Het Poolse parlement stemt voor het voor de rechter dagen van de chef van de mediatoezichthouder

Het Poolse parlement heeft gestemd om het hoofd van de mediatoezichthouder van het land voor de Staatsrechtbank te dagen, het orgaan dat bevoegd is om de hoogste staatsfunctionarissen te straffen.

Maciej Świrski, een uitgesproken conservatief figuur en benoemd door de voormalige regering van Recht en Rechtvaardigheid (PiS), wordt ervan beschuldigd onpartijdige en politiek gemotiveerde beslissingen te hebben genomen tegen particuliere media die hij als vijandig tegenover PiS beschouwt en dat hij geld heeft achtergehouden van publieke media nadat de nieuwe regering was aangetreden.

Als gevolg hiervan is Świrski, die sinds 2022 de Nationale Omroepraad (KRRiT) leidt en de stap beschouwt als een politiek gemotiveerde aanval op de vrijheid van meningsuiting, geschorst zolang de zaak loopt. Hij heeft gezegd dat hij niet vrijwillig zal aftreden.

De Nationale Omroepraad is belast met het toezicht op de radio- en televisieomroepen in Polen. Onder leiding van Świrski is de raad bekritiseerd omdat hij mediakanalen die kritiek hadden op PiS, waaronder Radio Zet en TOK FM , onevenredig hard aanpakte.

In maart 2023 legde de toezichthouder TVN, het grootste particuliere televisienetwerk van Polen, een boete van 550.000 zloty (€ 128.000) op vanwege wat het omschreef als een "gebrek aan objectiviteit en journalistieke integriteit" in een documentaire over de aanpak van misbruik door geestelijken door de Poolse paus Johannes Paulus II.

Vorig jaar diende een groep wetgevers van de regeringscoalitie een motie in om Świrski voor de Staatsrechtbank te brengen .

Vrijdag nam de Sejm, het lagerhuis van het parlement, de motie aan met 237 stemmen voor, 179 tegen en 16 onthoudingen. Daarmee werd meer dan de vereiste absolute meerderheid van 217 stemmen behaald in een vergadering met 432 aanwezige parlementsleden.

Zdzisław Gawlik, voorzitter van de verantwoordingscommissie van de Sejm, merkte tijdens het debat voorafgaand aan de stemming op dat de beslissing om Świrski voor de rechter te brengen “niet voortkomt uit wraak, niet uit emotie, maar uit een plicht jegens de wet en de burgers.”

Ondertussen betwistte het Constitutionele Hof (TK), dat onder invloed van PiS stond, de rechtmatigheid van de stemming in de Sejm. Volgens het Hof is voor de voordracht van Świrski voor het Staatsgerechtshof een drievijfdemeerderheid vereist, en geen absolute meerderheid.

In een recente uitspraak oordeelde het Constitutionele Hof dat belangrijke bepalingen uit de State Tribunal Act ongrondwettelijk zijn. Het Hof stelde dat leden van de National Broadcasting Council op dezelfde manier behandeld moeten worden als ministers, omdat bij hen de drempel om een ambtenaar terecht te stellen hoger ligt.

"Deze stemming is in strijd met de grondwet", verklaarde Świrski, verwijzend naar de uitspraak van het Constitutionele Hof, tijdens een persconferentie vlak na de stemming in de Sejm. "Ik heb besloten dat ik [deze stemming] niet erken."

Świrski, al jarenlang bondgenoot van PiS, heeft de beschuldigingen afgedaan als politiek gemotiveerd en de actie geframed als een aanval op de vrijheid van meningsuiting. Hij zei dat hij "besloten heeft te blijven" in zijn functie als leider van de KRRiT.

"De Nationale Omroepraad blijft doorwerken en we zullen niet bezwijken voor manipulatieve druk van de Sejm, de regering of bepaalde media", vertelde hij maandag aan verslaggevers, geciteerd door het Poolse persbureau (PAP).

Tijdens de acht jaar van PiS' bewind daalde Polen van de hoogste positie ooit, de 18e plaats, in de jaarlijkse World Press Freedom Index van Verslaggevers Zonder Grenzen naar de laagste positie ooit, de 66e plaats . In 2023 steeg het land voor het eerst in acht jaar.

Het Staatsgerechtshof is een speciaal gerechtelijk orgaan dat bevoegd is om de hoogste staatsfunctionarissen te straffen voor schendingen van de grondwet of andere wetten. Het kan straffen opleggen, waaronder ontslag uit het ambt, diskwalificatie van openbare functies en schorsing van het kiesrecht.

Sinds 2005 is geen enkele functionaris voor het Staatsgerecht verschenen. In maart vorig jaar diende de regeringscoalitie ook een motie in om centralebankpresident Adam Glapiński – een naaste bondgenoot van PiS-leider Jarosław Kaczyński – voor de rechter te brengen .

Hoofdfoto: Robert Kowalewski/Electoral Agency