Een volksvertegenwoordiger wil Parijzenaars en ratten met elkaar verzoenen: welke gezondheidsrisico's brengen ze met zich mee?

Grégory Moreau, volksvertegenwoordiger voor het 11e arrondissement van Parijs en lid van de Partij van de Dieren, roept op tot verzoening met de ratten in de hoofdstad. "Naar schatting consumeren ratten dagelijks bijna 75 ton organisch afval in Parijs. Ze uitroeien is onmogelijk: we moeten in plaats daarvan leren om met ze samen te leven. Hun slechte reputatie is afkomstig van de Zwarte Dood uit de Middeleeuwen, overgebracht door de zwarte rattenvlo... Toch is het de bruine rat die we vandaag de dag in de hoofdstad tegenkomen!", benadrukt de volksvertegenwoordiger.

Dus welke gezondheidsrisico's vormen ratten tegenwoordig echt? Het eerste waar je aan denkt is leptospirose. Dit is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een spiraalvormige bacterie, Leptospira. Deze bacterie komt voornamelijk voor in de urine van knaagdieren, met name ratten. Vervolgens verontreinigt de bacterie vochtige grond en stilstaand water. Het typische scenario is als volgt: een rat plast, de bacterie overleeft in de modder of het water, dan verwondt een mens of hond zichzelf of laat een poot weken... en er vindt besmetting plaats.

Leptospirose, historisch gezien ook wel "rioolarbeidersziekte" genoemd, trof vooral mensen die in contact kwamen met afvalwater. Een milieustudie uit 2022 toonde aan dat 15% van de Parijse ratten daadwerkelijk de bacterie bij zich droeg.

De symptomen variëren afhankelijk van de soort en de ernst. Meestal is het een griepachtig syndroom met koorts, hoofdpijn en spierpijn. Maar sommige vormen zijn veel ernstiger: nierschade die kan leiden tot nierfalen; leverschade die geelzucht veroorzaakt; en vaatschade die leidt tot roodheid en bloedingen. In deze gevallen spreken we van de ziekte van Weil of 'vlammende geelzucht'. Zonder behandeling kan leptospirose dodelijk zijn.

Sinds de jaren 2000 doet een hardnekkig gerucht de ronde: rechtstreeks uit een blikje drinken stelt je bloot aan een risico op leptospirose door rattenurine. Er is echter nog nooit een geval gedocumenteerd in de medische literatuur. En biologisch gezien is het onmogelijk: de bacterie heeft een vochtige omgeving nodig om te overleven en kan niet overleven op een droog oppervlak zoals het aluminium van een blikje.

Hoewel het beeld van de vriendelijke rat populair werd gemaakt door de animatiefilm Ratatouille , is de werkelijkheid minder rooskleurig. Deze dieren kunnen dus verschillende ziekten overbrengen: leptospirose is al genoemd, maar ook bijtinfecties zoals pasteurellose of streptokokkenziekte, en salmonellose, via voedselbesmetting. Uiteraard moet er onderscheid worden gemaakt tussen tamme ratten en ratten die dat niet zijn.

Wat betreft de ratten die door de straten van Parijs zwermen, pleit Grégory Moreau voor mildere methoden dan gif en raadt hij aan geen voedselresten op straat te laten slingeren, vooral niet in de buurt van fastfoodrestaurants. "Als ratten geen voedsel kunnen vinden, vermenigvuldigen ze zich minder snel", betoogt hij.