‘Ik baal van de vriendenkeuze van mijn zoon’

Moeder: „Onze zoon is net dertien jaar en zit in de eerste klas van de middelbare school. Hij heeft op zijn nieuwe school zijn draai gevonden, dat ging heel voorspoedig. Ik ben het alleen niet eens met zijn vriendenkeuze. Hij is zelf rustig, maar de vrienden die hij kiest zijn rebels. In de zin van: vechtpartijtjes, illegaal vuurwerk afsteken, brutaal doen. Ik snap dat hij dit interessant vindt, maar ik baal als een stekker, want hoe beïnvloedbaar is hij? Ik heb onlangs benoemd dat ik het gedrag van die jongens niet zie zitten, maar hij zegt dat ze dat nu niet meer doen. Hoe meer ik afraad om met dit groepje om te gaan, des te aantrekkelijker hij het lijkt te vinden.”

Betrokken blijven

Angelique Boering: „Ik snap dat u bezorgd bent. Jongeren in deze leeftijd zoeken vaker risico’s op. In recent onderzoek gaf een op de drie ondervraagde tieners aan in het afgelopen jaar iets te hebben gedaan dat eigenlijk niet mocht. Het is een periode van identiteitsontwikkeling waarin ze gaan experimenteren met grenzen, en gevoelig zijn voor leeftijdgenoten die dat ook doen.

„Jongens laten vaker risicovol gedrag zien dan meisjes, maar dat hangt ook af van hun temperament.

„Hoewel vriendschappen in deze fase aan betekenis winnen, blijft u een belangrijk rolmodel voor uw zoon. Toon interesse in zijn vriendschappen zonder die af te wijzen. Als uw zoon de ruimte voelt om openlijk te delen wat hij meemaakt, zal hij beter bestand zijn tegen groepsdruk. Ga wel in op de gevolgen van het gedrag voor hemzelf en anderen, en stel duidelijke grenzen in wat u toelaatbaar vindt. Tieners kunnen niet altijd de gevolgen van hun acties overzien.

„Meestal neemt dit risicovolle gedrag na de tienertijd weer af. Vertrouw erop dat uw zoon met uw steun leert om zijn eigen weloverwogen keuzes te maken.”

Gedrag loskoppelen

Stijn Sieckelinck: „De brugklas is een belangrijke overgangsfase in de ontwikkeling van kinderen. De behoefte om sociaal geaccepteerd te worden neemt toe, net als de noodzaak om afstand te nemen van thuis om de eigen individualiteit te vormen.

„In dat licht is het niet gek dat uw zoon andere vrienden zoekt om met andere kanten van zichzelf te oefenen. U ziet het goed dat de vrienden die u afraadt voor uw zoon juist aantrekkelijker worden; hij moet immers zijn autonomie bevechten ten opzichte van het gezin waaruit hij komt, om uit te groeien tot een zelfstandige volwassene. Foute vrienden komen daarin goed van pas.

„Daardoor speelt u in het verhaal van uw kind nu even geen hoofdrol, maar wel een hele belangrijke bijrol. Die kunt u glans geven door oprechte betrokkenheid te uiten bij zijn keuzes. Koppel het gedrag van uw zoon los van zijn vriendschappen. Vraag hem nieuwsgierig wat die jongens betekenen voor hem? Spreek geen oordeel uit, hij heeft de keus met wie hij omgaat.

„Probeer ook uit te zoeken wat hij precies aantrekkelijk vindt aan het vervelende gedrag: is het ’t stiekeme ervan, of gaat het om lef tonen, of is het de technische kant van dat illegale vuurwerk?

„Betrokkenheid toon je ook door duidelijke grenzen te stellen. ‘Op het moment dat wij horen dat jij anderen pijn doet, bijvoorbeeld met vechten of vuurwerk, ga je een belangrijke grens over.’ Mocht het zover komen, verbind daar dan een betekenisvolle sanctie aan, zoals een inspanning leveren voor de buurt die opgeschrikt wordt door het vuurwerk.”

Angelique Boering is als ontwikkelingspsycholoog verbonden aan de afdeling Preventie Jeugdhulp van de Universiteit van Amsterdam. Stijn Sieckelinck is opvoedfilosoof en lector jongerenwerk aan de Hogeschool van Amsterdam.