José Cueli: Oorlogen en de dubbelganger

F

Reud vertelt ons over de dubbelganger:

“We worden dus allereerst geconfronteerd met het thema van de dubbelganger – of het andere zelf – in al zijn variaties en ontwikkelingen; dat wil zeggen, met het verschijnen van personen die, vanwege hun verschijning, op gelijke wijze als identiek moeten worden beschouwd, met de intensivering van deze relatie door de overdracht van psychische processen van de ene persoon op zijn dubbelganger – wat we telepathie zouden noemen – zodat de een deelneemt aan wat de ander weet, denkt en ervaart; met de identificatie van de ene persoon met de andere, zodat ze de controle over hun eigen ego verliezen en hun eigen ego vervangen door het ego van de ander; dat wil zeggen, een splitsing van het ego, een deelname aan het ego, een substitutie van het ego; tenslotte, met de voortdurende terugkeer van overeenkomsten, met de herhaling van dezelfde gelaatstrekken, karakters, lotsbestemmingen, criminele handelingen, zelfs dezelfde namen in opeenvolgende generaties.”

De dubbelganger verdwijnt niet met het primaire protonarisme, maar krijgt in de latere stadia van het ego nieuwe inhouden, zoals we later zullen aantonen.

“Het sinistere karakter kan enkel te danken zijn aan het feit dat de –dubbel– een formatie is die behoort tot primitieve en overtroffen psychische tijdperken, waarin het ongetwijfeld een minder vijandige betekenis had.”

De dubbelganger is veranderd in een vogelverschrikker, net zoals goden in demonen veranderen wanneer hun religie ten onder gaat.

Déjà vu, Freud schrijft: Het unheimliche is eigenlijk niets nieuws, maar eerder iets dat altijd al vertrouwd is geweest voor het psychische leven en dat pas vreemd is geworden door het proces van verdringing. En deze verbinding, volgens welke het unheimliche iets is dat, nadat het verborgen was, zich heeft gemanifesteerd. Het unheimliche is dat soort angst dat dingen aantast die bekend en vertrouwd zijn .

Beide definities van het unheimliche worden onderzocht in relatie tot het fenomeen van de dubbelganger, castratieangst, de drang tot herhalen, de almacht van gedachten en de terugkeer van het verdrongene. Ik benadruk deze punten omdat ze vaak voorkomen in de analyses van patiënten met psychisch trauma.

Om verder te gaan op wat ik vorige week schreef: misschien verwijst de dood op de een of andere manier naar dat dubbele Freudiaanse oordeel dat ten grondslag ligt aan de gelijktijdigheid van toeschrijving en niet-bestaan, in een krankzinnig speculatief spel tussen almacht en oorspronkelijke hulpeloosheid, tussen hallucinatie en werkelijkheid, in de onophoudelijke zoektocht naar dat oorspronkelijke dat verloren is gegaan, in dat verhulde spel van verplaatsingen van dat oerobject naar de surrogaten in de externe werkelijkheid, het noodlottige en tragische worden van het bestaan ​​waarin we reizen als wezens die getekend zijn door tegenstrijdigheid in een scenario met een dubbele bodem, die altijd het spookachtige met zich meedragen dat hen langs de marges laat glijden, in de onrust van het zijn en niet-zijn.

Uiteindelijk lijkt de enige zekerheid te zijn dat de dood om ons heen loert, zich verbergt waar hij nergens anders is, en wij noemen het: de oorlogen die we meemaken.