Franse kredietwaardigheid dreigt deze vrijdag te worden verlaagd

Fitch, het kleinste van de drie internationale ratingbureaus, opent vrijdag de bal aan het rollen. Gezien de toestand van de Franse overheidsfinanciën en de aanhoudende politieke crisis sinds de ontbinding, geven ze Frankrijk allemaal een AA- of gelijkwaardige rating (schuldkwaliteit "hoog of goed"), met, voor sommigen zoals Fitch, een "negatieve outlook". Dit voorspelt een verlaging van de rating: in dat geval zou Frankrijk in categorie A ("hogere gemiddelde" kwaliteit) vallen en zou het degenen die in zijn schuld investeren een hogere risicopremie moeten betalen, waardoor de aflossing van die schuld dienovereenkomstig zou toenemen.

Voor Eric Dor, directeur economische studies aan de IESEG School of Management, zou een verlaging "logisch" zijn. Ten eerste omdat de politieke situatie niet bevorderlijk is voor de implementatie van "een geloofwaardig plan voor begrotingsconsolidatie", zoals Fitch in maart eiste. Maar ook om "een inconsistentie" weg te werken: 17 Europese landen krijgen een lagere rating dan Frankrijk, ondanks het feit dat ze - op enkele uitzonderingen na - betere overheidsfinanciën hebben dan het overheidstekort van 5,8% van het bbp en de staatsschuld van 113% van het bbp die Frankrijk in 2024 noteerde.

Sinds dinsdag heeft de snelle benoeming van Sébastien Lecornu in Matignon als opvolger van François Bayrou, die een dag eerder al in de vertrouwensstemming was gevallen , de hoop doen herleven dat de begroting voor 2026 op tijd wordt gepresenteerd. Lucile Bembaron, econoom bij Asterès, acht het "aannemelijk" dat Fitch "wacht op meer politieke zichtbaarheid" alvorens in actie te komen. Dit geldt met name, merkt Hadrien Camatte, econoom voor Frankrijk bij Natixis, op, omdat de overheidsfinanciën dit jaar geen nieuwe onverwachte tegenvallers hebben gekend en "de groei standhoudt".

Het INSEE kondigde donderdag zelfs aan dat het, ondanks het wijdverbreide "gebrek aan vertrouwen", de prognose van de vertrekkende regering van 0,7% zou kunnen overtreffen en dit jaar 0,8% zou kunnen bereiken. Anthony Morlet-Lavidalie, hoofd van de Franse afdeling van het Rexecode-instituut, merkt ook op dat Fitch, het kleinste van de drie grote internationale ratingbureaus, "zelden groen licht" geeft voor downgrades. Maar hij acht het "zeer waarschijnlijk" dat het belangrijkste bureau, S&P Global, zijn ratings zal verlagen tijdens zijn eigen beoordeling op 28 november.

Volgens zijn berekeningen zal Frankrijk zijn overheidstekort volgend jaar niet onder de 5% kunnen brengen, vergeleken met de 4,6% waarop François Bayrou had gehoopt. Economen beweren echter dat een verslechtering de markten, "die het al hebben ingeprijsd ", niet in de weg zal zitten, aldus Maxime Darmet, senior econoom bij Allianz Trade.

De Franse staatsschuld wordt al verhandeld tegen een veel hogere rente dan de Duitse, en overtrof dinsdag zelfs de Italiaanse staatsschuld gedurende één dag. De markten geven Frankrijk al een "impliciete rating" die veel lager ligt dan de huidige rating van AA-, meent Morlet-Lavidalie. Hij vreest dat de rentetarieven "permanent zeer hoog" zullen blijven, wat zal leiden tot "een progressieve wurging", waarbij rentebetalingen "een aanzienlijk deel van de overheidsuitgaven zullen opslokken, terwijl we op andere gebieden aanzienlijke behoeften hebben". De econoom beschrijft een Frankrijk dat ten prooi valt aan het "slechtestudentensyndroom".

"Toen we een rating van 20/20 hadden," legt hij uit - Frankrijk had tot 2012 een AAA-rating, de hoogste rating die Duitsland nog steeds heeft - "hebben we er alles aan gedaan om die te behouden. Nu zeggen we dat 17/20 (AA-) nog steeds een zeer goede rating is. Binnenkort wordt het 'zolang we bovengemiddeld zijn, valt het wel mee'. Als je Frankrijk bent, in de eurozone, moet je nog steeds iets ambitieuzer zijn!", vertelt hij aan AFP. Maar zelfs verlaagd naar A+, "zou de Franse schuld nog steeds van zeer goede kwaliteit zijn", relativeert Hadrien Camatte, die liever de nadruk legt op "de sterke spaartegoeden van huishoudens en een zeer gezonde positie van bedrijven."