De CPR's zijn onrechtmatig, want voor de Consulta schenden ze de vrijheid
De Consulta maakt een einde aan hypocrisie
De detentie van migranten kan niet plaatsvinden buiten de waarborgen van artikel 13 van het Handvest. Vanaf vandaag kunnen buitenlanders hun rechten doen gelden.
Van groot belang is de uitspraak in de zaak 96/2025 van het Grondwettelijk Hof , waarin uitspraak werd gedaan over de verwijzing van de Vrederechter van Rome in zijn beschikking van 17 oktober 2024 met betrekking tot de detentiemethoden in de CPR's . Het Hof, herinnerend aan zijn jurisprudentie inzake detentie in administratieve detentiecentra voor vreemdelingen (arresten nr. 212 van 2023, nr. 127 van 2022 en nr. 105 van 2001), maar ook aan zijn recente jurisprudentie (arrest nr. 22/2022) inzake de REMS (Residences for the Execution of Security Measures), benadrukt duidelijk dat " de detentie van vreemdelingen, als maatregel die de persoonlijke vrijheid aantast, dus niet kan worden genomen buiten de waarborgen van artikel 13 van de Grondwet, aangezien deze te wijten is aan de "andere beperkingen van de persoonlijke vrijheid" (9) en dat " de publieke belangen die betrekking hebben op de kwestie van immigratie in feite het universele karakter van de persoonlijke vrijheid niet kunnen ondermijnen, die, net als de andere rechten die de Grondwet onschendbaar verklaart, toekomt aan individuen niet als deelnemers aan een specifieke politieke gemeenschap, maar als menselijke wezens" (9).
Volgens het Hof " bestaat de door de verwijzende rechter aangeklaagde kwetsbaarheid met betrekking tot de absolute rechtsreserve bedoeld in artikel 13, tweede lid, van de Grondwet" omdat het, juist in overeenstemming met het voornoemde artikel 13, tweede lid, van de Grondwet, aan de " primaire bron" is om niet alleen de "gevallen" te voorzien, maar, althans in hun wezenlijke kern, de "manieren" waarop detentie de persoonlijke vrijheid van de onderworpene kan beperken". Dit is echter nooit gebeurd, omdat " de wetgever de positieve verplichting om de "manieren" voor de beperking van de persoonlijke vrijheid bij wet te regelen, niet is nagekomen, en daarmee de waarborgende functie ontloopt die de absolute rechtsreserve met betrekking tot de persoonlijke vrijheid vervult in artikel 13, tweede lid, van de Grondwet. De "manieren" van detentie worden momenteel namelijk onjuist (of helemaal niet) gereguleerd door regelgevende bronnen die geen kracht van wet hebben en vaak slechts door eenvoudige bestuursrechtelijke bepalingen" . De schaarse wetgeving die momenteel van kracht is, is daarom "volstrekt ongeschikt om op voldoende precieze wijze te definiëren wat de rechten zijn van personen die worden vastgehouden gedurende de periode – die overigens niet kort kan zijn – waarin hun persoonlijke vrijheid wordt ontnomen" (10). Wat moet er gebeuren? Op dit punt is het Hof duidelijk: de wetgever heeft de "onontkoombare plicht om een volledige regeling in te voeren die, in abstracto en in het algemeen, voor alle gedetineerden inhoud en methoden dicteert die de discretionaire bevoegdheid van de overheid afbakenen, zodat de detentie van vreemdelingen de eerbiediging van de fundamentele rechten en de menselijke waardigheid zonder discriminatie waarborgt" (11).
Waarom werd de grondwettelijkheidsvraag, die inhoudelijk zo goed onderbouwd was, dan niet-ontvankelijk verklaard, en wat gebeurt er nu? Het Hof herinnert zich, naar aanleiding van een soortgelijke uitspraak in de Rems, dat " de instrumenten van het oordeel over de constitutionele legitimiteit van wetten dit Hof niet in staat stellen het gebrek te verhelpen van een wet die de "manieren" van detentie van vreemdelingen in het CPR voldoende specifiek beschrijft en reguleert, aangezien er geen adequate oplossing in het rechtssysteem bestaat om de leemte te vullen die is ontstaan door de uitbreiding van verschillende wetgevingsregimes" . Kortom, het Hof kan de ernstig nalatige wetgever niet vervangen. Naar mijn mening had het Hof, juist omdat er fundamentele rechten op het spel staan, duidelijker kunnen concluderen dat detentie in de huidige regelgeving niet langer kan worden uitgevoerd . Hoe dan ook, het scenario dat zich nu na de uitspraak van het Hof voordoet, is dat van een ingrijpende wijziging in het systeem van vreemdelingendetentie.
Maar wat gebeurt er als de wetgever zijn verplichtingen niet nakomt en passief blijft, zoals helaas op andere gebieden is gebeurd? Op het gebied van sociale en politieke actie hebben verenigingen en politieke krachten vandaag de dag een impuls, maar ook een sterke plicht om op alle fronten op te treden, zodat er zo snel mogelijk een hervorming van de regelgeving plaatsvindt. Wat betreft de mensen die ondanks de ernstige lacune in de regelgeving worden vastgehouden, zij het met grote moeite, hebben het volste recht om op te treden om hun rechten te doen gelden, zoals het Hof zelf benadrukt in het laatste deel van zijn arrest . Als, zoals het Hof ons in zijn bepaling eraan herinnert, detentie niet kan worden toegepast buiten de waarborgen van artikel 13 van de Grondwet, kan het hele kader vanaf vandaag niet langer hetzelfde zijn als voorheen.
l'Unità
