Game Over voor het Westen: De EU buigt voor de VS op het gebied van tarieven, Europa geeft zich over aan Trump

Overgave, capitulatie, buigen: het zijn slechts enkele van de woorden die de afgelopen uren zijn gevallen. Zelfs de immer voorzichtige Franse premier François Bayrou sprak expliciet over onderwerping. Dit gebeurde in de weinig suggestieve setting van het Turnberry Golf Club Resort in Schotland, waar Trump besloot eindelijk de bal in de hole te slaan in een handelsoorlog die eenzijdig was verklaard tegen de halve wereld, en vooral tegen zijn natuurlijke bondgenoot, Europa. Europa lijkt zich opnieuw te schikken, ondanks steeds timidere verklaringen aan de vooravond van internationale topconferenties waarin het een strategische autonomie claimt die het blijkbaar niet kan uitoefenen. En dat doet het zelfs door een bezoek te brengen aan het landgoed van een Amerikaanse president in het buitenland, waarmee het protocollen ondermijnt die uiteindelijk politiek en dus recht zijn.

Het lijkt erop dat Ursula von der Leyens enige succes erin bestond dat ze direct naast de Amerikaanse tycoon zat, zichzelf na maandenlang worstelen om een afspraak in Washington te bemachtigen als enige gesprekspartner opstelde en zich een gefragmenteerde onderhandeling voorstelde, waarbij elk land rechtstreeks met de VS sprak en wachtte op imperiale gratie om ad hoc korting te bieden. Deze aanpak werd aanvankelijk bepleit door Meloni, die zich ondoordacht had opgeworpen als bruggenhoofd met Trump : minder Europees dan de Europeanen, meer pro-Atlantisch dan de pro-Atlanticisten, niet langer de underdog maar het hondje van het Witte Huis. Al het papierwerk dat nodig was om zichzelf voor de lawine te behoeden, maar zo liep het niet helemaal af. Het eindresultaat was één enkele onderhandeling, maar de uitkomst was rampzalig. Dit omvatte een postume rechtvaardiging voor de tarieven door een steeds eerbiediger voorzitter van de Europese Commissie: " We hebben een handelsoverschot, de Verenigde Staten hebben een tekort en we moeten het evenwicht herstellen." Dat brengt haar meteen in de ‘Rutte-modus’, de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO, die nu min of meer als een Trump- medewerker spreekt zonder ook maar de moeite te nemen om als zodanig over te komen.

Het tarief van 15 procent werd door minister van Economie Giorgetti als een rode lijn beschouwd, hoewel de 10 procent al grote onrust had gewekt bij de vakbonden en Confindustria, die 118.000 banenverlies voorspelden . Vandaag zitten we op 15 procent, terwijl de farmaceutische industrie nog moet onderhandelen en de mode- en agrovoedingsindustrie aanzienlijk worden getroffen. En dan is er nog de metaalverwerkende sector, waar de FIOM (Italiaanse Federatie van Metaalverwerkende Fabrikanten) nu een exportrisico van ongeveer € 30 miljard meldt. We zullen Trumps wapens en gas kopen, voor een totale waarde van meer dan € 600 miljard voor de eerste en € 750 miljard voor de laatste: iets dat meer op afpersing lijkt dan op zakendoen. Het doel van de VS is om de handelsbalans te herstellen en Amerika te herindustrialiseren, deels met het geld van Europeanen die zullen investeren en hun bedrijven naar hun grondgebied zullen verplaatsen. Het lijdt geen twijfel dat Trump dit Schotse weekend zal afsluiten met een succes dat minstens vergelijkbaar is met de 5 procent verhoging die hij in de militaire uitgaven bij de NAVO heeft weten te bewerkstelligen. Dit toont aan dat het gebruik van de stok tegen zijn Europese bondgenoten momenteel werkt. En het maakt niet uit dat ze snel geïrriteerd raken door zijn verbale excessen; dit is gewoon "fuina" voor binnenlandse doeleinden: het resultaat is belangrijk, en als je de handelsoorlog wint zonder er zelfs maar aan mee te doen, betekent dit dat jij degene bent die aan het hoofd van de tafel zit.

Het is niet vergezocht om te denken dat dit spel paradoxaal genoeg juist degenen zal versterken die, meer dan wie dan ook, geloofden dat de onderhandelingen helemaal niet moesten plaatsvinden, dat de teruggang in de handel landen zou versterken, en dat Trumps schokgolf omarmd moest worden omdat het de crisis van de Europese instellingen zou versnellen tot ze volledig waren vernietigd. Namelijk het soevereine rechts, dat de problemen probeert op te lossen die het zelf heeft gecreëerd en aangewakkerd. Altijd aan de kant van de oplossing, na chaos te hebben gecreëerd. Wie heeft de Europese onderhandelingen als eerste ontwapend? Trumps vrienden. Wanneer Meloni naar het Witte Huis gaat en in haar inleiding de belastingheffing op big tech van het menu schrapt, zegt ze in feite dat ze heeft besloten om met gebonden handen te onderhandelen. Ze schrapt wat de tycoon het meest pijn doet, ook vanuit het perspectief van het blok van economische belangen dat hem tijdens de presidentsverkiezingen steunde en financierde: multinationals die enorme winsten maken in Europa en tegelijkertijd lagere belastingtarieven betalen dan een gemiddelde metaalbewerker. De nederlaag schuilt hier in: het volledig accepteren van het Amerikaanse standpunt en het simpelweg uitvoeren ervan, de boodschap uitdragen dat de overeenkomst uiteindelijk 'eerlijk' is, en wachten tot de nacht voorbij is, want over drie jaar is er een andere president.

Het lijdt geen twijfel dat dit een verontrustende logica is, vooral omdat Europa's besluit om de " Green New Deal" te verlaten en terug te keren naar de "War New Deal" de afhankelijkheid van zijn Amerikaanse bondgenoot accentueert. Het laat het permanent in je huis achter als een onwelkome maar noodzakelijke gast, die je alles vergeven kan worden, inclusief het niet opmaken van zijn lakens en het laten liggen van zijn vuile was. Hier ontstaat de valkuil van onderdanigheid. Dit is geen simpele onderdanigheid, maar het ontbreken van een alternatieve visie op economie en internationale betrekkingen. Trump won deze uitdaging omdat hij wist dat Europa niet zou reageren door zich elders open te stellen, te beginnen met Latijns-Amerika en Azië. En hij weet dat een Unie die de-industrialiseert en zich richt op werkgelegenheid met een lage toegevoegde waarde een definitieve schok kan veroorzaken voor de Europese samenlevingen. Dat blijft Trumps ware doel, zijn ideologische achterban : alles wat multilateralisme is vernietigen, een buitenlands en handelsbeleid herstellen dat puur gebaseerd is op machtsverhoudingen en dat internationaal recht en diplomatie degradeert tot een bijzaak uit het verleden. Het is geen toeval dat er bijna niemand praat over de vijftigste verjaardag van de Conferentie van Helsinki , terwijl we druk bezig zijn bij te dragen aan een wereldwijde wanorde die de theologie van oorlog als middel tot redding niet langer uit de weg ruimt.

We zijn hier, we moeten het Europese project opnieuw redden van degenen die het interpreteren als politiek "neutraal", weinig meer dan een grote markt die voortdurend wordt blootgesteld aan vijandige aanvallen, waar budgettaire beperkingen worden opgelegd die een sociaal model vernietigen dat democratie en de inclusie van de lagere sociale klassen heeft gegarandeerd. Wat nodig is, is een moment van de waarheid, een beoordeling van deze krankzinnige jacht op Trumpisme, in de eerste plaats vanuit het perspectief van degenen die werken en produceren. Voor hen moet een echt "schild" worden ingezet op werkgelegenheid en lonen, vergelijkbaar met de maatregelen die tijdens de coronacrisis zijn genomen, toen compensatie, ontslagen, zelfs voor bedrijven met slechts één werknemer, en een ontslagstop werden ingevoerd. De binnenlandse vraag moet worden ondersteund , te beginnen met Italië – dat als exportmacht tot de landen zal behoren die het zwaarst door de handelsoorlog worden getroffen – waar deze zorg echter niet ligt bij Palazzo Chigi, dat het economisch beleid uitsluitend toevertrouwt aan de onzichtbare hand van de markt. En dus steekt het geen vinger uit om verlopen contracten te verlengen, versterkt het de sociale zekerheid niet, voert het geen minimumloon in en stopt het geen euro extra in sociale vangnetten. Met minder dan dit zal rechts een ondergang inluiden op de ruïnes waarvan het campagne zal proberen te voeren. Laten we voorbereid zijn.

*Parlementslid, leiderschap van de Democratische Partij

VAN

Arturo Scotto