Hindoeïstische gezichtstatoeages, een traditie die in Pakistan dreigt te verdwijnen

▲ In het tijdperk van sociale media beschouwen jonge vrouwen zichzelf als onaantrekkelijk met geometrische patronen op hun gezicht, armen en handen. Ook het wegtrekken uit hun dorpen draagt ​​bij aan het verlies van deze eeuwenoude traditie. Foto: Afp

AFP

Krant La Jornada, zondag 24 augustus 2025, p. 3

Umerkot. Nadat hij houtskool heeft gemengd met een paar druppels geitenmelk, richt de 60-jarige Basran Jogi zijn naald op zijn gasten van de dag: twee Pakistaanse meisjes die hun eerste traditionele tatoeage komen zetten.

In hindoeïstische dorpen aan de oostgrens van Pakistan, vlak bij India, gebruiken tatoeëerders al eeuwenlang naalden om stippellijnen, cirkels en andere geometrische ontwerpen op de gezichten, armen en handen van jonge meisjes te tekenen.

"Eerst trekken we twee rechte lijnen tussen de wenkbrauwen", legt Jogi uit. "En dan steken we de naald voorzichtig tussen die twee lijnen totdat het bloed verschijnt", vervolgt hij.

Pooja (6) trekt een grimas als de stippen cirkels en driehoeken op haar voorhoofd en kin beginnen te vormen. Haar oudere zus, Champa (7), wordt ongeduldig: "Ik ben er ook klaar voor!"

Dit was ooit heel gewoon, maar is de laatste jaren steeds zeldzamer geworden, omdat steeds meer hindoegezinnen – amper 2 procent van de 255 miljoen inwoners van de Islamitische Republiek Pakistan – naar de stad verhuizen.

“De laatste generatie”

"Dankzij deze tatoeages zijn we herkenbaar in de menigte", zegt Durga Prem, een 20-jarige student computertechniek uit Badin, een stad in de zuidelijke provincie Sindh, waar de hindoeïstische minderheid geconcentreerd is.

"Onze generatie houdt er niet meer van. In het tijdperk van sociale media vermijden jonge vrouwen gezichtstatoeages, omdat ze denken dat ze er anders en onaantrekkelijk uit zouden zien", vertelde ze aan AFP.

Haar zus Mumta weigerde ook om de stippen te laten tatoeëren die de gezichten van haar moeder en twee grootmoeders sieren.

Maar "als we in het dorp waren gebleven, hadden we die tatoeages waarschijnlijk in ons gezicht of op onze armen gehad", zegt hij.

In een land waar niet-islamitische minderheden zich op veel gebieden gediscrimineerd voelen, "kunnen we onze dochters niet dwingen om door te gaan" met het nemen van tatoeages, zegt Mukesh Meghwar, voorvechter van hindoerechten.

"Het is hun keuze. Maar helaas zijn wij misschien wel de laatste generatie die tatoeages op het gezicht, de nek, de handen en de armen van vrouwen ziet", voegt ze eraan toe.

Volgens hem zijn sommige opmerkingen van andere Pakistani ook 'ongunstig', aangezien sommige islamitische stromingen tatoeages veroordelen.

Dit zou volgens antropologen het einde betekenen van een eeuwenoude traditie, diepgeworteld in de cultuur. Zozeer zelfs dat de meeste hindoes die door AFP zijn geïnterviewd, de tatoeages verdedigen, maar toegeven dat ze de betekenis ervan niet kunnen uitleggen.

“Om boze geesten af ​​te weren”

"Deze symbolen maken deel uit van de cultuur van de volkeren die afkomstig zijn van de Indusbeschaving uit de bronstijd", zegt antropoloog Zulfiqar Ali Kalhoro.

"Deze 'merken' werden traditioneel gebruikt om leden van een gemeenschap te onderscheiden" en om "boze geesten af ​​te weren", legt hij uit.

Voor Jogi is tatoeëren vooral een ‘passie’ om de gezichten van vrouwen te verfraaien.

"Ze worden niet om een ​​bepaalde reden gedaan, het is een praktijk die al heel lang bestaat", legt hij uit, terwijl hij de pas getatoeëerde gezichten van Pooja en Champa zorgvuldig inspecteert.

De stippen op hun voorhoofd zijn nu diepzwart, worden daarna donkergroen en blijven tot hun laatste dagen zichtbaar.

Basran Jogi en Jamna Kolhi kunnen dit bevestigen.

"Deze tatoeages zijn voor mij getekend door een jeugdvriend die een paar jaar geleden is overleden", zegt Kolhi, 40.

"Als ik ze zie, denk ik aan haar en onze jeugd. Het is een herinnering die een leven lang meegaat", zegt hij.