De rol van Japan in de Franse schuldencrisis: een van de grootste obligatiehouders verkoopt vanwege de politieke crisis

De Franse schuldencrisis heeft de afgelopen maanden veel aandacht gekregen in het nieuws en nu, aan het einde van de zomer, is de situatie weer opgelaaid, wat een moeilijke herfst voor de Franse obligatiemarkt belooft. De Franse risicopremie schiet omhoog en de rente op staatsobligaties heeft zojuist 3,53% bereikt, het hoogste niveau sinds april 2011. Het wantrouwen onder beleggers hangt samen met de huidige politieke gebeurtenissen, maar de onderliggende trend, die zich al enkele jaren consolideert, is gebaseerd op overheidsfinanciën die niet kloppen in een land dat door politieke en electorale druk niet in staat is om te bezuinigen. Buitenlandse investeerders spelen echter ook een rol, met Japan als een van de belangrijkste spelers. Sinds 2020 hebben de verkopen van Franse staatsobligaties door Japanse beleggers de Franse staatsobligaties omhoog gestuwd, en nu herhaalt de geschiedenis zich.

In de afgelopen decennia is Japan de belangrijkste buitenlandse investeerder geworden op de wereldwijde obligatiemarkten, vandaar de invloed die Japan nu heeft op de Franse obligatiemarkt. Gegevens verzameld door Bloomberg Intelligence laten geen ruimte voor twijfel: tussen eind 2021 en begin 2022 begonnen de investeringsstromen van Japan naar de Franse obligatiemarkt snel te krimpen , wat bijdroeg aan de stijging van de rendementen tot de vervaldatum die Franse obligaties de afgelopen jaren hebben gekend.

Huw Worthington, taxatiestrateeg bij Bloomberg Intelligence , legt uit: "De reden dat de Franse risicopremie stijgt, is vaak de neiging van buitenlandse investeerders om te verkopen, waarbij politieke volatiliteit de belangrijkste drijfveer is. De spreads op Franse staatsobligaties ten opzichte van Duitse staatsobligaties vertonen een directe correlatie met investeringsstromen uit Japan , waarbij de verkiezingen van 2017, 2022 en 2024 hebben geleid tot verkopen door beleggers in Japan", merkt hij op.

Het is belangrijk om te onthouden dat de belangrijkste houders van de Franse staatsschuld niet Fransen zijn: volgens gegevens van de Banque de France was 54,7% van de Franse staatsschuld aan het einde van het eerste kwartaal van 2025 in handen van niet-ingezeten beleggers, een categorie die alle niet-Franse beleggers omvat. Nu de Europese Centrale Bank zich terugtrekt en haar balans afbouwt, vormt deze marktstructuur een bedreiging voor Frankrijk, omdat het steeds minder controle heeft over zijn eigen schuldenmarkt.

Hoewel Frankrijk niet officieel bekendmaakt wie de grootste buitenlandse houders van staatsschulden zijn, hoort Japan daar ongetwijfeld bij. Naast de cijfers van analisten ( Bloomberg Intelligence schat dat Japan nog steeds minstens € 80 miljard aan Franse obligaties heeft), zijn anderen het er duidelijk over eens dat het Aziatische land een groot bedrag aan schulden heeft van grote Europese economieën, zoals Frankrijk, vanwege de aantrekkelijkheid die deze de afgelopen jaren hebben gehad in vergelijking met Japanse obligaties.

Sterker nog, alleen al deze zomer vond in Japan de grote 'ninja'-aanpassing plaats: een massale uitverkoop van Duitse obligaties. Analisten zien dit als een stille structurele aanpassing door Tokio.

Opgemerkt moet worden dat Franse obligaties de afgelopen jaren hogere rendementen tot aan de vervaldatum hebben geboden dan Japanse obligaties, met uitzondering van de pandemiejaren, toen Franse obligaties minder boden dan Japanse obligaties. Voor de rest van de tijd zagen Japanse beleggers Franse staatsobligaties als een winstgevend en schijnbaar veilig alternatief voor het deponeren van hun geld, vergeleken met Japanse obligaties die zeer lage rendementen hebben gehandhaafd in vergelijking met de rest van de wereld. Deze logica heeft ertoe geleid dat Japan de grootste buitenlandse houder van Amerikaanse staatsobligaties is geworden, een prestatie die het tot op de dag van vandaag nog steeds handhaaft.

Het probleem voor Frankrijk is dat de politieke en economische crisis nu samenvalt met de terugkeer van inflatie in Japan. Deze ontwikkeling heeft bijgedragen aan de stijging van het rendement op Japanse staatsobligaties, waardoor ze een steeds aantrekkelijker alternatief vormen voor andere obligaties, zoals die van Frankrijk.

Experts van Barclays, Yun Zhang, Tomohiro Mikajiri en Masaru Yamada, leggen deze trend die zich in het land heeft doorgezet, uit. "Jarenlang heeft de Bank of Japan de rente extreem laag, of zelfs negatief, gehouden om de inflatie aan te wakkeren en de groei te stimuleren, in tegenstelling tot de Federal Reserve en andere centrale banken, die hogere rentes hanteerden om de inflatie te bestrijden. Dit heeft ertoe geleid dat in Japan gevestigde beleggers op zoek zijn gegaan naar hogere rendementen in het buitenland", benadrukken de experts van de Britse bank.

Terwijl het Aziatische land moeite heeft om aan de verwachte vraag bij de veilingen van staatsobligaties te voldoen, genereren de Franse staatsobligaties hogere rendementen naarmate de markt zich aanpast aan de nieuwe Japanse realiteit van hogere inflatie, hogere rentetarieven en een centrale bank die niet langer alles opkoopt. Dit vormt een extra uitdaging voor de Franse staatsschuld.

De Franse regering, ongeacht welke regering in het land gevestigd is, zal de komende maanden te maken krijgen met de ratingherzieningen. Zowel Fitch als S&P hebben gewaarschuwd voor een mogelijke ratingverlaging als het land geen geloofwaardig plan voor begrotingsconsolidatie goedkeurt. De volgende herzieningen staan ​​gepland voor 12 september voor Fitch en 28 november voor S&P.

Bovendien wijst alles erop dat de Europese Centrale Bank al vastbesloten is om het proces van renteverlagingen te beëindigen . De ECB overweegt nauwelijks een definitieve verlaging van de geldprijs in de komende maanden, zoals te zien was in de notulen van de laatste vergadering van de centrale bank (de bank komt op 11 september opnieuw bijeen en zal dan een besluit nemen over de rente). Dit betekent dat Frankrijk niet kan rekenen op een ECB die zijn probleem aanpakt, met renteverlagingen die zouden helpen de schuld te herfinancieren naar een betaalbaarder niveau. Dit zou ook de beslissingen van de ratingbureaus in de komende weken kunnen beïnvloeden.

Toch zou de stijging van de Franse staatsrente de katalysator kunnen zijn die de politici van het land uiteindelijk dwingt een programma van bezuinigingen goed te keuren. Dat hoopt Generali Investments tenminste, en waarschuwt dat "premier Bayrou waarschijnlijk het vertrouwen op 8 september zal verliezen. Dit wijst op een moeilijke begrotingsconsolidatie, in een complexe sociale en politieke context. Obligatiewaakhonden laten hun tanden zien; de spreads moeten mogelijk verder oplopen om meer steun te krijgen voor de correctheid", merkt Vincent Chaigneau, hoofd analyse bij Generali AM, op.