Vilma Fuentes: Sebbag: Terug naar kannibalisme?

V

echte alchemist, Georges Sebbag transformeert het lezen van een droog onderwerp als de wereldwijde overbevolking tot een vermakelijke en plezierige ervaring. Als een van de laatste figuren van het surrealisme legt Sebbag een verbindende schakel tussen overweldigende statistieken en de evocatie van inspirerende en geïnspireerde teksten uit de surrealistische beweging.

De duizelingwekkende, steeds toenemende aantallen worden onvoorstelbaar. De menselijke geest kan zich inderdaad 10, 20, 100, 100.000 mensen voorstellen en visualiseren, maar welk brein kan zich 5 of 6 miljard mensen op aarde voorstellen? De raadselachtige vraag die natuurlijk opkomt, opgeroepen door T.S. Eliots vers in The Waste Land: "Ik had nooit gedacht dat er zoveel mensen de Theems zouden oversteken / Zoveel dat de dood ze zou nemen." Een vraag die het aantal levenden en doden in twijfel trekt, en probeert te bepalen welke het grootst is.

"Rond 1980", schrijft Georges Sebbag in zijn boek "Mensen, problemen met mensen? Berichten over overbevolking?" , "werd ik me ervan bewust dat de planeet overbevolkt was en dat deze enorme factor de mentaliteit en de orde van de samenleving zou verstoren. Veertig jaar later is de mensheid niet opgehouden te groeien en zich te vermenigvuldigen. Ze ging van 4,6 miljard naar 8 miljard individuen. Twee gelijktijdige fenomenen kenmerkten deze periode: enerzijds de globalisering van de economie en de opkomst van consumentenproducten; anderzijds de verwoesting van een groot aantal levende soorten, de toename van lucht-, land- en watervervuiling, en, als bonus, een dosis door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde."

In dit helderziende essay over de bevolkingsexplosie vermijdt Sebbag de alarmerende uitroepen van een van die onheilsprofeten. Sebbag beperkt zich tot het beschrijven van de huidige toestand van de planeet en het delen van zijn gedachten, altijd geïnspireerd door zijn passie voor literatuur en surrealisme. Van Petrarca, "het leven is kort, de tijd wordt in zachte stapjes uitgewist", tot de surrealisten en Malthus, observeert Sebbag de transformaties in menselijk gedrag veroorzaakt door overbevolking. Maar weten dat we met 8 miljard inwoners zijn, betekent niet dat we het begrijpen. Zijn gebruik van humor, ondersteund door Swift, stelt de auteur van "Humains, trop d'humains? " in staat om moeilijk te bevatten figuren te benaderen.

“André Breton gaf Jonathan Swift (1167-1745), ‘een surrealist vanwege zijn slechtheid’, de eer om zijn Anthologie van Zwarte Humor te openen, waarin hij niet vergeet het Modest Proposal te reproduceren om te voorkomen dat de kinderen van de armen in Ierland onder de hoede van hun ouders en hun land komen, en om ze van openbaar nut te maken… Swift merkt op dat de straten van Dublin, net als de landwegen, overladen zijn met ‘bedelaars gevolgd door drie, vier of zes kinderen in lompen, die de voorbijgangers lastigvallen die om aalmoezen vragen.’” Om te voorkomen dat arme kinderen gaan bedelen, dieven worden of door gebrek aan werk in ballingschap gaan, maakt Swift een verstandige berekening. Uit een Ierse bevolking van anderhalf miljoen zielen schat hij dat er jaarlijks 120.000 kinderen geboren worden uit arme ouders. De humorist besluit met een stelling die geen bezwaar zou moeten oproepen… Een goed gevoede baby van één jaar oud vormt een heerlijke en gezonde maaltijd, of hij nu gekookt, geroosterd, gestoomd of gebakken is, hij zal de geneugten van de rijken zijn. Zo'n 100.000 kinderen zouden aan hun tafels kunnen worden gezet, terwijl er 20.000 gereserveerd zouden kunnen worden voor de reproductie van deze lekkernijen.

Misschien is kannibalisme wel ons lot, zodra de menselijke verzadigdheid op aarde is bereikt. Wat kunnen we, nu de flora en fauna uitgeput zijn, anders eten dan één van onze medeschepselen?

Georges Sebbag is verzonken in een spookachtig universum en is niet in staat zich schaduwen en getallen voor te stellen. Hij benadrukt hoe belangrijk het is om onszelf te begrijpen als individu te midden van de grote getallen, om zo weer toegang te krijgen tot een tijd die de onze is.

[email protected]