Test met bloedmonster detecteert tumoren in vroege stadia

▲ Afbeelding gegenereerd door Gemini kunstmatige intelligentie

Europa Press

Krant La Jornada, vrijdag 1 augustus 2025, p. 6

Madrid. Een team onder leiding van een specialist van het Spaanse Nationaal Centrum voor Kankeronderzoek (CNIO) heeft een test ontwikkeld die solide tumoren in een vroeg stadium kan opsporen met behulp van een eenvoudige bloedafname en die tegelijkertijd relevante informatie oplevert voor de behandelingskeuze.

Het onderzoek, onder leiding van Gonçalo Bernardes, hoofd van de groep Translationele Chemische Biologie aan het Spaanse Nationale Centrum voor Kankeronderzoek (CNIO), is gepubliceerd in het tijdschrift Nature Communications .

Om vroegtijdige detectie te bereiken, richtte het team de test niet op de markers die de tumor afgeeft, maar op de afweerreactie van het lichaam op kanker. Het is al sinds de 19e eeuw bekend dat het verschijnen van kankercellen veranderingen in het immuunsysteem veroorzaakt, en het was ook bekend dat deze veranderingen intenser zijn in de vroegste stadia van kanker. Maar deze veranderingen waren nog nooit gebruikt voor de diagnose. De nieuwe studie richt zich op deze markers, met name op de veranderingen in bloedeiwitten die optreden wanneer kanker het immuunsysteem aantast.

"Onze aanpak is bijzonder effectief gebleken bij het opsporen van tumoren in een vroeg stadium. Dat is van cruciaal belang, want als we ze vroegtijdig opsporen, kunnen we veel soorten kanker behandelen" , legt Bernardes uit.

Bij het voorstellen van deze aanpak stuitte het team op een probleem: menselijk bloed bevat meer dan 5000 eiwitten, wat hun analyse extreem lastig maakte. Daarom gebruikten ze bioinformatica-analyse en beperkten ze het onderzoeksdoel tot vijf aminozuren: lysine, tryptofaan, tyrosine, cysteïne en niet-disulfidegebonden cysteïne.

Vervolgens onderwierpen ze het monster aan reacties die fluorescentie uitzenden wanneer er licht op wordt toegepast – fluorogene reacties – en die de exacte concentratie van elk van deze aminozuren in het plasma onthulden. Met behulp van machine learning identificeerden ze patronen in deze concentraties die konden worden vertaald in diagnostische signalen.

De tot nu toe bestudeerde monsters kwamen niet uitsluitend van mensen met kanker: "Het is erg belangrijk om op te merken dat we bij de analyse van monsters van patiënten met andere ziekten ontdekten dat de symptomen anders zijn. Zo verschillen de immunologische signalen van iemand met SARS-CoV-2 van die van iemand met kanker, net zoals ze verschillen bij verschillende soorten kanker en zelfs in verschillende stadia. We kunnen dit alles identificeren met onze test ", aldus Bernardes.

De unieke kenmerken van elk type kanker leveren ook andere informatie op die interessant is voor de klinische praktijk: of de patiënt wel of niet zal reageren op bepaalde behandelingen. Het artikel beschrijft dat de test 100 procent nauwkeurig was in het voorspellen dat een patiënt niet zou reageren op een antimetastasenbehandeling. Wanneer de test dat wel voorspelde, was de nauwkeurigheid 87 procent. Daarom stellen ze dat de test ook gebruikt kan worden voor precisiegeneeskunde bij het kiezen van behandelingen.

Er zijn nog meer proeven gaande

Een steekproef van 170 patiënten was voldoende om dit punt te bereiken, maar de onderzoeker erkent dat er veel meer gegevens nodig zijn om de commerciële ontwikkeling van de test te voltooien. Hiertoe lopen er al twee klinische studies in het Verenigd Koninkrijk – gefinancierd door het nationale zorgstelsel van dat land – en een reeks andere onderzoeken in verschillende landen, zoals de Verenigde Staten en China. Na de ontwikkeling zal het platform waarschijnlijk op de markt worden gebracht via een spin-offbedrijf in Cambridge, Proteotype Ltd., waarvan Bernardes medeoprichter is, samen met andere auteurs.

Zoals uitgelegd in het gepubliceerde artikel, pasten ze deze techniek toe op monsters van 170 patiënten en konden ze 78 procent van de kankers identificeren met een vals-positief percentage van nul procent.

Bernardes benadrukt ook dat de test eenvoudig te gebruiken is en slechts een kleine bloedafname en eenvoudige reagentia vereist die in elk ziekenhuis te vinden zijn. Om de diagnose te stellen, ontwikkelt Bernardes' team, eveneens hoogleraar aan de Universiteit van Cambridge (Verenigd Koninkrijk), een platform dat de gegevens analyseert.

▲ Astronaut Dave Scott bestuurde de terreinwagen op het maanoppervlak in 1971. Foto door Europa Press

Europa Press

Krant La Jornada, vrijdag 1 augustus 2025, p. 6

Madrid. Gisteren was het 54 jaar geleden dat Apollo XV-astronaut Dave Scott in 1971 voor het eerst met de beroemde terreinwagen over het maanoppervlak reisde.

De Lunar Rover Vehicle (LRV) arriveerde op de maan in een compacte verpakking van 90 bij 150 bij 170 centimeter, geplaatst in een compartiment van de LEM-afdaalmodule. De actieradius van het voertuig werd vastgesteld op 78 uur tijdens de maansverduistering.

De drie LRV-voertuigen werden gebouwd door Boeing, met steun van Delco Electronics van General Motors.

Ze bestonden uit een goudkleurig aluminium chassis met vier wielen (geen luchtbanden, maar van stalen gaas) en twee stoelen. Volledig uitgeklapt waren ze 3,10 meter lang, 1,80 meter breed en wogen ze leeg 181 kilo, inclusief de bevestigings- en uitklapinrichting. Volledig beladen was het gewicht 621 kilo.

De snelheid die ze bereikten was ongeveer 3-4 kilometer per uur, het maximum was 14 kilometer per uur. In totaal legden ze 90,8 kilometer af op het maanoppervlak, zonder verder te komen dan 9,6 kilometer van de module. Als het voertuig kapot zou gaan, was dat de maximaal veilige afstand die ze te voet naar het schip konden afleggen, meldt Wikipedia.

Naast twee astronauten bevonden zich onder de stoelen ook korteafstandsantennes, repeaters voor live radiocommunicatie met de aarde, televisiecamera's, fotocamera's, een grondboor, een pincet om monsters te verzamelen, een magnetometer, gereedschap, reserveonderdelen en cassettes.