Trump versus Xi Jinping: het culturele contrast achter een foto die meer zegt dan hij lijkt

De Amerikaanse president Donald Trump ontmoette donderdag zijn Chinese ambtgenoot Xi Jinping in de Zuid-Koreaanse stad Busan. Het was hun eerste persoonlijke ontmoeting sinds 2019. De ontmoeting, die plaatsvond in een context van grote geopolitieke en handelsspanningen, wakkerde de verwachtingen aan over de richting van de meest beslissende bilaterale relatie van de 21e eeuw.

Maar afgezien van de onderwerpen op de agenda – handel, regionale veiligheid en technologische concurrentie – trok een beeld dat tijdens de bijeenkomst werd vastgelegd de aandacht van de wereld: Trump die energiek gebaarde, terwijl Xi zijn onbewogen uitdrukking behield. Deze momentopname, los van het anekdotische karakter ervan, legt een diepgaand verschil vast tussen twee opvattingen over macht en leiderschap.

In de Chinese politiek is emotionele zelfbeheersing een essentiële deugd. Het tonen van buitensporige vreugde of zichtbare ergernis wordt gezien als een teken van gebrek aan discipline. Om deze reden handhaaft Xi Jinping – net als de meeste hoge functionarissen van de Communistische Partij – een serene uitdrukking en ingetogen lichaamstaal.

Volgens sinoloog Zheng Yongnian komt deze houding voort uit een politieke traditie die kalmte associeert met autoriteit: “De Chinese leider moet onveranderlijk lijken terwijl alles om hem heen verandert; sereniteit is onderdeel van de boodschap van macht.”

Het neutrale gezicht van Xi straalt dan ook geen koelheid uit, maar juist emotionele beheersing . Deze eigenschap is diepgeworteld in de Confucianistische filosofie, die gematigdheid, harmonie en stabiliteit als pijlers van goed bestuur beschouwt.

In de praktijk maakt deze beheersing van gebaren deel uit van een communicatiestrategie. Op het internationale toneel streeft Xi ernaar een beeld van standvastigheid en voorspelbaarheid uit te stralen, essentiële eigenschappen voor hedendaags Chinees leiderschap. Tijdens de ontmoeting in Zuid-Korea handhaafde de Chinese leider zijn karakteristieke houding: een rechte rug, zichtbare handen en een standvastige blik, zonder brede gebaren of formele glimlachen.

Beelddiplomatie is een van de belangrijkste instrumenten van de Chinese macht. Elke beweging en uiting van haar leiders wordt zorgvuldig gepland door het protocolteam van de Communistische Partij, dat lichaamstaal beschouwt als onderdeel van het politieke discours.

Tijdens de ontmoeting met Trump was Xi's sereniteit geen toeval: hij straalde stabiliteit, kalmte en gezag uit. De voormalige Amerikaanse president daarentegen straalde dynamiek, een leidende rol en spontaniteit uit. Twee tegengestelde, maar even berekende strategieën.

Xi Jinping probeert elk gebaar te vermijden dat als improvisatie of zwakte zou kunnen worden geïnterpreteerd. Zijn neutrale gezichtsuitdrukking is in werkelijkheid een uiting van controle . In het Chinese politieke systeem vertegenwoordigt de leider de continuïteit van de staat; zijn houding moet daarom standvastigheid uitstralen, zelfs te midden van spanningen.

Donald Trump daarentegen komt uit een politieke en mediaomgeving waar expressiviteit zich vertaalt in leiderschap . Getraind in televisie en zakenwereld, heeft hij een communicatiestijl geperfectioneerd die gebaseerd is op gebaren, het gebruik van handen en overdreven gezichtsuitdrukkingen om de scène te domineren.

In de Amerikaanse politieke cultuur wordt dergelijke theatraliteit gezien als charisma. Kiezers associëren het met zelfvertrouwen en energie. Trump ging tot het uiterste: op conferenties, topbijeenkomsten of debatten gebruikt hij zijn lichaam als instrument van visuele kracht.

Op de foto met Xi maken zijn gebaren en voorovergebogen houding hem tot een actieve protagonist. Voormalig FBI-agent en expert in non-verbale communicatie Joe Navarro legt uit dat Trump "zijn lichaam gebruikt als instrument van sociale dominantie: hij dringt de ruimte binnen, wijst met zijn vinger en probeert de visuele focus te beheersen."

In die zin fungeerde de hereniging in Zuid-Korea ook als een politiek podium : Trump trad, zoals altijd, op voor de camera's, Xi daarentegen bleef binnen het diplomatieke script.

De verschillen beperken zich niet tot persoonlijk temperament. Ze weerspiegelen ook verschillende politieke en diplomatieke modellen.

In China is het protocol hiërarchisch en rigide. Spontane gebaren worden gezien als onzorgvuldigheid en internationale bijeenkomsten verlopen volgens een nauwgezet script. In de Verenigde Staten daarentegen wordt natuurlijkheid als een deugd beschouwd: oogcontact, een brede glimlach en een open lichaamstaal zijn tekenen van benaderbaar leiderschap.

Daarom probeert Xi, terwijl Trump de krantenkoppen probeert te halen, ze te vermijden. Voor de een is de ontmoeting een mediaspektakel, voor de ander een institutionele daad.

De officiële foto's van de twee leiders worden even grondig geanalyseerd als hun verklaringen. Op de foto die na de ontmoeting werd vrijgegeven, lijken de vlaggen van China en de Verenigde Staten in evenwicht, maar hun lichamen niet: Trump maakt gebaren, Xi blijft roerloos. Elk van hen versterkt zijn verhaal aan de wereld.

Voor Trump bevestigt dat beeld zijn rol als dominante figuur op het wereldtoneel, een leider die het initiatief neemt en kracht uitstraalt naar zijn tegenhanger. Voor Xi straalt datzelfde beeld iets anders uit: de sereniteit van iemand die zijn stem niet hoeft te verheffen om macht te tonen.

Het verschil wordt ook weerspiegeld in de verdeling van de ruimte. Xi neemt met zijn rechtopstaande houding het visuele centrum in; Trump doorbreekt de symmetrie door naar voren te komen. Het is de botsing tussen de politiek van het spektakel en de politiek van het evenwicht .

Vanuit politiek psychologisch perspectief belichaamt Trump het archetype van de charismatische leider, die onmiddellijke aandacht en goedkeuring zoekt. Xi daarentegen vertegenwoordigt institutioneel leiderschap, dat stilzwijgend gezag vooropstelt.

Terwijl de een empathie zoekt via lichaamstaal, vermijdt de ander dat bewust. Beiden begrijpen de symbolische impact van hun imago, maar gaan daar op tegengestelde manieren mee om: Trump richt zich op media-impact, Xi op diplomatieke consistentie.

Interculturele communicatiespecialist Erin Meyer vat het verschil als volgt samen: "In het Westen wordt autoriteit gedemonstreerd door te spreken; in het Oosten door te zwijgen."

De bijeenkomst van dinsdag in Zuid-Korea vond plaats tegen een achtergrond van hernieuwde handelsspanningen tussen de twee landen, het debat over het gebruik van kunstmatige intelligentie en het geschil over invloed in de regio Azië-Pacific.

Het was de eerste keer dat de twee leiders elkaar ontmoetten sinds hun laatste ontmoeting in 2019, in de marge van de G20-top in Osaka. Destijds werd de bilaterale relatie gekenmerkt door de handelsoorlog en de technologische sancties die Washington had opgelegd.

Tegenwoordig is de context niet minder complex: terwijl de Verenigde Staten hun allianties in de regio versterken, breidt China zijn economische en militaire aanwezigheid uit. De ontmoeting werd daarom gezien als een poging tot détente, hoewel de beelden een ander verhaal lijken te vertellen: Trump oogt energiek, Xi onverstoorbaar.

In de hedendaagse politiek is beeld een taal. Elk gebaar – of de afwezigheid ervan – communiceert een boodschap aan het publiek en de markt.

Trump ziet hem als acteur; Xi als strateeg. Daarom wordt zelfs een foto een symbolisch strijdtoneel.

Analisten zijn het erover eens dat Xi Jinpings leiderschap berust op controle en voorspelbaarheid, terwijl Trump gedijt op chaos en zichtbaarheid. Beide vertegenwoordigen, vanuit hun extremen, de spanning tussen twee modellen van wereldmacht die ons tijdperk kenmerken.

De beelden die in Zuid-Korea zijn vastgelegd, tonen geen desinteresse of kilheid, maar strategie . Xi Jinping belichaamt een diplomatie die kalmte boven gebaren stelt; Donald Trump een diplomatie die gedijt op spektakel.

Op het wereldtoneel zijn beide stijlen functioneel voor hun respectievelijke publiek:

• Voor China is controle synoniem met legitimiteit.
• Voor de Verenigde Staten is expressiviteit een symbool van leiderschap.

En terwijl de een de geschiedenis wil overstijgen, wil de ander de huidige media domineren.

De ontmoeting tussen Trump en Xi Jinping in Zuid-Korea markeerde niet alleen de terugkeer van het directe contact tussen twee machten die op gespannen voet met elkaar stonden, maar ook een botsing van politieke en culturele filosofieën die tot uiting kwamen in lichaamstaal.