Hoe ongezond is het om (vaak) uit eten te gaan? Een diëtist legt uit

Foto: Unsplash

Een etentje buiten de deur is bijna altijd lekker, en het hoeft niet altijd ongezond te zijn. Toch is het goed om stil te staan bij hoe vaak je uit eten gaat en wat er dan op je bord ligt. Restaurants gebruiken meestal meer boter, olie en zout dan je thuis gewend bent en dat tikt best aan.

Is dat eigenlijk een probleem, of hoeven we ons niet al te veel zorgen te maken over wat we bestellen als we uit eten gaan? Metro spreekt hierover met diëtist Fleur Haarlem-Swinkels, die vaker tips geeft over gezond uit eten.

Of het eten in restaurants nu ongezonder is dan als je het zelf maakt, is niet echt vast te stellen, zegt Haarlem-Swinkels: „Het doel van een restaurant is nu eenmaal om smakelijk eten te verkopen. Het is zo lekker mogelijk bereid, tegen zo laag mogelijke kosten. De focus ligt op het behalen van voldoende omzet, niet per se op gezondheid.”

Ze vervolgt: „Thuis kun je zelf bepalen wat je bereidt en eventueel bewust kiezen voor gezondere ingrediënten. De meeste restaurants maken die afweging niet. Er is wel een opkomende trend van ‘gezonde’ of ‘hippe’ eetgelegenheden. Mensen bezoeken die plaatsen dan ook bewust, juist omwille van die gezondere maaltijden.”

Is het dan misschien slimmer om naar vegan-restaurants te gaan, als je je richt op gezonder eten? Haarlem-Swinkels: „Vegan of vegetarisch betekent niet automatisch gezond. Een frietje, of chips is bijvoorbeeld vegan, maar zeker niet gezond. Toch wekt de verpakking van sommige producten – bijvoorbeeld van sommige soorten chips – soms de indruk dat ze gezond zijn, terwijl ze dat niet per se zijn. Vegan zegt iets over de herkomst van ingrediënten, niet over de voedingswaarde”, benadrukt de diëtist.

Hetzelfde geldt volgens Haarlem-Swinkels voor bijvoorbeeld glutenvrij eten. „Veel glutenvrije producten, zoals glutenvrij brood, zijn juist meer bewerkt en bevatten vaak minder vezels dan bijvoorbeeld volkorenbrood. Het doel van een restaurant is simpel: lekker eten serveren zodat mensen terugkomen. Gezondheid is zelden de prioriteit, tenzij het juist hun unieke verkooppunt is.”

Haarlem-Swinkels zegt dat er in restaurants over het algemeen minder op gezondheid wordt gelet. „Voor veel mensen draait uit eten gaan om gezelligheid, gemak en smaak. Wat er achter de schermen gebeurt, weten consumenten vaak niet. Veel restaurants kopen kant-en-klare producten in die snel en gemakkelijk te bereiden zijn in de keuken. Doordat zelf eten vers te maken vaak arbeidsintensief is, kiezen restaurants voor kant-en-klare, diepgevroren versie van een leverancier, al gekruid en direct te gebruiken.”

Ze vervolgt: „Als je gerechten helemaal zelf maakt, wordt het vaak puurder en smaakvoller. Maar in de praktijk kiezen veel horecazaken voor gemak: kant-en-klare sauzen, samengestelde producten met meer bewerkingen en E-nummers. Dit geldt zeker voor fastfoodrestaurants zoals McDonald’s, waar snelheid en efficiëntie vooropstaan.”

Haarlem-Swinkels geeft vooral aan dat als je gezonder wilt eten, je in een restaurant vooral moet focussen op de dingen waar je zelf invloed op kunt uitoefenen. „Als diëtist adviseer ik bijvoorbeeld om zo min mogelijk zout toe te voegen aan je eten. De meeste mensen krijgen al voldoende zout binnen. In restaurants wordt op die manier eten vaak op smaak gebracht. Maar je kunt bijvoorbeeld vragen om frietjes zonder zout, of de saus apart laten serveren.”

Ook zegt Haarlem-Swinkels dat zelfs in wokrestaurants, het eigenlijk best simpel is om gezonde keuzes te maken. „Het hangt wel sterk af van wát je kiest. In sommige restaurants kun je makkelijk gezonde keuzes maken: veel groenten, een eiwitbron en een lichte saus. Maar kies je voor onbeperkt spareribs of pizza, dan ziet het er natuurlijk anders uit. Een maaltijdsalade of een gebalanceerde wokmaaltijd is dan wel een bewustere keuze.”

En hoe zit het met de calorieën in een maaltijd bij restaurants? Krijg je snel te veel binnen als je (vaak) uit eten gaat? Haarlem-Swinkels: „Persoonlijk gebruik ik het woord calorieën liever voorzichtig. Het heeft vaak een negatieve lading, maar het is alleen een maat van energie. Veel mensen denken: veel calorieën is ongezond. Dat klopt niet. Want je haalt ook calorieën, oftewel energie, uit gezonde voeding. Het gaat vooral om de keuze voor gezonde producten en de hoeveelheid energie die jouw lichaam nodig heeft.”

Wat Haarlem-Swinkels belangrijk vindt om te benadrukken: „Ga je drie tot vier keer per week uit eten en wil je afvallen, dan is het wél belangrijker om bewustere keuzes te maken. Maar ook dan blijft genieten voorop staan. Eten moet lekker zijn. Als je te streng bent voor jezelf, houd je het toch niet vol. Haar advies is daarom: blijf vooral genieten. Afvallen hoeft niet te betekenen dat je alles moet laten.”

Wil je gezonder eten of afvallen, dan is het volgens Haarlem-Swinkels vaak slim om te kiezen voor mager vlees in plaats van vettere opties. „Denk aan biefstuk; dat is rood vlees, maar wel relatief mager. Vaak wordt het wel in boter gebakken, maar het blijft een prima keuze binnen een gezond eetpatroon. Rood vlees wordt in de richtlijnen beperkt tot ongeveer 300 gram per week. Dat betekent niet dat je het moet vermijden, maar elke dag rood vlees is niet aan te raden. In die gevallen kan het beter zijn om een keer te kiezen voor vis of een vegatarische optie.”

Ga je af en toe uit eten, bijvoorbeeld één keer per maand voor een driegangendiner? Dan hoeft dat geen probleem te zijn – ook niet als je wilt afvallen. Maar ga je veel vaker, dan is een driegangen-diner volgens de diëtist misschien niet zo bewust.

Toch is het niet allemaal kommer en kwel als je op de lijn let. Er zijn veel manieren waarop eten in een restaurant juist gezond kan zijn. Een goede tip volgens Haarlem-Swinkels is om van tevoren het menu te bekijken. „Zo kun je alvast nadenken over wat je gaat kiezen, zonder dat je op het moment zelf honger hebt en alles ineens extra aantrekkelijk lijkt. Als je honger hebt, zijn je ogen vaak groter dan je maag. Je kiest dan sneller voor iets zwaars, waar je achteraf misschien spijt van krijgt. Natuurlijk mag je genieten, maar kies bij voorkeur iets waar je je ook ná de maaltijd goed bij voelt.”

Ze vervolgt: „Let ook op de groenten. Wat er op je bord ligt, is vaak veel minder dan wat je eigenlijk nodig hebt. Een goede richtlijn is: de helft van je bord zou eigenlijk uit groenten moeten bestaan, maar in restaurants is dat vaker de ‘garnering’. Vraag dus gerust om extra groenten erbij, dat is een eenvoudige manier om de maaltijd direct gezonder te maken.”

Dus: moet je je druk maken over wat je eet als je uit eten gaat? Haarlem-Swinkels is duidelijk: nee. „Het hangt vooral af van hoe vaak je uit eten gaat. Ook mag je best wat vaker naar dingen vragen. Je hebt misschien niet direct in de hand hoeveel olie er bijvoorbeeld gebruikt wordt, maar je kunt wel invloed uitoefenen op wát je eet.”

Een andere praktische tip: stop als je vol zit. „Veel mensen eten door omdat het zonde lijkt om iets te laten staan. Maar je hoeft niet alles op te eten, de porties kunnen namelijk wel vaak groot zijn. Vraag gewoon om een doggybag en neem de rest lekker mee voor de volgende dag.”