Foto: EPA / Tolga Akmen

Een recent Europees onderzoek van European Union Drugs Agency (EUDA) onder jongeren van 15 en 16 jaar laat zien dat traditionele vormen van middelengebruik, zoals alcohol en tabak, afnemen. Tegelijkertijd zijn er zorgen over nieuwe vormen van verslaving onder jongeren, zoals het gebruik van e-sigaretten, het misbruik van medicijnen en overmatig gamen.

‘Nieuwe’ vormen van verslavingen zoals vapen en gamen nemen toe, laat het onderzoek zien. Dat terwijl het gebruik van alcohol en traditionele sigaretten onder jongeren de afgelopen decennia is gedaald. Toch blijft alcohol het meest gebruikte middel: 74 procent van de jongeren heeft ooit alcohol gedronken, 42 procent deed dit in de afgelopen maand. Het percentage jongeren dat ooit een sigaret heeft gerookt, is gedaald van 68 procent in 1995 naar 32 procent in 2024.

De e-sigaret is bezig aan een opmars: het gebruik van deze e-sigaretten (vapes) is toegenomen. En dat is niet zonder risico: eerder dit jaar sloegen longartsen alarm, vanwege de gezondheidsrisico’s die vapen met zich meebrengt. Het is bovendien erg verslavend: zo’n 40 procent van de jongeren is verslaafd aan vapen.

Sinds 2019 is het percentage jongeren dat in de afgelopen maand een e-sigaret gebruikte, gestegen van 14 naar 22 procent. Opvallend is dat meisjes vaker aangeven ooit een e-sigaret te hebben geprobeerd dan jongens (46 tegenover 41 procent).

Ongeveer 14 procent van de jongeren heeft ooit medicijnen gebruikt zonder medisch voorschrift, zoals kalmeringsmiddelen of pijnstillers. Dit gedrag komt vaker voor bij meisjes en kan leiden tot afhankelijkheid en andere gezondheidsproblemen.

Naast middelengebruik zijn gedragsverslavingen, zoals overmatig gamen en online gokken, in opkomst. Deze activiteiten kunnen leiden tot problemen zoals een slaapgebrek, verminderde schoolprestaties en sociale isolatie.

Slechts 59 procent van de ondervraagde jongeren beschouwt hun mentale gezondheid als goed, met een lager percentage onder meisjes (49 procent) vergeleken met jongens (70 procent). Deze psychologische kwetsbaarheid kan bijdragen aan het ontstaan van nieuwe verslavingen.

Het onderzoek benadrukt het belang van preventieprogramma’s die gericht zijn op het versterken van sociale en emotionele vaardigheden. Denk bijvoorbeeld aan het leren omgaan met stress en het nemen van gezonde beslissingen. Ongeveer 72 procent van de jongeren nam deel aan ten minste één preventieprogramma in de twee jaar voorafgaand aan de enquête.

Tieners dragen steeds vaker vuurwapens, hoe komt dat? ‘Online eenvoudig te verkrijgen’

Artsen luiden de noodklok: ‘Wacht tot 14 met een smartphone, social media pas vanaf 16’