De aardverschuiving bij Blatten heeft ervoor gezorgd dat de rivier de Lonza is afgedamd – de Lötschental-vallei moet nu met deze scenario's rekening houden

Lonza wordt gehinderd. Oorspronkelijk stroomde het kleine bergriviertje door het dorp Blatten in het Lötschental. Maar nu is het pad geblokkeerd door een enorme lawine van ijs en nat puin die woensdag vanaf de Birch-gletsjer de vallei in stortte. Er is een meer ontstaan ​​dat steeds groter wordt. In het dorp Blatten staan ​​de laatste nog intacte gebouwen al onder water.

Plaatselijke bestuurders vrezen dat de Lonza zich binnenkort een weg baant door het puin en de lager gelegen gebieden in de vallei overstroomt.

Christian Huggel, geograaf aan de Universiteit van Zürich, kent gebeurtenissen zoals die in het Lötschental uit jarenlange onderzoek. Voor Zwitserland en de Alpen is dit een uitzonderlijk geval, zegt hij. Maar internationaal gezien gebeuren dit soort dingen steeds opnieuw. In het Russische deel van de Kaukasus onderzocht Huggel twintig jaar geleden bijvoorbeeld een lawine van puin en ijs die meer dan tien keer zo groot was en een rivier had afgedamd.

In principe zijn er verschillende scenario's denkbaar nadat een aardverschuiving een dam voor een rivier vormt. Het gevaarlijkste scenario zou zijn als er een groot meer zou ontstaan, dat vervolgens plotseling over de aardverschuiving stroomt en grote hoeveelheden materiaal meevoert.

Volgens een kantonnaal situatierapport zou een overstroming van het afzettingsgebied een lawine van puin kunnen veroorzaken. In dat geval kan er stroomafwaarts grote schade ontstaan. Gebieden aan de oevers van de rivier de Lonza zijn daarom al ontruimd.

Volgens Christian Huggel is de kans klein dat de dam zal doorbreken. De helling in de vallei is op dit punt gering. “Deze dam zal niet zomaar breken.” Volgens hem zouden er in het twee kilometer lange gedeelte van de aardverschuiving ook kleinere meren kunnen ontstaan, die vervolgens weer zouden wegstromen.

Een ander potentieel gevaar, aldus Huggel, is dat het water uit de Lonza onder de aardverschuiving terechtkomt. Het zou dan aan de westkant van de puinhoop tevoorschijn kunnen komen. Dan zou er ook stroomafwaarts een overstroming kunnen ontstaan. Gedurende een korte tijd is een afvoer van enkele honderden kubieke meters water per seconde mogelijk. Ter vergelijking: voorheen vervoerde Lonza ongeveer tien kubieke meter water per seconde.

Theoretisch gezien zou men nu, als voorzorgsmaatregel, een pad voor Lonza door de aardverschuiving vrij kunnen maken. Er bestaan ​​overigens al graafmachines voor dit doel. Je zou een kanaal kunnen graven, zegt Huggel. Het is echter technisch lastig om met graafmachines toegang te krijgen tot zulke puinmassa's.

Momenteel is de situatie in het gebied waar de aardverschuiving heeft plaatsgevonden nog te gevaarlijk voor dergelijke werkzaamheden. Donderdag maakte het kanton Wallis bekend dat er nog steeds risico bestaat dat er rotsmassa's uit het gebied Kleiner Nesthorn boven Blatten naar beneden komen.

Het leegpompen van het meer dat zich momenteel vormt, is slechts een theoretische optie. Volgens Huggel zijn pompen hiervoor niet krachtig genoeg.

Het is te verwachten dat het debat over de rol van klimaatverandering bij dergelijke aardverschuivingen weer oplaait. Volgens Christian Huggel hebben onderzoekers al een toename van massamigraties in de Alpen waargenomen, die wordt aangewakkerd door klimaatverandering. Het is nog onduidelijk of dit ook geldt voor grote evenementen met een volume van meer dan een miljoen kubieke meter.

Het materiaal van de aardverschuiving bij Blatten zal de komende maanden en jaren naar beneden storten. “Normaal gesproken laat je het materiaal gewoon liggen”, zegt Huggel. Hij gaat ervan uit dat het landschap in het Lötschental door de gebeurtenis blijvend is veranderd.