Uit onderzoek blijkt dat octopussen bij elke taak hun beste armen gebruiken.

▲ De octopussen vertoonden een opmerkelijke flexibiliteit en complexe motoriek. Foto: Europa Press

Europa Press

Krant La Jornada, vrijdag 12 september 2025, p. 6

Madrid. Octopussen kunnen elk van hun acht armen gebruiken om taken uit te voeren, maar ze gebruiken er meestal één of meer specifiek voor specifieke activiteiten.

Een nieuw onderzoek uitgevoerd door Florida Atlantic University (FAU), in samenwerking met onderzoekers van het Woods Hole Marine Biological Laboratory, biedt een compleet beeld van hoe wilde octopussen hun armen gebruiken in hun natuurlijke leefomgeving.

Volgens de auteurs is dit de eerste studie die armbewegingen in verband brengt met het algemene gedrag van dieren in complexe, realistische omgevingen.

Uit de bevindingen, die zijn gepubliceerd in Scientific Reports , blijkt dat met elke ledemaat een groot aantal handelingen kunnen worden uitgevoerd. Er is echter wel een duidelijk patroon te zien in de verdeling van de armen: de voorste ledematen gebruiken de bewegingen voornamelijk om verkenning te vergemakkelijken, terwijl de achterste ledematen dit ondersteunen.

Motorisch controlecomplex

Bovendien vertoonden de octopussen een opmerkelijke flexibiliteit: een enkel aanhangsel voerde meerdere bewegingen tegelijkertijd uit en verschillende bewegingen werden door meerdere armen gecoördineerd, wat hun complexe motorische beheersing aantoonde.

"Toen we ze in het wild observeerden, zagen we dat octopussen verschillende combinaties van bewegingen gebruikten: soms slechts één arm voor taken zoals het vasthouden van voedsel, en andere keren werkten er meerdere samen voor gedragingen zoals kruipen of parachutespringen, een jachttechniek die ze gebruiken om prooien te vangen", legde Dr. Chelsea O. Bennice, hoofdauteur en onderzoeker bij het Marine Laboratory van de FAU, uit in een verklaring.

Onderzoekers kwantificeerden bijna 4.000 armbewegingen uit 25 video-opnamen van drie wilde octopussoorten die in zes verschillende ondiepe waterhabitats werden waargenomen: vijf in het Caribisch gebied en één in Spanje.

Ze identificeerden 12 verschillende armbewegingen, weergegeven door 15 gedragingen, die elk een of meer van de vier fundamentele vervormingen omvatten: verkorting (afname in lengte), verlenging (toename in lengte), buiging (kromming) en torsie.

"Wanneer octopussen zich door een open omgeving bewegen, gebruiken ze vakkundig meerdere armen om zich te camoufleren tegen roofdieren, zoals de truc met de bewegende steen of de imitatie van zwevende algen," legde Bennice uit. "Naast het foerageren en voortbewegen zijn de kracht en flexibiliteit van hun armen essentieel voor het bouwen van holen, het verdedigen tegen roofdieren en het concurreren met rivaliserende mannetjes tijdens de paring. Deze veelzijdige vaardigheden zorgen ervoor dat octopussen in een breed scala aan habitats kunnen gedijen."

Bij de bijna 7.000 zichtbare armafwijkingen werden alle vier de typen waargenomen: buiging, verlenging, verkorting en torsie. Verschillende delen van elke arm – proximaal (het dichtst bij het lichaam), mediaal (middelste gedeelte) en distaal (punt) – bleken echter gespecialiseerd in specifieke typen afwijkingen, wat een geavanceerd niveau van functionele specialisatie weerspiegelt; buiging trad voornamelijk op bij de punten, terwijl verlenging vaker voorkwam bij het lichaam.

"Ik ben er vast van overtuigd dat het noodzakelijk is om je te verdiepen in de natuurlijke wereld, en vooral de zintuiglijke wereld, van elk dier dat je bestudeert", aldus Roger Hanlon, coauteur en senior wetenschapper bij het Marine Biological Laboratory in Woods Hole. "Het veldwerk is erg zwaar en er is veel geluk nodig om geldig natuurlijk gedrag te verkrijgen."

De zes octopushabitats in deze studie varieerden van gladde, zanderige zeebodems tot uiterst complexe koraalrifomgevingen.

"Inzicht in dit natuurlijke gedrag verdiept niet alleen onze kennis van de biologie van octopussen, maar opent ook nieuwe, interessante mogelijkheden op het gebied van neurowetenschappen, diergedrag en zelfs zachte robotica, geïnspireerd door deze buitengewone wezens", concludeerde Bennice.

▲ Rotsen in een droge rivierbedding op Mars ontdekt door Perseverance . Foto AFP

Ap

Krant La Jornada, vrijdag 12 september 2025, p. 6

Op Cape Canaveral heeft de Perseverance Marsrover van NASA rotsen ontdekt in een droge rivierbedding die mogelijk sporen van oud microscopisch leven bevatten, zo melden wetenschappers.

Ze benadrukten dat een diepgaande analyse van het door Perseverance verzamelde monster – idealiter in laboratoria op aarde – nodig is voordat er conclusies kunnen worden getrokken.

Hoewel Nicky Fox, hoofd van de wetenschappelijke missie van NASA, erkende dat de laatste analyse “zeker niet het definitieve antwoord is”, zei hij dat het “het dichtst bij de ontdekking van oud leven op Mars is gekomen.”

De rover , die sinds 2021 over Mars zwerft, mist de mogelijkheid om leven, vroeger of nu, direct te detecteren. In plaats daarvan heeft hij een boor aan boord om rotsen en buizen te doorboren en monsters te verzamelen van locaties waarvan de kans het grootst is dat er miljarden jaren geleden leven was. De monsters wachten op terugkeer naar de aarde, een ambitieus plan dat in de wacht staat terwijl NASA op zoek is naar goedkopere en snellere opties.

Twee wetenschappers die niet bij het onderzoek betrokken waren, Janice Bishop van het SETI Institute en Mario Parente van de Universiteit van Massachusetts in Amherst, noemden het een ‘opwindende ontdekking’ en wezen erop dat niet-biologische processen hiervoor verantwoordelijk zouden kunnen zijn.

"Dat is deels de reden waarom we niet zo ver kunnen gaan om te zeggen: 'Aha, dit is een overtuigend bewijs voor leven!'", vertelde hoofdonderzoeker Joel Hurowitz van Stony Brook University aan AP. "Het enige wat we kunnen zeggen is dat microbieel leven een mogelijke verklaring is, maar er zouden andere manieren kunnen zijn om deze reeks kenmerken die we zien te creëren."

Hoe dan ook, Hurowitz zei dat het tot nu toe de beste en meest overtuigende kandidaat is in de zoektocht van de rover naar mogelijke tekenen van leven in een ver verleden. Het was het 25e monster van de 30 die tot nu toe zijn verzameld. De bevindingen werden gepubliceerd in het tijdschrift Nature .

"Het zou ongelooflijk zijn om onomstotelijk te kunnen bewijzen dat deze kenmerken zijn gevormd door iets dat miljarden jaren geleden op een andere planeet leefde, toch?" legde Hurowitz uit. Maar zelfs als dat niet het geval is, is het "een waardevolle les over alle manieren waarop de natuur ons kan misleiden."

Het monster, dat afgelopen zomer werd verzameld, is afkomstig van roodachtige, kleirijke modderstenen in Neretva Vallis, een rivierbedding die ooit water naar de Jezero-krater voerde. Deze uitloper van sedimentair gesteente, bekend als de Bright Angel-formatie, werd onderzocht met de wetenschappelijke instrumenten van Perseverance voordat de boor werd gestart.

Naast organische koolstof, een bouwsteen van leven, vonden Hurowitz en zijn team minuscule stipjes, ook wel maanzaad en luipaardvlekken genoemd, die verrijkt waren met ijzerfosfaat en ijzersulfide. Op aarde zijn deze chemicaliën het bijproduct van micro-organismen die organisch materiaal verslinden.