Ruimterelikwie ontdekt. Object miljarden jaren 'bevroren in de tijd'.

De nieuwste ontdekking is het resultaat van het werk van een team astronomen van het Italiaanse Nationaal Astrofysisch Instituut (INAF). Het "fossiele" sterrenstelsel werd ontdekt dankzij de hoge-resolutie beeldvormingsmogelijkheden van de Large Binocular Telescope (LBT), gelegen op Mount Graham in Arizona. De bevindingen van het onderzoek verschijnen in de juli-uitgave van Monthly Notices of the Royal Astronomical Society .

'In de tijd bevroren' sterrenstelsel ontdekt?

Kosmische ontdekkingen blijven verrassen en roepen nieuwe vragen op over het verleden van het heelal. Dankzij de groeiende technologische mogelijkheden van moderne telescopen is een bijzonder intrigerend object onlangs het doelwit geworden van astronomen.

Het sterrenstelsel KiDS J0842+0059 werd voor het eerst ontdekt in 2018. De waarnemingen werden gedaan met de VLT Survey Telescope (VST) van Chili. De eerste gegevens over het object suggereerden dat het sterrenstelsel zeer oude sterren herbergde. Ze konden echter niet bevestigen dat het object een zogenaamd kosmisch relikwie was. Zoals de auteurs van de studie uitleggen: "Relikwieën zijn massieve, compacte en slapende sterrenstelsels die de meeste van hun sterren in het vroege heelal hebben verzameld en tot op de dag van vandaag intact zijn gebleven, waardoor latere groei door fusies en interacties volledig is vermeden."

Nieuwe informatie over het object is afkomstig van de nieuwste beelden die zijn gemaakt door de Large Binocular Telescope in Arizona.

Wat weten we over het ruimterelikwie?

Het sterrenstelsel KiDS J0842+0059 bevindt zich op ongeveer 3 miljard lichtjaar van de aarde. Dit is het eerste sterrenstelsel in zijn soort dat astronomen buiten het zogenaamde lokale heelal (een afstand van ongeveer 1 miljard lichtjaar van de aarde) hebben waargenomen. De auteurs van de studie schatten dat het ontdekte sterrenstelsel een massa heeft die ongeveer 100 miljard keer groter is dan die van de zon. Tegelijkertijd is het een extreem compact object vergeleken met hemellichamen met een vergelijkbare massa. Volgens de onderzoekers heeft het object gedurende het grootste deel van zijn bestaan geen sterren gevormd. Astronomen schatten dat het ontdekte sterrenstelsel ongeveer 7 miljard jaar onveranderd, 'slapend', is gebleven.

De nieuwste beelden onthulden ook overeenkomsten tussen het sterrenstelsel KiDS J0842+0059 en NGC 1277, een dwergsterrenstelsel in de Perseuscluster (ongeveer 240 miljoen lichtjaar van de aarde). NGC 1277 werd gekozen als referentiepunt vanwege zijn kenmerken als "meest extreme lokale overblijfsel".

Hoe worden galactische relikwieën gecreëerd?

Het vormingsproces van deze objecten is onderwerp van onderzoek en diverse hypothesen. Astronomen geloven dat de ontwikkeling van de zwaarste sterrenstelsels kan worden onderverdeeld in twee basisfasen. De eerste is een periode van snelle activiteit, met stervorming. De tweede fase is een cyclus van dynamische interacties tussen naburige sterrenstelsels, waarbij hun vorm, massa en aantal sterren veranderen. Co-auteur van de studie, Chiara Spiniello van de Universiteit van Oxford, legt uit dat galactische "overblijfselen" de tweede ontwikkelingsfase vrijwel volledig omzeilen. Meer dan 75% van hun massa wordt gegenereerd in de eerste fase, gevolgd door een zeer lange periode van stagnatie.

Het verslag van het universum "in zijn begin" lezen

De auteurs van de studie hopen dat de ontdekking ons zal helpen begrijpen hoe het vroege heelal eruit zag en hoe het functioneerde. Onderzoekers beschouwen sterrenstelsels met kenmerken die vergelijkbaar zijn met die van KiDS J0842+0059 als "in de tijd bevroren ruimte". In dit geval hebben we het over minstens enkele miljarden jaren oude, oeroude kosmische lichamen die vrijwel onveranderd zijn gebleven. Astrofysicaprofessor Michele Cappellari (niet betrokken bij de studie) benadrukte het belang van de ontdekking in CNN Science. Volgens de expert zijn deze kosmische relikwieën "als levende fossielen ontsnapt aan de chaotische fusies en groeiprocessen die de meeste andere zware sterrenstelsels hebben meegemaakt. Door ze te bestuderen, kunnen we de omstandigheden van het heelal in zijn vroegste dagen reconstrueren en de eerste uitbarstingen van stervorming begrijpen."