Zo herken je het nest van een (Aziatische) hoornaar

Je hoort iedereen erover: de hoornaar. Maar wát voor insect is de hoornaar precies? Je hebt bijvoorbeeld de Aziatische hoornaar en de Europese hoornaar en dat maakt een groot verschil in wat ze voor ons en de natuur betekenen. Herken een hoornaar nest, lees of je het moet laten verwijderen en check of de hoornaar kwaad kan.
Lees verder onder de advertentie

Een ‘hoornaar’ is een wespensoort, die familie is van bijvoorbeeld de bekende limonadewesp (plooivleugelwespen). De hoornaars bestaan uit meerdere soorten, waarvan er twee voorkomen in Nederland. Allereerst de inheemse Europese hoornaar (Vespa crabro) en sinds 2017 de exotische Aziatische hoornaar (Vespa velutina nigrithorax). Ze zijn vrij makkelijk van elkaar te onderscheiden.
De inheemse Europese hoornaar is de grootste wespensoort in Europa en komt hier al duizenden jaren voor. Ze zijn onderdeel van onze natuur. Je kunt ze herkennen aan:
- De grootte: koningin tot 35 mm lengte. Werksters tot 27 mm en mannetjes tot 26 mm
- Roodzwart borststuk (achter de kop)
- Achterlijf met zwart en geel, die steeds geler wordt naar de achterkant
De Aziatische hoornaar komt oorspronkelijk uit China en is hier door menselijk handelen terecht gekomen. Ze zijn géén onderdeel van onze oorspronkelijke natuur en kunnen zich invasief gedragen. Je herkent ze aan:
- De grootte: koningin tot 32 mm lengte. Werksters en mannetjes tot 24 mm
- Zwart hoofd, met geel ‘kopschild’ (voorkant)
- Grotendeels zwart achterlichaam, met geeloranje aan de achterzijde
- Gele uiteinde van de poten

De koningin van de Europese hoornaar begint in het voorjaar met het maken van haar nest:
- Dit doet ze in holtes en vrijwel altijd in bomen.
- Als de ruimte op den duur te klein wordt, kan het nest ook aan de buitenkant van de boom verder gebouwd worden.
- Het nest heeft een lichtbruine kleur en wordt gemaakt van gekauwd, levend hout.
- De Europese hoornaar heeft één nest per jaar.
De Aziatische hoornaar-koningin bouwt eveneens haar nest in het voorjaar. In tegenstelling begint ze eerst met een klein nest, zoals alle andere sociale wespen dat doen. Hier worden de eerste nieuwe werksters geboren. Als het nestje succesvol is, bouwen de werksters een groot, tweede nest hoog in een boom. Dit is wat je meestal het beste kunt herkennen.
- Het eerste nest wordt verscholen gebouwd, lager bij de grond.
- Het tweede nest wordt hoog in de boom gebouwd en is vaak slecht zichtbaar door het bladerdek. Wanneer de bladeren beginnen te vallen kun je het nest vaak opvallend zien zitten als een bal.
- Het nest heeft een lichtbruine kleur en wordt gemaakt van gekauwd, levend hout.

Nee, de Europese hoornaar is een vredelievende soort. Net zoals ‘normale’ wespen, kunnen ze wel steken bij gevaar, of wanneer je te dicht bij hun nest komt. Blijf ongeveer 3 meter uit de buurt van een nest. De hoornaars zullen eerst waarschuwen, voordat ze steken.
Net zoals alle andere wespensoorten, zijn Europese hoornaars onmisbaar voor onze natuur. Ze houden plaagdieren als allerlei vliegen, hun favoriete snack, onder controle. Ze jagen ook op andere (middel)grote, vliegende insecten en een enkele soorten wilde bijen als het uit komt. Als we geen wespen zouden hebben, is er minder balans in het ecosysteem en krijgen plagen kans om te ontstaan.



In principe niet. Ze worden vaak als monsterwespen afgeschilderd, maar het is belangrijk dat genuanceerd te bekijken. Aziatische hoornaars zullen nooit zomaar steken, net zoals andere wespen, maar kunnen dat wel. Als je te dicht bij een nest komt, kunnen ze soms massaal prikken. Blijf dus uit de buurt!
- De Aziatische hoornaar komt hier niet vandaan en heeft niet veel natuurlijke vijanden. Dit verklaard de snelle verspreiding.
- Vooral voor imkers is de Aziatische hoornaar vervelend, omdat ze graag ‘sociale insecten’ aanvallen. Dat is namelijk makkelijk eten vinden als zoveel prooien dicht bij elkaar te vinden zijn.
- Naast honingbijen, eten ze graag vliegen als tweede keus. (Sociale) wespensoorten zijn derde keus.
- Ze zullen bij honingbijkasten niet naar binnengaan, tenzij het een verzwakt bijenvolk is of een volk dat al in winterrust komt (en de hoornaar nog actief is).
- De grootste bedreiging is eigenlijk dat andere insecten worden gedood, omdat ze worden aangezien als Aziatische hoornaar. Vooral de Europese hoornaar moet het ontgelden, maar ook de stadsreus (zweefvlieg) en andere soorten wespen zijn de dupe.
Tip!
Het is belangrijk om eerst een nest te melden, voordat het weggehaald wordt. Het is namelijk belangrijk eerst zeker te weten of het om een nest van een Aziatische hoornaar gaat. Blijkt het inderdaad een nest van deze soort te zijn? Laat het dan weghalen door een specialist.
Meld een nest van een Aziatische hoornaar, wanneer je denkt deze gevonden te hebben. Deze meldingen worden bekeken en wordt er doorgegeven of het inderdaad om een Aziatische hoornaar gaat. Vervolgens kan er gekeken worden wat de best passende maatregel is.
gardenersworldmagazine