Zelfmoord in gevangenissen: alle cijfers uit de waarschuwing van de Gevangenisobudsman, genegeerd door minister Nordio.

Sinds begin dit jaar zijn er meer dan 140 sterfgevallen in de gevangenis gemeld: 46 zelfmoorden (31,5%), 30 sterfgevallen door onbekende oorzaak (20,5%), 69 door natuurlijke oorzaken (47,3%) en één door een ongeval (0,7%). Dit zijn de cijfers – geregistreerd door het Department of Penal Administration (DAP) en bijgewerkt tot 31 juli – die staan in het laatste rapport van de Nationale Garant voor de Rechten van Personen die van de Vrijheid zijn Beroofd. Minister Nordio reageerde op het rapport door te stellen dat de gegevens goed zijn en geen reden tot ongerustheid geven . Hij adviseerde de Garant de zorgen niet te overdrijven en verwarring te voorkomen.

De Garant spreekt echter van een " zorgwekkende situatie: 294 zelfmoorden in totaal in vier jaar vertegenwoordigen een jaarlijks gemiddelde van 73,5 gevallen. De variatie tussen het dieptepunt van 2021 (59 gevallen) en het hoogtepunt van 2022 (84 gevallen) wijst op een stijging van 42% in één jaar tijd, vermoedelijk gevolgd door een stabilisatie of lichte daling in de daaropvolgende jaren." Volgens de Garant "moet het land er dringend aan werken om de tenuitvoerlegging van straffen niet alleen efficiënt en effectief te maken in termen van preventie, maar ook, en niet in tweede instantie, verenigbaar met zijn grondwettelijke grondslag, gebaseerd op de principes van menselijkheid, heropvoeding en de 'laatste redmiddel' detentie. Aan de andere kant zal de toch al onhoudbare situatie, zonder een significante vermindering van het aantal gevangenen en serieuze investeringen in externe strafrechtelijke handhaving en aanverwante vormen van sociale bijstand, alleen maar verergeren."

Van de 46 mensen die dit jaar zelfmoord pleegden in de gevangenis , waren er 44 mannen en 2 vrouwen. Wat hun nationaliteit betreft, waren 24 Italianen en 22 buitenlanders (uit 7 verschillende landen). " Hoewel buitenlanders slechts 31,56% van de gevangenispopulatie uitmaken, zijn ze betrokken bij ongeveer 47,8% van de zelfmoorden. Deze proportionele kloof ", aldus het rapport, " wijst op een aanzienlijk hoger zelfmoordrisico onder buitenlandse gedetineerden." De gemiddelde leeftijd van degenen die zelfmoord pleegden is ongeveer 42: een "alarmerend" cijfer is dat van de 22 gedetineerden jonger dan 39 jaar. Analyse van de juridische positie laat zien dat 24 van hen definitief waren berecht en veroordeeld, terwijl 17 in afwachting waren van hun eerste proces. Dit laatste cijfer is bijzonder significant - aldus het rapport - "omdat het de 'psychologische kwetsbaarheid' benadrukt die gepaard kan gaan met een eerste gevangeniservaring, vooral bij personen voor wie het 'vermoeden van onschuld' nog steeds geldt." Bovendien werden 16 zelfmoorden geregistreerd onder gevangenen met definitieve of gemengde straffen. Deze zelfmoorden vonden plaats tegen het einde van hun straf, met minder dan 3 jaar resterende straf.

Het onderzoek laat een complex beeld zien, waarin verschillende variabelen met elkaar verweven lijken te zijn: jongeren en de impact van detentie, het wachten op een eerste proces en sociale kwetsbaarheid (werkloosheid, dakloosheid en buitenlanders). Het naderen van het einde van een straf en overbevolking zijn cruciale factoren. De rode draad die alle risicofactoren voor zelfmoord verbindt, is onzekerheid en een verlies aan hoop voor de toekomst, wat leidt tot een onvermogen om ondraaglijke en kwellende mentale pijn te verdragen die elke andere optie dan de dood uitsluit, merkt de Garant op. In 2025 vonden er in 37 instellingen zelfmoorden plaats (ongeveer 20% van alle gevangenissen): 32 gevangenissen, vier detentiecentra en één werkhuis. "De concentratie in gevangenissen is bijzonder significant, aangezien deze faciliteiten voornamelijk onderdak bieden aan: mensen in afwachting van hun proces, mensen die veroordeeld zijn tot korte straffen en mensen in een fase van bijzondere psychologische kwetsbaarheid. Het feit dat 20% van de instellingen in 2025 minstens één zelfmoord registreerde, wijst op een systemisch probleem dat dringende en gerichte interventies vereist", benadrukt het rapport. Uit een analyse van de geografische spreiding van de 46 zelfmoorden blijkt ook dat er sprake is van een " aanzienlijke concentratie " in bepaalde delen van het land: de getroffen regio's zijn Lombardije (10 gevallen), Lazio (5 gevallen), Campanië en Sicilië (4 gevallen), Sardinië en Toscane (3 gevallen), Abruzzo, Calabrië, Emilia Romagna, Piëmont, Apulië en Veneto (2 gevallen), Basilicata, Friuli Venezia Giulia, Ligurië, Molise en Umbrië (1 geval).

Volgens de Garant moet er ook " grote aandacht " worden besteed aan de talrijke gevallen van zelfbeschadiging: op 31 juli bedroeg het aantal gevallen 7.486, waarvan er slechts 693 (ongeveer 9,3%) werden geregistreerd in de San Vittore -gevangenis in Milaan, een instelling met een overbevolkingsindex van 216,98. Niet te onderschatten, aldus het rapport, zijn de kritieke gebeurtenissen met betrekking tot protesten, " zoals hongerstakingen en dorststakingen, die ernstige gezondheidsrisico's voor de gedetineerden kunnen opleveren" : op 31 juli registreerde de DAP 3.500 gevallen. Tot slot, na analyse van de cijfers met betrekking tot sterfgevallen door natuurlijke oorzaken – 70 van begin dit jaar tot 8 augustus – merkt de Garant op dat de gegevens wijzen op "een structurele gezondheidscrisis in het Italiaanse penitentiaire systeem, met bijzondere ernst voor oudere en jonge gedetineerden, instellingen in Zuid-Italië en grote stedelijke centra, en degenen die bijna vrijkomen. Dit wijst op de noodzaak van dringende hervormingen in de penitentiaire gezondheidszorg en de implementatie van alternatieven voor detentie voor mensen met een slechte gezondheid . Dringende systemische interventie is nodig om de structurele oorzaken van deze vermijdbare sterfte aan te pakken en het grondwettelijke recht op gezondheid ook in de penitentiaire sector te garanderen."

VAN

Redactie van de website