Strandvakantie in Puglia? Maak een tussenstop in Nardò, de verborgen parel van Salento.

Het ligt niet direct aan de kust, noch tussen de namen die tussen de strandlakens en de drukke aperitieven op het strand opduiken. Maar je hoeft je alleen maar om te draaien en je instinct te volgen in plaats van je navigatiesysteem, en daar is het: Nardò (visitnardo.it), ten zuiden van Lecce, richting de Ionische Zee, in die uithoek van Puglia die van verre uitkijkt over de zee. Een stad waar de tijd stilstaat. Hier blijft alles stromen, met de discrete gratie die besloten ligt in de naam: Nar, wat in het Illyrisch water betekent. Hetzelfde water dat de tuinen van de Messapiërs (de stichters, vóór de komst van de Grieken, Romeinen en Noormannen) bevloeide en verhalen voortbracht. Zoals dat over de stier die met een stampende hoef een bron uit de grond deed ontspringen. Ter nagedachtenis aan deze legendarische geboorte staat de Fontein van de Stier, gebouwd in 1930, toen het Apulische aquaduct in de stad arriveerde, en gemaakt door de beeldhouwer Michele Gaballo uit Nardò. De ronde panelen aan de zijkanten van het monument tonen het stadswapen en het embleem van de provincie Lecce, dat de oorspronkelijke fascistische insignes verving. Een zin uit het Zonnelied van Sint Franciscus van Assisi herinnert eraan hoe "nuttig, nederig, kostbaar en kuis" water is.

Van de Messapiërs tot het Apulische aquaduct

En als water de mythe heeft doen ontstaan, is het de bleke steen die vandaag de dag zijn verhaal vertelt. Je hoeft alleen maar het harmonieuze labyrint van het historische centrum te betreden om dit te beseffen: elke gevel, elk balkon, elke glimp lijkt een verhaal te bevatten. En het licht, als een stille medeplichtige, lijkt precies te weten waar het moet rusten. Piazza Salandra, voorheen bekend als Piazza delle Legne, is het zichtbare hart van deze betovering. Beschreven als "het mooiste barokke plein in het zuiden", is het een explosie van elegantie en geometrie, van goudkleurig carparosteen dat oplicht bij zonsondergang. De 19 meter hoge Toren van de Onbevlekte Ontvangenis, gebouwd door de inwoners van Nardò als een votiefgeschenk na de aardbeving van 1743, torent hoog in het midden uit en lijkt het komen en gaan van mensen en fietsen van bovenaf te beschermen. Rondom, als figuranten in een perfect decor, bevinden zich de Klokkentoren, het Palazzo della Pretura en de Sedile, de voormalige stadszetel, nu een informatiepunt, maar ooit de plek waar het lot van de stad werd beslist. Het sobere parallellepipedum, doorboord door ronde bogen, werd verrijkt met een harmonieus labyrint met rococo-invloeden in de bovengevel, met de beelden van San Gregorio Armeno in het midden, de aartsengel Michaël en Sint Antonius van Padua aan de zijkanten.

Die unieke architectonische details

Maar het zijn de details die Nardò werkelijk betoverend maken. In de glimmende stoeptegels, in de halfopen deuren, in de mignani, die kleine balkonnetjes met tralies waar vrouwen ooit ongezien het leven gadesloegen. Een gebaar van discretie dat boekdelen spreekt over het karakter van deze discrete plek.

Niet ver daarvandaan is de kathedraal van Santa Maria Assunta een symfonie van stijlen en tijdperken: gesticht in 1090 door de Benedictijnen op de plek van een basiliek uit de 8e eeuw, bewaart ze Byzantijnse en gotische fresco's, romaanse beuken en een barokke invloed die het interieur verrijkt. Maar het meest opvallend is de Kapel van het Kruisbeeld, waar de beroemde polychrome houten Zwarte Christus staat. Er wordt gezegd dat hij tijdens een Saraceense aanval tegen een deurpost werd geslagen: bloed gutste uit zijn gebroken vinger, waardoor de angstige plunderaars werden afgeschrikt. Legende of geloof, het doet er weinig toe: voor dat beeld ademt men een devotie die geen woorden behoeft. De kapel, begin 20e eeuw versierd door Pietro Piccolomini Lolli, een medewerker van Cesare Maccari, is een stille schatkamer van kunst en spiritualiteit. Niet ver daarvandaan onthult het Kasteel van Acquaviva, de huidige zetel van de gemeente, de nobele ziel van de stad. Het Apollo Filmfestival, een internationaal film- en literatuurfestival dat nu voor de derde keer plaatsvindt, vindt hier plaats van 22 tot en met 24 augustus en toont kunst in al haar vormen. Naast het kasteel ligt een van de oudste botanische tuinen van Salento: de Orto Botanico, de thuisbasis van zeldzame en inheemse soorten.

Musea die het verhaal van het verleden vertellen

Voor wie het verleden graag met nieuwe ogen ontdekt, zijn twee musea een bezoek waard. Het Prehistorisch Museum, gehuisvest in het voormalige Franciscaner klooster, biedt een reis door de tijd die zo'n 75 miljoen jaar geleden begint met een verzameling fossiele vissen uit het late Krijt en een schildpad. Het herbergt ook de oudste resten van de Homo sapiens in Europa. Ook een bezoek waard is het Museum van Herinnering en Gastvrijheid, gehuisvest in een voormalig schoolgebouw en ontworpen door architect Luca Zevi. Hier worden de resten bewaard van Joodse Holocaustoverlevenden die hier tussen 1944 en 1947 werden opgevangen. Muurschilderingen, foto's en brieven: een ontroerend getuigenis van de solidariteit tussen lokale bewoners en vluchtelingen.

Maar Nardò is ook eigentijds, levendig en springlevend te midden van de straten, met grassroots culturele projecten. Dit is te zien aan Insolita Comune, een multidisciplinaire ruimte verspreid over binnenplaatsen, terrassen en kleine kamers, ontworpen door Alessandra Martino en Silvia Priore om een gemeenschap van kunstenaars en kunstenaars te huisvesten, met meubels, mode en ambachten. Aan de Via De Michele komt u bij Sutta, een kunstlaboratorium met een stedelijke, retro-uitstraling, dat in de jaren 70 ook dienst deed als repetitieruimte voor muziek (Rita Pavone en Edoardo Vianello zouden hier hebben opgetreden). De tentoonstelling "Progetti" van kunstenaar Francesco Levi, te zien in Galleria SpazioArrivabene 2 in Mantua, is momenteel geopend tot september: uitgesneden teksten, geschilderde penseelstreken en gezichtsloze menselijke silhouetten worden vliegers, bomen en wolken, in een visuele wereld waar alles nog kan transformeren. Een paar meter verderop opent Susu, het poëtische terras, waar de door Mirella Borgocroce samengestelde Insolita Rassegna tot leven komt: ontmoetingen met schrijvers onder de sterrenhemel en uitzicht op de daken.

Zomerevenementen

En als u van schilderen houdt, kunt u tot 15 augustus in de kerk van San Trifone gratis de tentoonstelling "Faces from the World" bezoeken, een solotentoonstelling met schilderijen van Vittorio Tapparini, geboren in Lecce. Vijfentwintig werken, olieverf op doek, vieren vrouwen in een popstijl, soms vintage, met verwijzingen naar Frida Kahlo en Picasso, levendige kleuren en gezichten die lijken te spreken van aspiraties, reizen en dromen. Van 20 augustus tot en met 20 september staat de tentoonstelling "My Landscape" centraal.

Een paar kilometer verderop bereikt u de kustlijn, waar zandvlakten worden afgewisseld met kliffen die begroeid zijn met mediterrane vegetatie. Santa Maria al Bagno, met zijn Quattro Colonne – eeuwenoude wachttorens – die lijken te komen uit een maritiem sprookje, is een kleine, afgelegen baai. Het water is bekroond met de Blauwe Vlag, de sfeer is ontspannen en de elegantie wordt versterkt door de details: oude pastelkleurige huizen, bars met tafeltjes op de pier, een betoverende rust. Santa Caterina is wilder, met zijn hoge kliffen en verdedigingstorens die je eraan herinneren hoe deze zee ooit als grens diende. De vegetatie geurt naar rozemarijn, mirte en mastiek; het water is helder en elke hoek lijkt perfect om even te stoppen en te kijken. Meer is er niet nodig.

De zeer nabije kust en de nabijgelegen

Voor wie met kinderen reist of een rustiger dagje zoekt, is er Sant'Isidoro, met zijn goudgele strand beschut door een klein eilandje dat de golven dempt. Van hieruit vertrekken ook excursies langs de kust en richting Torre Squillace.

Maar de onmisbare stop voor natuurliefhebbers in al haar facetten is het Regionaal Natuurpark Porto Selvaggio. Een paradijs van meer dan 500 hectare dennenbos, schaduwrijke paden, in de rotsen uitgehouwen baaien en prehistorische grotten zoals de Grotta del Cavallo, waar de oudste resten van de Homo sapiens in Europa werden ontdekt. U kunt er wandelen tussen dennenbomen en in stilte, snorkelen in het kristalheldere water. Op de top waken de Torri dell'Alto en de Torri di Uluzzo als stenen schildwachten over het ongerepte landschap. Op 16 augustus, wanneer de laatste vallende sterren voorbijtrekken, kunt u deelnemen aan de speciale nachtelijke excursie "Portoselvaggio en de Sterren": drie kilometer tussen hemel en verlangens, onder begeleiding van een deskundige stem die botanie, astronomie en mythologie met elkaar verweeft.

Iets zuidelijker, richting Gallipoli, worden de tinten tropisch. Bij Punta della Suina, toepasselijk de "Caraïben van de Ionische Zee" genoemd, varieert de zee van smaragdgroen tot turquoise, en de twee kleine baaien met fijn zand worden omlijst door jeneverbessen, wilde lelies en geurig struikgewas.

Praktisch advies

En 's avonds, na een dagje eropuit, kunt u heerlijk ontspannen in een van de vele bars en restaurants. Op een steenworp afstand van Piazza Salandra serveert het familiebedrijf Antica Trattoria Salandra orecchiette, gefrituurde octopus, spaghetti met mosselen, puree van tuinbonen en witlof, gevulde courgettebloemen en een warm, huiselijk welkom. Mis de Amarissimo niet, een ambachtelijke likeur uit Salento met een sterke, wilde smaak, gemaakt met mediterrane kruiden.

Voor accommodatie is de ideale optie een van de vele omliggende masseria's of een huis in het hart van het historische centrum met een ziel. Zoals Casa Vico Moline (op Airbnb): een vintage toevluchtsoord uit de jaren 70 met een groot terras met uitzicht op de torenspits van de Onbevlekte Ontvangenis. Het Relais Monastero Santa Teresa daarentegen is een soort "albergo diffuso" (een hotel verdeeld over meerdere gebouwen): de kamers zijn verdeeld over drie gebouwen, ooit bewoond door talloze illustere figuren uit de adel van het Koninkrijk Napels, de Beide Siciliën en de kerkelijke wereld. Op de begane grond van het Sambiasipaleis – voorheen het Santa Teresaklooster – kunt u zich in de grote, met fresco's versierde zalen verliezen in een boek uit de internationale bibliotheek.

Nardò dringt zich niet op. Het onthult zichzelf. En als je het eenmaal ontdekt hebt, blijft het je bij. Zoals bepaalde zomerliefdes die tot ver in de herfst en zelfs daarna kunnen duren.