Miljoenen oude telefoons in de la: het goud erin is al 35 miljoen waard

Samsung, Apple, Google: allemaal brengen ze deze maand nieuwe smartphones op de markt. Maar wat doen we met de oude? Niet veel, blijkt uit onderzoek, want het overgrote deel van de gebruikte telefoons blijft bij gebruikers thuis liggen.

Zonde, zegt Kilian Kaminski, oprichter van Refurbed, een marktplaats voor 'refurbished' telefoons. "De productie van een nieuwe smartphone veroorzaakt 76,7 kg CO₂-uitstoot, verbruikt 27.491 liter water en levert 195,9 gram elektronisch afval op."

Nog prima

En dat terwijl veel van die oude telefoons nog prima opnieuw gebruikt kunnen worden, bijvoorbeeld door refurbishing. Daarbij wordt een oude smartphone gecontroleerd, schoongemaakt en zo nodig gerepareerd, bijvoorbeeld door het scherm of de batterij te vervangen.

Zo'n refurbished telefoon is een stuk goedkoper dan een nieuwe, en een duurzamere keuze, zegt ook Jelle Pothoven van Milieu Centraal. "Refurbished kopen in plaats van nieuw helpt om grondstoffen te besparen en elektronisch afval te verminderen".

Zorgen over kwaliteit

Toch gebruikt maar 10 procent van de Nederlanders op dit moment een tweedehands smartphone. Dat komt doordat mensen zich zorgen maken over de kwaliteit en de levensduur van een gebruikte telefoon.

Kaminski: "Het idee van refurbishen is vrij nieuw. Veel mensen denken in twee categorieën: nieuw of gebruikt, waarbij gebruikte producten als een stuk minder goed worden gezien. Maar de kwaliteit van een refurbished toestel doet nauwelijks onder voor die van een nieuwe."

Sinds een paar jaar bestaat er in Nederland een Keurmerk Refurbished. Bedrijven die dat keurmerk hebben, worden gecontroleerd op kwaliteit en bieden twee jaar garantie op de telefoons die zij verkopen. "Dat is dezelfde garantie als je krijgt bij een nieuw toestel", zegt Pothoven.

Recyclen

Het grootste deel van de oude smartphones is inmiddels te oud om opnieuw in gebruik te worden genomen. Maar ook die zijn zeker niet waardeloos, zegt Stichting OPEN, verantwoordelijk voor de inzameling van oude apparaten, batterijen en lampen.

Voorzitter Steven van Eijck: "Er zijn allerlei dingen mogelijk met een oud apparaat. Het liefst zou je een toestel repareren of refurbishen, zodat hij langer gebruikt kan worden. Als dat niet meer mogelijk is, kunnen losse onderdelen soms een tweede leven krijgen. En als laatste optie kan een apparaat worden gerecycled, om de grondstoffen opnieuw te gebruiken."

"Als je een oude telefoon inlevert bij een inzamelpunt, kunnen wij daar 75 procent van de grondstoffen uithalen", zegt Van Eijck.

364 kilo goud

En die grondstoffen, dat zijn er nogal wat. In de Nederlandse smartphoneberg zit volgens het onderzoek van Fraunhofer zo'n 18 ton tin en 364 kilo goud. Alleen dat goud is al zo'n 35 miljoen euro waard, en zou genoeg zijn om bijna 73.000 trouwringen van te maken.

Ook andere zeldzame stoffen kunnen gewonnen worden uit oude telefoons, waaronder mineralen als kobalt. Stoffen waar steeds meer vraag naar is, en waarvan de winning op veel plekken grote schade doet aan het milieu. Of zoals Pothoven van Milieu Centraal zegt: "Een oude telefoon in je kast laten liggen in een tijd waarin grondstoffen steeds schaarser worden, is doodzonde. En hoe langer je hem laat liggen, hoe minder je er nog mee kan."

Als je telefoon 25 jaar oud is, is die vooral nog geschikt als museumstuk. Zoals de onverwoestbare Nokia 3310: