De juwelendiefstal uit het Louvre is geen toeval, maar ‘een eenvoudig verhaal’

Over hetzelfde onderwerp:

Acht Napoleontische juwelen verdwenen zondag uit het Louvre : de tiara van Eugénie, de smaragden ketting en oorbellen van Marie-Louise, stukken van Marie-Amélie en Hortense's saffieren parure, evenals een relikwiebroche en een groot korsetjuweel. De diefstal, gepleegd in zeven minuten in de Galerie d'Apollon, waarbij gebruik werd gemaakt van een externe bouwplaats, heeft de kwestie van museumbeveiliging wereldwijd weer op de agenda gezet. De diefstal was ongetwijfeld gedurfd : de dieven wisten met een bouwkraan via een raam binnen te dringen zonder het perimeteralarm te activeren. Vervolgens vernielden ze een versterkte glazen vitrine zonder te worden onderschept.

"Wanneer dit soort dingen gebeuren, is er altijd sprake van een systeemfout, een fout ", vertelde Cristina Resti, kunstexpert bij Arte Generali en professor aan de Katholieke Universiteit, aan Il Foglio. "Maar de kans op een criminele gebeurtenis is nooit nul . Werk in uitvoering is altijd een cruciaal element dat het risico op diefstal en ongelukken vergroot. De brand in de Notre Dame is daar een voorbeeld van."

Maar waarom werden juist deze items gestolen? "Sieraden zijn aantrekkelijker", zegt de expert. "Kostbare voorwerpen zijn vooral interessant vanwege hun onderdelen. Zo werd bijvoorbeeld "America" ​​van Maurizio Cattelan, een toilet van 18-karaats goud, gestolen en is het goud waarschijnlijk omgesmolten. De dieven waren niet geïnteresseerd in de artistieke waarde van het werk, maar eerder in de kilo's goud die ervoor nodig waren: we hebben het over ongeveer 2 miljoen euro. De afzonderlijke onderdelen van een kostbaar artefact kunnen worden afgebroken, gedemonteerd en verkocht als stenen, niet als elementen van een kunstvoorwerp; dit bevordert de oplage en de verkoopbaarheid ." Een kleine diamant draagt ​​geen signatuur, een schilderij wel.

De belangrijkste werken vallen echter in een heel andere categorie: die van losgeld. "In mijn ervaring ben ik nog nooit een klant tegengekomen die steelt om thuis van een werk te genieten. Het is een Hollywoodmythe," zegt Resti. "In werkelijkheid dienen gestolen meesterwerken als onderhandelingsmiddel en om losgeld te verkrijgen. Er is geen waardering voor het werk zelf." Voorbeelden te over: Cellini's Zoutkelder, Caravaggio's Geboorte van Christus, vermist in Palermo, de diefstal uit het Isabella Stewart-Gardner Museum in Boston – Degas, Vermeer, Rembrandt – die de FBI herleidde tot de Amerikaanse maffia. "Een belangrijk schilderij versterkt de resonantie van de diefstal, en die resonantie verhoogt de onderhandelingswaarde," vat Resti samen. En dan belanden ze uiteindelijk op de plek waar je het het minst verwacht: zoals het geval is met de Van Gogh die in 2016 werd herontdekt in het huis van een maffiabaas in Castellammare di Stabia.

Het is logisch om je af te vragen wie dit verlies dekt. ​​Verzekering? Resti's antwoord zal velen verbazen: " Staatsmusea zijn niet verzekerd ." Volgens de expert kennen musea, omdat ze geen speculatieve intenties hebben en over een grote hoeveelheid activa beschikken, soms de specifieke economische waarde van hun collectie niet: "Ze vinden de verzekeringspremie te hoog voor de waardevolle objecten en kiezen ervoor om zich niet te verzekeren. Musea zijn alleen verplicht zich te verzekeren wanneer de werken worden uitgeleend: dat is het enige moment waarop een directeur de vraag naar de economische waarde overweegt."

Wat is de les die we kunnen leren van de roof van het Louvre? "Het museum is de plek waar cultureel erfgoed wordt beschermd, zodat toekomstige generaties het kunnen zien. En deze keer werkten de veiligheidsmaatregelen niet, net zoals ze in het verleden soms faalden in Italiaanse musea. Iedereen moet zich steeds meer voorbereiden om deze risico's te beperken", aldus de expert. Een waarschuwing die ook geldt voor bezittingen uit derde landen, zoals verschillende stukken die te zien zijn in het British Museum.

Kunstdiefstal treft hoe dan ook ook Italië: "We hebben een staat van dienst in de strijd tegen dit fenomeen", zegt Resti, verwijzend naar het Carabinieri Commando voor de Bescherming van Cultureel Erfgoed . Het Commando werd opgericht in 1969, een jaar vóór de UNESCO-Conventie, om de illegale handel in cultuurgoederen te voorkomen. Volgens hun jaarlijkse "Operationele Activiteiten"-rapport was er in 2024 een toename van 43,8 procent in illegale activiteiten. Er werden echter 80.437 objecten teruggevonden (verdeeld over antiek, paleontologische vondsten en archeologische vondsten) met een totale waarde van ongeveer 70 miljoen euro, en 2.804 namaakobjecten, met een geschatte marktwaarde van meer dan 300 miljoen euro.

Het Louvre blijft ondertussen het symbool van een paradox, of "een simpel verhaal" : zeven minuten om acht juwelen te stelen; minder tijd dan het kost om de veiligheidscontrole bij de ingang te passeren. Misschien is dit vandaag de dag wel het ware mysterie van de kunst.

Meer over deze onderwerpen: