verenigde Staten vanuit landen waar tarieven gelden gering is, maar dat er op de langere termijn een duidelijke daling te zien is.

Belangrijk is dat tariefwijzigingen ook veranderingen in de productie en het nationale bbp teweegbrengen. Hoewel de bbp-veranderingen vanuit het perspectief van de EU op korte termijn niet negatief zijn, zou deze daling in de VS ongeveer 1% kunnen bedragen (meer dan $ 305 miljard - red.).

Wat betekent dit resultaat?

"Gezien wat er al bereikt is in de onderhandelingen tussen de EU en de Verenigde Staten, was deze oplossing niet zo slecht als aanvankelijk leek. De tarieven op EU-exporten werden verhoogd naar 15%, vergeleken met de huidige 4-5%. Dit is zeker een verhoging, maar geen significante. Aan de andere kant zei de EU dat ze de tarieven op geïmporteerde goederen uit de VS zou verlagen naar 0%, vergeleken met de huidige 4-5%, dus nogmaals, het is niet veel."

De situatie van de EU is dus – en ik wil dit benadrukken – relatief gunstig vergeleken met andere landen die te maken hebben met tarieven, hoewel de uitkomst van de confrontatie met China nog steeds een grote onbekende is.

We zullen eindelijk te weten komen wat de uitkomst zal zijn wanneer de overeenkomst tussen de VS en China, die tijdens de ontmoeting tussen de leiders van deze twee landen is bereikt, van kracht wordt . Dan zal ook duidelijk worden hoe effectief Trump daadwerkelijk was, of dat de Chinezen hem opnieuw te slim af zijn geweest...

"Ik zou het woord 'te slim af' niet gebruiken, maar zullen ze zulke sterke argumenten hebben als president Trump?" Wat de huidige onderhandelingen onderscheidt van de eerdere onderhandelingen binnen de GATT en de WTO, die zich richtten op de liberalisering van de handel en welke regels daarvoor moesten gelden, is dat de huidige gesprekken gaan over het vermijden van het verhogen van tarieven waar die laag waren, op basis van machtspolitiek.

Deze touwtrekkerij tussen twee sterke spelers, China en de Verenigde Staten, heeft niet alleen gevolgen voor de betrekkingen tussen deze grootmachten, maar ook voor de gehele wereldeconomie.

Zal de oorlog tussen deze twee machten de Europese Unie, en dus ook Polen, dwingen om partij te kiezen in dit conflict?

- In Europa is Duitsland het knooppunt dat de productie organiseert.

Dit is een voorbeeld van een land dat probeert om op twee piano's tegelijk te spelen: ze proberen de Amerikaanse markt niet te verliezen, maar hebben ook sterke banden met China...

"Ik denk niet dat we als Europa afhankelijk zijn van de VS of China. Elk van deze grootmachten dient een ander doel voor onze markt. De VS is voornamelijk een exportmarkt voor de EU, terwijl China voornamelijk een importeur is, inclusief zeldzame aardmetalen."

Voor Polen is de Duitse economie de grootste partner, zowel in export als import. Als de Duitse economie erin slaagt haar positie op de Amerikaanse markt te behouden en te blijven importeren uit China, is dat beter voor de Duitse economie, en ook voor de Poolse economie.

De Poolse economie ontwikkelt zich zeer dynamisch. We hebben veel profijt gehad van de liberalisering van de Europese en wereldwijde handel, maar we zijn geen wereldspeler, maar slechts onderdeel van de Europese Unie.

Er is een gezegde dat luidt: waar twee vechten, wint de derde. Wie is de derde in deze oorlog?

Dit gezegde geldt voor buren, maar niet voor de wereldeconomie. Handel wordt geliberaliseerd zodat iedereen er profijt van heeft. Als er beperkingen worden ingevoerd, kan de situatie in bijvoorbeeld Midden- en Oost-Europese landen tijdelijk verbeteren, maar alleen totdat het een wereldwijd conflict wordt.

Als het een wereldwijd conflict is, verliest iedereen. Het is net als een militair conflict; als het klein en lokaal is, kan iemand er baat bij hebben, maar in een wereldoorlog zijn er geen winnaars. Laten we dus hopen dat dit handelsconflict vreedzaam eindigt. Ik wens hetzelfde voor Europa en Polen.