De Argentijnse verkiezingen van 2025 zullen de stabiliteit en de toekomst van Milei's regering bepalen

De wereld bevindt zich op een keerpunt en Argentinië bevindt zich, met de aanstaande parlementsverkiezingen, in het middelpunt van de wereldwijde spanningen. De heropleving van de Amerikaanse macht in een nieuw Trump-tijdperk en de mogelijke naoorlogse situatie in Oekraïne beloven het geopolitieke schaakbord opnieuw in te delen. Latijns-Amerika kampt met een eigen dilemma: economische crises, maatschappelijk ongenoegen en de opkomst van verschillende soorten populistische leiders. Argentinië is in deze context geen uitzondering, maar wel een belangrijke speler. De komende verkiezingen zullen niet alleen de bestuurbaarheid van Javier Milei bepalen, maar ook de weg die het land zal bewandelen in het licht van de nieuwe wereldorde: zal hij zijn banden met het nieuwe wereldwijde extreemrechtse gedachtegoed versterken of zal hij de grenzen van zijn libertaire experiment tegenkomen?

De Argentijnse president is 2025 begonnen met het terugtrekken van het land uit de WHO, het toejuichen van Trumps beleid, het dreigen met terugtrekking uit het klimaatakkoord van Parijs, het verklaren van de oorlog aan de ‘woke-ideologie’, het ontmoeten van Musk en de afgelopen dagen het promoten van een frauduleuze cryptocurrency die heeft geleid tot rechtszaken en afzettingsverzoeken. Dit jaar staan ​​de verkiezingen in Argentinië op het programma die de traditionele krachten opnieuw zullen definiëren: het peronisme onder leiding van de Justitiële Partij (PJ) en het centrumrechtse deel onder leiding van de Republikeinse Voorstel (PRO). Deze krachten raakten in de war door de overwinning van Milei. Op 26 oktober worden de helft van de afgevaardigden in het Argentijnse Congres en een derde van de senatoren gekozen. Vervolgens vinden er parlementsverkiezingen plaats in 12 provincies en in de autonome stad Buenos Aires.

Afhankelijk van de resultaten zal het politieke toneel vorm beginnen te krijgen voor de presidentsverkiezingen van 2027. De PRO, geleid door voormalig president Mauricio Macri, probeert mogelijke allianties binnen het centrumrechtse spectrum te articuleren, zoals ze dat bij eerdere verkiezingen deden met de Unión Cívica Radical, de Coalición Cívica ARI en sectoren van niet-Kirchneristisch peronisme. Hoewel de opname van meerdere PRO-leiders in de regering en de recente uitspraken van de Argentijnse president dat "we met de PRO overal samen naartoe gaan en anders apart", de mogelijkheid van allianties met Milei's partij, La Libertad Avanza, niet uitsluiten.

De zus van de Argentijnse president, Karina Milei, die naar verluidt ook betrokken is bij de cryptovaluta-controverse, is verantwoordelijk voor de structurering van de libertarische partij in alle provincies, die slechts 39 van de 257 zetels in de Kamer van Afgevaardigden heeft.

Wat het peronisme betreft, probeert Cristina Kirchner, voormalig voorzitter en leider van de Justitiële Partij sinds november 2024, de peronistische ideologische ruimte te herstructureren die haar tweemaal aan het presidentschap heeft geholpen. De niet-Kirchneristische peronisten, die bij de vorige presidentsverkiezingen al tevergeefs hadden meegedaan, hebben onder leiding van de voormalige gouverneur van de provincie Córdoba, Juan Schiaretti, de partij Hacemos geregistreerd. Daarmee willen ze concurreren om de zetel in het midden en om alle peronisten die ontevreden zijn over Kirchner.

Er is momenteel sprake van een diepe parlementaire fragmentatie. De politieke partijen die het grootste risico lopen bij de parlementsverkiezingen zijn de partijen die de verkiezingen van 2021 hebben gewonnen. Dat wil zeggen de partijen die deel uitmaken van de rechtse coalitie Juntos por el Cambio en de Kirchneristische coalitie Frente de Todos. 15 mei 2025 is de deadline voor partijen om erkenning van allianties of confederaties aan te vragen bij de Nationale Kiesdirectie. Met deze verkiezingen zullen we, naast de steun of afwijzing van het presidentiële bestuur, te weten komen wie er rechts domineert en wat de overlevingskansen zijn van Kirchner, een mogelijke kandidaat voor de presidentsverkiezingen van 2027.

Aan de andere kant zijn de provincie Buenos Aires en de hoofdstad cruciaal in alle Argentijnse verkiezingen, aangezien ze bijna de helft van de bevolking vertegenwoordigen. Hoewel er met Javier Milei wel iets is veranderd. De president en zijn politieke beweging zorgden bij de laatste presidentsverkiezingen voor een breuk in de nationale politiek, en dat deden ze met grote steun van kiezers in het binnenland. Hoewel Milei in de hoofdstad werd geboren, kon ze de woede van het diepste Argentinië over de metropool Buenos Aires tot uitdrukking brengen, een gebied dat symbool staat voor armoede en onzekerheid. In de provincie Buenos Aires is de Kirchnerbeweging de afgelopen decennia dominant geweest, evenals het centrumrechtse gedachtegoed in de hoofdstad. De hoofdstad en de provincie vormen echter niet langer de steunpilaren van de nationale regering, zoals bleek uit de eerste ronde van de presidentsverkiezingen, waarbij in de hoofdstad de partij van Macri won en in de provincie de partij van Kirchner. Ondanks het grote bevolkingsaantal zal Milei daar twee belangrijke verkiezingsstrijden voeren.

In het anderhalf jaar sinds de overwinning van de libertariër heeft zijn regering laten zien dat ze in staat is om noodzakelijke decreten te handhaven en haar veto's te handhaven, maar niet om haar eigen projecten goed te keuren. De regering heeft de maandelijkse inflatie teruggebracht tot een eencijferig percentage, nadat deze in december 2023 nog 25% bedroeg. De mogelijke maatschappelijke kosten van de begrotingsaanpassing moeten echter nog worden afgewacht. Ook de politieke verdeeldheid zal toenemen als gevolg van Milei's provocerende presidentiële stijl. De regeringspartij streeft ernaar om bij deze verkiezingen een parlementaire meerderheid te verwerven, zodat ze de beloofde structurele hervormingen kan doorvoeren, zoals de privatisering van staatsbedrijven, waaronder Correo Argentino en Aerolíneas Argentinas. Voor dergelijke maatregelen is echter wel de goedkeuring van de wetgever nodig, aangezien privatisering via een nood- en spoeddecreet ongrondwettelijk kan worden verklaard. De oppositie hoopt op haar beurt een meerderheid te verwerven om deze decreten te stoppen en enkele die al voor de rechter zijn aangevochten, terug te draaien, zoals die met betrekking tot de hervorming van de arbeidsmarkt of de privatisering van clubs.

Welke impact kunnen de verkiezingen hebben op de toekomstige ambities van de kandidaten? Bij de laatste vijf nationale parlementsverkiezingen sinds 2005 hebben zittende regeringen twee keer gewonnen en drie keer verloren. De nederlaag van het Kirchnerisme in 2009 verhinderde echter niet dat het in 2011 werd herkozen, en het succes van de regering van Macri in 2017 garandeerde ook niet de continuïteit in 2019. Een goed wetgevend resultaat kan de capaciteit om hervormingen door te voeren versterken en de territoriale invloed uitbreiden, maar het heeft niet noodzakelijkerwijs invloed op de verandering of bestendigheid van het politieke teken bij de volgende presidentsverkiezingen.

Zal het Argentijnse establishment de wreedheid van Milei kunnen stoppen voordat het een maatschappelijke explosie veroorzaakt? De relatieve stabiliteit van de prijzen en de wisselkoers zou hem in staat kunnen stellen de steun te behouden van een sector die deze vooruitgang positief waardeert, aangezien de dollar over het algemeen wordt gezien als de belangrijkste indicator van de politieke en economische stabiliteit in Argentinië.

Wie zal profiteren van de enorme lithium- en gasreserves in een Argentinië dat nog steeds geen robuuste industrie heeft? In een cruciaal verkiezingsjaar voor het land bevindt de koers zich op een kruispunt in een wereld die haar bondgenootschappen opnieuw definieert. Milei belooft zowel intern als extern aanpassingen, maar zijn plan om Argentinië te distantiëren van China, de BRICS-landen te verlaten en de banden met de nieuwe Amerikaanse regering te versterken, gesteund door zijn goede relatie met Musk en Trump, zou gevolgen kunnen hebben voor de exploitatie van de natuurlijke hulpbronnen van het land, vooral in een context van toenemende concurrentie om grondstoffen. De onzekerheid die ontstaat door de herdefiniëring van internationale allianties en de controverse rondom Milei's promotie van een frauduleuze cryptocurrency, zaait echter twijfel over de schijnbare stabiliteit ervan. De tijd, verkiezingen en regeringsbeslissingen zullen bepalen of Argentinië erin slaagt zijn hulpbronnen optimaal te benutten en zijn koers te stabiliseren, of dat het land gevangen blijft in de onzekerheid van een veranderende wereld.