Herinneringen aan de pandemie: sterfgevallen, opsluitingen en verboden in de roman van Mercedes Calzado

Iets meer dan vijf jaar en drie maanden na de start van de verplichte preventieve sociale isolatie (ASPO), afgekondigd vanwege de komst van de COVID- pandemie , lijkt dat tijdperk ver weg en vaag. De sporen van individueel en maatschappelijk lijden, veroorzaakt door zowel de ziekte als sommige van de maatregelen die zijn genomen om de verspreiding ervan te voorkomen, zijn echter overweldigend.

In 2021 werden al pandemiedagboeken en diverse ficties, verzameld in en door de duizeligheid van die waanzin, uitgebracht. Rustiger was het werk van Mercedes Calzado , Este verano que empieza otra vez (Moge deze zomer weer beginnen ). stelt ons in staat om, via fictie, het vertrek van een vader in die context te benaderen, om de details van het dagelijks leven van die tijd te herzien, dronken van angsten, overdaad aan informatie en verboden, en om in het tegenlicht een familiegeschiedenis te zien die, op een bepaalde manier, van iedereen kan zijn en tegelijkertijd uniek.

Zoals de Peruaanse schrijfster Katya Adaui in de proloog zegt, heeft Calzado's proza – een Conicet-onderzoeker, essayist en professor in de opleiding Communicatiewetenschappen aan de Universiteit van Buenos Aires – een 'lichte dichtheid'.

Zonder retoriek of hoogdravende frasen, maar ook zonder de oppervlakkigheid van veel hedendaagse romans die tekortkomingen en een gebrek aan leesvaardigheid verbergen onder de noemer minimalisme, speelt Este verano que empieza otra vez , vanaf de titel, met het idee om een heel toneel opnieuw in te stellen dat, op een bepaalde manier, nooit lijkt te hebben plaatsgevonden.

Of ja, maar dan als een nachtmerrie die werkelijkheid wordt. Hoe anders omschrijf je een periode vol doden, lockdowns, verboden op knuffels en kusjes, en berichten over het aantal besmette mensen op primetime televisie?

De roman, geschreven met een gepolijst en gedetailleerd realisme , bevat meerdere verhalen in één; aan de ene kant is er de reconstructie van de ziekenhuisopname van de vader van de verteller vanwege COVID, al tijdens de laatste golf van de pandemie; aan de andere kant is er de observatie van de innerlijke filigraan van een familie; en er is ook een asynchrone dialoog tussen de vertelstem en een lerares op een middelbare school, Miss Anselmo, die hardvochtig is en wantrouwend staat tegenover de capaciteiten van de verteller.

De vader van de verteller verschijnt in twee rollen : als de hoofdpersoon tijdens een laatste ziekenhuisopname vanwege Covid, en aan de andere kant als een sleutelfiguur in de kindertijd van de verteller, die haar midden juni in Buenos Aires leert zwemmen en paddleball speelt, haar Jack-beeldjes en chocolaatjes koopt en haar politiek uitlegt.

Er is ook de beschrijving van die rol in andere, zeer betekenisvolle details: de kaas- en hamsnacks na een hartaanval, een diagnose van diabetes, meer hartproblemen, leukemie, de biologisch onvermijdelijke erosie van de leeftijd, ongeacht hoeveel zelfhulpretoriek we ook maar geloven. En altijd weer die zin: "Ik kom hier niet onderuit."

Totdat hij in het ziekenhuis werd opgenomen vanwege het virus en, in tegenstelling tot eerdere gevallen, een geruststellende, optimistische boodschap ontving, een "Ik hou van je", aan zijn vrouw. Dit alles werd verzonden vanaf een mobiele telefoon, na verdoving en aansluiting op een beademingsapparaat.

Er zijn ook momenten waarop het katholieke geloof naar voren komt, of het nu gaat om de beschrijving van een afbeelding van de Maagd Maria in een ziekenhuis, of om de overpeinzingen van de verteller, die zegt dat wanneer haar vader in het ziekenhuis ligt, hem Rivotril, osteopathie, diverse pillen en Bachbloesems worden aanbevolen. Ze verzekert ons echter: "Niemand heeft me aangeraden om te bidden. Sommigen bidden voor mij."

Kort daarna voegde een buurvrouw de naam van haar vader toe aan haar WhatsApp-gebedsketen. Zoals bekend komt religiositeit in dramatische momenten naar boven, en als velen, zelfs als ze atheïstische studenten zijn, doen alsof ze in Gauchito Gil of Difunta Correa geloven, waarom zouden ze dan niet een beroep doen op de christelijke God of een heilige? Hoe dan ook, een roestvrijstalen beeld van Christus, vastgeklonken aan een doodskist, zal een onverwacht lot beschoren zijn.

De roman laat ons de dagen herbeleven waarin infectie en dood het alomtegenwoordige thema waren ; beelden van Guayaquil of Cochabamba, overvolle ziekenhuizen in Brazilië, het absurd overladen van onszelf met handdesinfecterende gel, de dagelijkse cijfers over infecties in het land, het kopen van een flesje water door een gat in een plastic gordijn dat de kiosken van de klanten scheidde. Deze caleidoscoop komt overal in de tekst terug.

This Summer, Let It Begin Again is een familieroman, ook in de zin dat hij herkenbaar is , met anekdotes die verschillende temperamenten weerspiegelen, mini-saga's tussen vader en dochter, en herkenbare locaties in Buenos Aires, zoals de Avenida Belgrano, Plaza Once, Calle Catamarca, Calle Deán Funes en Calle La Rioja. Het is ook een familieroman vanwege de middenklassegewoonten (dagelijks de krant lezen, een baan in de accountancy, ontspannen familievakanties).

Maar het kan gecategoriseerd worden als een medische roman , met als uniek kenmerk dat de vertelling niet wordt gedaan door een neurochirurg, een kinderarts of een verpleger. De stem wordt vertolkt door een familielid van de patiënt, een rol die soms irritant lijkt voor de gezondheidszorg, die doorgaans de beslissingen en timing van zowel de zieke als zijn of haar naasten vastlegt.

Het lezen van 'This Summer May It Begin Again' maakt een dubbele reconstructie mogelijk: die van die nachtmerrieachtige en enigszins begraven periode , hoewel de echo's ervan sterker dan ooit in het collectieve onderbewustzijn nagalmen; en die van een verhaal over familiebanden, zonder wrede afrekeningen of onthulde geheimen. De vloeiende, nooit abrupte prozastijl begeleidt het verhaal, waardoor we zowel de aspecten van het recente verleden als het universele en bijzondere dat in elke familie huist, en in elk verlies, kunnen verwerken.

Laat deze zomer opnieuw beginnen, van Mercedes Calzado (Delibooks).