Milieu. PFAS in water: druppelsgewijs beheer, zonder blijvende oplossing

De aankondiging kwam begin juli in de departementen Meuse en Ardennes. Zeventien gemeenten in deze departementen – waarvan er één op ¹ augustus is toegevoegd – zijn gedwongen flessenwater te verstrekken aan hun inwoners vanwege het feit dat kraanwater te hoge concentraties PFAS bevat, deze zogenaamde eeuwige verontreinigende stoffen vanwege de tijd die ze nodig hebben om in de natuur af te breken. Zo hebben inwoners de afgelopen maand hun dagelijkse leven afgewisseld met bezoekjes aan de supermarkt om plastic waterflessen te kopen en openbare waterdistributies aan te vullen, waarvan de kosten nog steeds door de gemeenten worden gedragen.

En het is niet de eerste keer dat er decreten met deze strekking zijn ondertekend. In Bretagne en Haut-Rhin gelden sinds mei beperkingen, variërend van een formeel verbod op het drinken van kraanwater tot een aanbeveling om het alleen te gebruiken voor het wassen van groenten of het koken van voedsel. Sommige gemeenten registreren waarden die 25 keer hoger zijn dan de maximumnorm van 0,1 mg/l. Frankrijk lijkt langzaam te ontdekken dat zijn grondwater verontreinigd is met eeuwige verontreinigende stoffen, maar weet nog niet goed hoe het uit deze situatie moet komen.

Omdat deze vervuilende stoffen overal aanwezig zijn: in bestanddelen van voedselverpakkingen, blusschuim, skiwas, keukengerei, in cosmetica, enzovoort. Bovendien vormen ze aantoonbaar een risico voor de gezondheid: een verminderde immuunreactie op vaccinaties, een lager geboortegewicht of een verhoogd risico op nierkanker, om er maar een paar te noemen.

"Hoe kunnen kleine plattelandsgemeenschappen hogere vervuilingspercentages hebben dan plaatsen met grote industrieën?" vraagt Annick Dufils, burgemeester van Malandry (Ardennen), zich af op franceinfo. Wat betreft waterwinning vermoedt de burgemeester illegale stortplaatsen, vanwege het gebrek aan landbouwgrond in de buurt van haar gemeente, wat de vervuiling zou kunnen hebben veroorzaakt. "Het is een gezondheidsschandaal, maar hoe meer vragen we stellen, hoe minder antwoorden we krijgen", fulmineert de gekozen ambtenaar.

In een poging antwoorden te krijgen, zal maandag een groep van 400 mensen een klacht indienen bij het Openbaar Ministerie van Mulhouse tegen onbekenden. Zij klagen de waterverontreiniging in het stedelijk gebied Saint-Louis (Haut-Rhin) aan. "De agglomeratie Saint-Louis en haar particuliere exploitant (Veolia) leveren al twee jaar lang verontreinigd water met bijzonder hoge concentraties, die worden beschouwd als de hoogste in Frankrijk", aldus André Chamy, advocaat van de bewonersgroep. Van de 80.000 inwoners van het stedelijk gebied hebben er 60.000 last van deze leveringsproblemen. Op 25 april kondigde de prefectuur Haut-Rhin een verbod af op de consumptie van kraanwater voor mensen met een gevoelige gezondheid in elf gemeenten in de buurt van de Frans-Zwitserse luchthaven Basel-Mulhouse. De luchthavenbeheerder verzekert dat hij financieel zal bijdragen aan de sanering van het grondwater, zonder de hoogte van het bedrag te specificeren.

De chemievallei van Lyon laat zich niet onbetuigd. Arkema en Daikin worden aangevallen vanwege hun vermeende vervuiling van de wateren ten zuiden van Lyon. De Metropool heeft beide partijen daarom voor de rechter gedaagd in de hoop het principe "de vervuiler betaalt" te handhaven. Volgens schattingen van de gemeente bedragen de kosten voor het verlagen van de PFAS-concentratie in het grondwater tussen de € 5 en € 10 miljoen.